Izvještaj Stejt departmenta o Crnoj Gori: Glavni problemi pravosuđe, sloboda izražavanja, korupcija i nekažnjivost

Srbija i Crna Gora države su koje su se u 2021. suočile sa brojnim izazovima iz oblasti ljudskih prava, zaključak je dijela izvještaja koje je o te dvije balkanske države objavio američki Stejt department, prenosi Glas Amerike.

Kada je riječ o Crnoj Gori u izvještaju je navedeno da su značajni izazovi u oblasti ljudskih prava, na osnovu pouzdanih informacija, obuhvatali izvještaje o navodnim mučenjima koja su sprovodili pripadnici Vlade, ozbiljnim problemima sa nezavisnošću pravosuđa, ograničenja u oblasti slobode izražavanja, korupciju vladinih službenika.

Takođe, pobrojana su i krivična djela koja obuhvataju nasilje ili prijetnje usmjerene prema osobama sa invaliditetom i pripadnike nacionalnih, rasnih ili etničkih manjinskih grupa; kao i slična krivična djela čije su mete LGBTIQ osobe.

“Nekažnjivost je i dalje problem, a vlada je učinila malo da identifikuje, istraži, krivično goni ili kazni zvaničnike koji su počinili kršenje ljudskih prava”, navodi se, između ostalog, u izvještaju Stejt departmenta o stanju ljudskih prava u svijetu.

Dodaje se da je vlada generalno poštovala slobodu izražavanja, ali da medijsku scenu i dalje karakterišu neriješeni napadi na novinare, političko miješanje u izvještavanje javnog servisa, politički pristrasno izvještavanje medija i priliv sadržaja koji izazivaju etničke podjele i dezinformacija iz srpskih medija.

“Nasilje i maltretiranje novinara i dalje su problem. Povišene političke tenzije u zemlji predstavljaju opasnost za novinare koji su bili mete fizičkh i verbalnih napada dok su izvještavali ili komentarisali izborne skupove, politička i vjerska okupljanja, i proteste”, navodi se u izvještaju.

Stejt department ocjenjuje i da je korupcija i dalje problem u Crnoj Gori i da se nije efikasno sprovodio zakon o kažnjavanju slučajeva korupcije među zvaničnicima.

“Korupcija i nisko povjerenje javnosti u vladine institucije bili su veliki problem na parlamentarnim izborima 2020. godine. Postoje brojni izvještaji medija i nevladinih organizacija da je nova vlada nastavila stare trendove i da javnost smatra korupciju u praksi zapošljavanja, zasnovanoj na ličnim odnosima ili političkim vezama, endemskom u vladi kao i na drugim mjestima u javnom sektoru, i na lokalnom i nacionalnom nivou, naročito kada je riječ o zdravstvenoj zaštiti, visokom obrazovanju, pravosuđu, carini, političkim stranakama, policiji, oružanim snagama, urbanizmu, građevinskoj industriji i zapošljavanju”, poručuje se u izvještaju.

Podsjeća se i da su u Crnoj Gori održani parlamentarni izbori u avgustu 2020. godine i ocjenjuje da su “bili konkurentni i da su održani u veoma polarizovanoj atmosferi zbog pitanja religije i nacionalnog identiteta”.

“Kancelarija za demokratske institucije i ljudska prava (ODIHR) saopštila je da su izbori u suštini bili transparentni i efikasni ali je naglasila da je vladajuća stranka stekla nepropisnu prednost zloupotrebom položaja i državnih resursa i dominatnim medijskim izvještavanjem”, ističe Stejt Department, uz napomenu da su, za razliku od izbora 2016. godine, sve stranke prihvatile rezultat i da su opozicione partije prvi put poslije 30 godina osvojile većinu mjesta u parlamentu.

Navodi se i da je bilo kredibilnih izvještaja da je “vlada selektivno ograničavala slobodu mirnog okupljanja u vezi sa mjerama Ministarstva zdravlja – koje su donijete da bi se sprečilo širenje Kovida 19 – kroz proizvoljna hapšenja, pritvaranja i novčanje kazne”.

Ukazuje se i na izvještaje nekoliko nevladinih organizacija, među kojima je Građanska alijansa, da je tokom ustoličenja mitropolita Srpske pravoslavne crkve Joanikija na Cetinju 5. septembra, “policija koristila disproporcionalnu silu protiv demonstranata, uključujući suzavac i šok bombe, izvan dozvoljenih sredstava za kontrolu okupljenih”

“Takođe je bilo nepotrvđenih izvještaja o tome da je policija koristila gumene metke”, navodi Stejt department.

Ocjenjuje i da je bilo kredibilnih izvještaja da je vlada pokušala da zloupotrebi međunarodna sredstva za sprovođenje zakona u politički motivisane svrhe, kao “osvetu protiv određenih pojedinaca van zemlje”.

U izvještaju se navodi da je Komisija Interpola za kontrolu međunarodnih naloga za hapšenje u avgustu 2020. godine usvojila žalbu odbjeglog biznismena Duška Kneževića i poništila nalog za njegovo hapšenje izdat 2019. godine. Podsjeća se da je specijalni tužilac u Crnoj Gori podigao šest optužnica protiv Kneževića za nekoliko krivičnih djela, među kojima su organizovanje kriminalne grupe, pranje novca i utaja poreza.

Izvještaj o ljudskim pravima američki Stejt department objavljuje posljednjih 46 godina. Taj dokument obuhvata procjenu stanja međunarodno priznatih pojedinačnih, građanskih, političkih i radničkih prava, utvrđenih u Univerzalnoj deklaraciji o ljudskim pravima i drugim međunarodnim sporazumima.