Vujović Tošić Ksenija je prva crnogorska slikarka. Rođena je 1930. u Trstu. Završila je Akademiju likovnih umjetnosti 1953. godine i postdiplomske studije 1955. u Ljubljani. Radila je kao slikar dekorater u „Lovćen filmu“ i kao profesor u Ljubljani i Podgorici. Pretežno je slikala pejsaž pročišćenim koloritom i škrtim potezima, kada su u pitanju ulja, a u njenim pastelima se ističe mjera svjetlosti. Dobitnica je „Prešernove nagrade“ u Ljubljani (1954), kao i priznanja Cetinjskog salona „13. novembar“ (1967) i SO Cetinje (1970). Izlagala je širom SFRJ i u inostranstvu. Njena poslednja retrospektivna izložba je oržana 1994. u Podgorici. Umrla je 1999. godine.
Mladoj Kseniji je bilo predodređeno da se bavi umjetnošću. Rođena je u slikarskoj porodici od majke Danijele Gruden i oca Sava Vujovića poznatog crnogorskog slikara, grafičara, karikaturiste, likovnog pedagoga, pozorišnog scenografa i jednog od osnivača Udruženja likovnih umjetnika Crne Gore 1946. godine.
Ksenijini roditelji upoznali su se u na studijama slikarstva u Pragu i na svoju jedinicu prenijeli veliku ljubav prema umjetnosti. Djetinjstvo je provodila u očevom ateljeu, uz miris boje igrala se sa paletama i četkicama.
Po povratku iz Slovenije gdje je provela rat, Ksenija je na Cetinju stasavala uz skute Lubarde, Milunovića, Vuškovića i drugih crnogorskih slikara sa kojima se družio njen otac Savo, koji je tada bio profesor umjetničke škole na Cetinju, a kasnije i u Herceg Novom.
Nakon završene osnovne škole i gimnazije na Cetinju, Ksenija je diplomirala na akademiji likovnih umjetnosti u Ljubljani kod istaknutog profesora i akademskog slikara Franca Mihaliča, 1953.god.
Na istoj akademiji je magistrirala 1955. godine, i kao najbolji student dobila nagradu Akademije za slikarstvo i uglednu Prešernovu nagradu.
U Sloveniji (Mengeš-Ljubljana) radila dvije godine kao profesorski pripravnik za likovno vaspitanje. Pri povratku u Crnu Goru radi kao slikar-dekorater u „Lovćen filmu“ u Budvi gdje je bila asistent slikara Antona Lukatelija.
Ksenija je radila crteže, grafike, vinjete i ilustracije. Sa Udruženjem likovnih umjetnika Crne Gore, čiji je član bila od 1956. godine, a kasnije i dugogodišnji sekretar, izlagala je širom Jugoslavije i u inostranstvu.
Tih godina Ksenija upoznaje inženjera Mirka Tošića sa kojim sklapa brak, sa kojim dobija ćerku Lilicu i sina Zorana. Posebnu pažnju je posvećivala porodici ali nije zapostavljala slikanje.
„Ja sam domaćica i majka, i malo vremena mi ostaje za slikarstvo. Dan brzo prođe i paletu uzimam u veče. Ponekad radim po čitavu noć. To je dokaz da iz ljubavi i samo požrtvovanjem prilazim slikarstvu.“
Od 1958.god. živi i radi u Podgorici kao slobodan umjetnik. Povremeno je boravila u Italiji i Parizu.
1959. godine u foajeu Crnogorskog narodnog pozorišta, Ksenija je sa Danjom Đurović i Stankom i Cvetkom Lainovićem izložila desetak ulja na platnu.
Pored slikanja Ksenija je imala i drugu ljubav, a to je bila prosvjeta. Mjesto profesora likovne umjetnosti u tehničkom školskom centru dobija 1974.god. gdje generacijama učenika usađuje ljubav prema umjetnosti. Govorili su joj da ima previše obrazovanja za profesorski posao, za što ona nije marila.
Ksenija je za života imala desetak samostalnih i više stotina grupnih i kolektivnih izložbi u zemlji i inostranstvu.
Samostalno izlaže u : Narodnom pozorištu, Titograd, 1959; Umjetničkom paviljonu, Titograd, 1962, 1967; Sali ,,18 septembar“ Nikšić, 1975; Modernoj galeriji, Podgorica, 1994.god…
Njeni radovi su odabrani za čitav niz kolektivnih izložbi od kojih su najznajčajnije : Savremena crnogorska umjetnost, Kluž, Rumunija, 1968; Izložba iz postavke , Moderne galerije u Titogradu, Erevan, SSSR, 1972; Savremena likovna umjetnost Crne Gore, Haselt, Belgija, Pariz, Zagreb, 1973;Savremena crnogorska umjetnost, Kopenhagen, Skive (Danska), Moskva, Minsk, 1, Cetinje, 1977; Pejzaž u crnogorskom slikarstvu, Kairo, Aleksandija, Tunis, Famagusta, Ankara, Varna, 1979; Savremena likovna umjetnost Crne Gore, Oslo, Klagenfurt, Študgart, Hamburg, Manhajm, 1980. Od 1956. god. Učestvuje na izložbama ULUCG.
Dobitnik je nagrada: Prešernove nagrade, Ljubljana, 1954; Nagrade Cetinjskog salona jugoslovenske likovne umjetnosti „ 13. novembar“, 1967.god.; Nagrada skupštine opštine Cetinje, 197
Njena poslednja retrospektivna izložba je održana 1994. u Podgorici.
„Moj život je bio lijep, ispunjen, sve je uticalo da tako bude. I slikarstvo, i porodica i prijatelji i moji učenici, koji mi danas kad sam u penziji, posebno nedostaju. Naravno i putovanja u Pariz, Veneciju, Padovu, Njemačku, Belgiju, Dansku… Mogućnost da vidim slikare koje sam voljela, naročito Van Goga i Gogena. Žao mi je samo što nisam više slikala.“
Ksenija je preminula u Podgorici, novembra 1999.god. u 69.god. života.
Izvor : Muzej žena i artmontenegro.me
Ksenija Vujović Tošić. Velika naša Ksenija, slava joj!