Smijenjene vlade Zdravka Krivokapića i Dritana Abazovića nijesu ništa uradile na rješavanju problema duplo upisanih birača, odnosno onih birača koji su, osim u birački spisak Crne Gore, upisani i u birački spisak neke države regiona. To se može zaključiti na osnovu Izvještaja Evropske komisije za Crnu Goru za 2021. i 2022. gdje u oba dokumenta stoji potpuno ista kritička formulacija, a koja poziva Vladu da temeljno istraži navode o postojanju duplih birača, piše Pobjeda.
“Nema sveobuhvatne revizije za povećanje povjerenja javnosti u birački spisak, na primjer kroz sprovođenje terenskih testova. Potrebno je da nadležni organi temeljno istraže prethodne tvrdnje o dvostruko registrovanim glasačima u jednoj ili više zemalja regiona”, navodi se u Izvještaju Evropske komisije za 2022. godinu.
Birački spisak po zakonu ažurira Ministarstvo unutrašnjiih poslova, a u obje vlade, tu obavezu su preuzeli kadrovi Dritana Abazovića: Sergej Sekulović, Filip Adžić i Zoran Miljanić.
Postojanje duplih birača, njih 10,55 odsto u biračkom spisku Herceg Novog otkrio je prvi Centar za monitoring uoči lokalnih izbora u maju prošle godine. Po tim istim podacima i u birački spisak Nikšića bilo je upisano skoro hiljadu duplo upisanih birača. Angažman te NVO, ali i državnih organa potpuno je stao nakon što je Ministarstvo unutrašnjih poslova pozivajući se na mišljenje Agencije za zaštitu ličnih podataka shodno kome „bi obrada podataka koji su im dostavljeni bila nezakonita“, obustavilo rad na otkrivanju duplih birača.
Iz CEMI-ja su tada optužili MUP da je samo pronašao izgovor da ne sprovodi zakonom povjerene nadležnosti na kontroli biračkog spiska.
“Takav stav MUP-a dovodi u pitanje postojanje političke volje Vlade da sprovodi aktivnosti usmjerene ka unapređenju povjerenja građana u izborne procese “, kazali su iz CEMI-ja.
U dijelu nevladinog sektora, a prema nezvaničnim saznanjima Pobjede, vjeruju da je tada bio u pitanju ,,dil“ između MUP-a i AZLP-a da bi se čitav slučaj duplih birača zataškao i ostalo faktičko stanje koje odgovara partijama stare parlamentarne većine. Crna Gora je jedina država u svijetu u kojoj je zbog dvostrukih birača broj birača vrlo blizu broju stanovnika.
Na osnovu studije CEMI-ja, tačan broj duplo upisanih birača se ne zna, ali je pretpostavka da ih je najmanje nekoliko desetina hiljada.
“Za nepunih 19 mjeseci, nakon 2006. godine blizu 35.000 crnogorskih državljana sa prebivalištem u Crnoj Gori steklo je državljanstvo Republike Srbije. Kontrolom biračkog spiska Herceg Novog, koju je sproveo CEMI, došlo se do podataka da je u biračkom spisku u Herceg Novom upisan 2.691 birač sa prebivalištem u drugoj državi, što predstavlja 10,55 odsto.
Od toga 1.974 birača sa prebivalištem u Srbiji, što čini 7,74 odsto od ukupno 25.507 upisanih birača u toj opštini (koliko ih je bilo na parlamentarnim izborima 2020. godine), dok ostala lica (717) imaju prebivalište u Bosni i Hercegovini. Imajući u vidu prethodno navedene pokazatelje, može se okvirno dati pretpostavka i procjena da se broj crnogorskih državljana sa prebivalištem u Crnoj Gori koji posjeduju državljanstvo Srbije i imaju prebivalište u toj zemlji, kreće u rasponu od 50.000 do 80.000 lica”, navodi se u studiji CEMI-ja.
Postojanjem desetina hiljada birača koji imaju dvojno prebivalište dovedena je u pitanje i regularnost prošlih lokalnih izbora kao i predstojećih parlamentarnih i predsjedničkih.
U CEMI-ju ne znaju tačan broj upisanih duplih birača koji su mogli da iskoriste svoje pravo na lokalnim izborima jer je čitav projekat stopiran.
Medijski izvještaji navode da su na Graničnom prelazu Dobrakovo na dan lokalnih izbora dočekivali birače koji pristižu u Crnu Goru iz Srbije. Sveštenici su u rukama nosili fascikle i spiskove sa onima koji bi trebalo da glasaju.
Za ovu priliku, saznaje M portal, na Graničnom prelazu Dobrakovo isključene su nadzorne kamere.
Zakon ne dozvoljava postojanje dvojnog prebivališta, pa osobe sa prebivalištem u drugoj državi ne mogu imati prebivalište u Crnoj Gori, i one moraju biti izbrisane iz registra prebivališta.
Brisanje iz registra prebivališta za sobom povlači i brisanje iz biračkog spiska, jer je Ustavom propisano da pravo da bira i da bude biran ima samo crnogorski državljanin koji je navršio 18 godina života i ima najmanje dvije godine prebivališta u Crnoj Gori.
Srbija i BiH tvrde da ih ograničava zakon o tajnosti podataka
Opstrukciju otkrivanja duplih birača u Crnoj Gori koji imaju prebivališta u drugim državama vršili su i zvanični organi Srbije i BiH tvrdeći da takve podatke ne mogu da saopšte zbog zakona o tajnim podacima i zaštiti ličnosti.
“Mi smo, kao odgovoran državni organ, uputili sve te spiskove državama na koje se odnose, međutim odgovor je bio negativan, tako da faktički mi nijesmo dobili odgovor koji su to državljani Crne Gore iz Srbije, Bosne i Hercegovine ili neke druge države, koji su državljani i jedne i druge države”, naveo je nedavno ministar u tehničkom mandatu Zoran Miljanić, koji je zadužen za birački spisak.