Velikosrpski inferno koji je osvojio Crnu Goru 1918. godine i njegove konsekvence

Za aktuelno.me

Piše: Mr Novak ADŽIĆ, doktorand istorijskih nauka

Na II redovnoj sjednici, održanoj u Podgorici, 13/26. novembra 1918. godine, nelegalna i nelegitmna,  tzv. » Velika Narodna Skupština srpskog naroda u Crnoj Gori« (odnosno, veleizdajnička »Podgorička skupština«) odlučila je:

1. Da se Kralj Nikola I Petrović Njegoš i njegova dinastija zbaci s crnogorskog prijestola;

2. Da se Crna Gora sa bratskom Srbijom ujedini u jednu jedinu državu pod dinastijom Karađorđevića, te tako ujedinjena stupi u zajedničku otadžbinu troimenog naroda Srba, Hrvata i Sloveneca.
3. Da se izabere Izvršni Narodni Odbor od 5 lica, koji će rukovoditi poslovima, dok se ujedinjenje Srbije i Crne Gore ne privede kraju; i
4. Da se o ovoj skupštinskoj odluci izvijesti bivši Kralj Crne Gore Nikola Petrović, Vlada Kraljevine Srbije, prijateljske Sporazumne Sile i sve neutralne države«.

Ovu odluku tzv. podgoričke skupštine prihavtilo je 165 lica (manje ih je nekoliko njih glasalo, nego što su kao poklisari oni bili), a, svi oni, zajedno, nijesu imali status legalnih i ustavnih poslanika, niti ikakvo pravo da odlučuju o sudbini crnogorske države i dinastije. A izbori za tzv. podgoričku skupšinu, nijesu bili ni po Ustavu Crne Gore, ni po važećem crnogorskom Zakonu o izboru narodnih poslanika, nego su »održani« po Pravilima, koje su u Beranama u ime samozvanog »Centralnog izvršnog odbora za ujedinjenje Srbije i Crne Gore« »donijeli« i »propisali« Svetozar Tomić, Petar Kosović, Janko Spasojević i Milisav Raičević. »Time je organizovano politčki i pravno nasilnički pogažen tada važeći Crnogorski zakon o izboru narodnijeh poslanika«[1].

Zapravo, »Podgoričku skupštinu, sa imenom – Velika narodna skupština- ustanovio je samoznazvani Centralni izvrši odbor za ujedinjenje Srbije i Crne Gore, odlukom, koju je donio na svojoj sjednici održanoj 7. novembra 1918. godine u Beranama. Odlukom iskazanom sadržinom Pravila za biranje narodnih poslanika za Veliku narodnu skupštinu«[2].

Diplomatski odnosi Kraljevine Srbije i Kraljevine Crne Gore prekinuti su ubrzo poslije odluka nelegalne i nelegitimne tzv. podgoričke skupštine od 26. novembra 1918. godine, kojima je Crna Gora pripojena, prisajedinjena Srbiji. Dva dana nakon progalašenja prisajedinjenja Crne Gore Srbiji, tzv. podgorička skupština je 15/28. novembra 1918. godine izabrala Izvršni odbor, kao privremeno upravno tijelo koje bi trebalo da vrši civilnu vlast u Crnoj Gori dok se posao pripajanja Crne Gore ne dovede do kraja. Za članove tzv. Izvršnog narodnog odbora, koji je sebi prisvojio mandat Vlade, izabrani su: vojvodu Stevo Vukotić, Marko Daković, Spasoje Piletić, Risto Jojić i Lazar Damjanović.

U ovom kontestu relevantno je ukazati i na sljedeće fakte: Naime, po izvršenoj srpskoj okupaciji i aneksiji Crne Gore 1918. godine, novopostavljene vlasti su odlučile da ospore, oduzmu i ukinu individualna i kolektivna, ljudska, građanska, politička, ekonomska, socijalna i kulturna, nacionalna prava Crnogoraca. Sa pozicije hegemonije državne sile militarnim putem je odlučeno da više nema Crne Gore kao države (čak ni kao geografskog pojma) i da ne bude Crnogoraca kao etnosa i nacije. Na sceni je bila politika režima krvi i ognja i pretvaranja Crne Gore u pepeo i groblja. Sprovođen je, dakle, okrutnim metodama, projekat nacionalnog ugnjetavanja i pokoravanja crnogorskog naroda.

Na tzv. »Podgoričkoj skupštini« 13/26. novembra 1918. godine (čijim je odlukama Crna Gora prisajedinjena Srbiji) su njeni delegati predlagali i to da se sruši Cetinjski manastir; da se iz njega izbaci i javno spali ćivot Svetog Petra Cetinjskog; na toj »skupštini« ukinute su crnogorska nezavisnost i sloboda, svgnuta je nasilno dinastija Petrović Njegoš i kralj Nikola s prijestola Crne Gore, oteta, konfiskovana im je imovina, da bi potom slavna crnogorska zastava bila skinuta sa cetinjskog Dvora, zgažena i ljudskim urinom i izmetom uprljana na mjestu đe je bio izvezen monogram crnogorskog suverena kralja Nikole I Petrovića Njegoša. Dakle, kad je Crna Gora 1918. godine prisajedinjena Srbiji, crnogorska zastava nije pošteđena, nego je skinuta sa Dvora na Cetinju, zgažena, bačena u prašinu, u blato i potom ljudskim urinom i izmetom uprljana na mjestu đe je bio monogram kralja Nikole, t.j. na mjestu đe su inicijali crnogorskog suverena bili izvezeni. To je okupacionom srpskom pukovniku, docnijem generalu Dragutinu Milutinoviću, komanantu Jadranskih trupa, rekao i crnogorski kapetan sa Čeva, poznati patriota i ustanik kapetan Đuro Drašković, saopštivši mu da su to uradili crnogorski izrodi. General Dragutin Milutinović je to naveo u svojoj memoarskoj građi. Crnogorsku zastavu poštovala je Otomanska imperija, sa kojom je Crna Gora vjekovima bila u ratnom konfliktu. Turci (Osmanlije) nikada nijesu skrnavili crnogorsku zastavu, iako se radilo o barjaku neprijatelja. Crnogorsku zastavu je u vrijeme okupacije 1916-1918 godine, Austro-Ugarska iz rojalističkog pijeteta i obzira ostavila nedirnutu Kad je 1941. godine Italija okupirala Crnu Goru ispoštovala je crnogorsku zastavu. Iako je bila okupator, nije joj palo na um da vrijeđa, skrnavi ili ponižava crnogorski državni i nacionalni barjak. Kad je italijanska okupacija Crne Gore u drugom svjetskom ratu,  zamijenjena njemačkom, takođe crnogorska zastava nije skrnavljena.

Elem, jedino je crnogorska zastava stradala 1918. godine, u velikosrpskom osvajačkom infernu, odnosno, paklu.

U knjizi »Nekoliko stranica iz krvavog albuma Karađorđevića-Dokumenta o zločima Srbijanaca u Crnoj Gori«, koja je u izdanju  Ministarstva spoljnih poslova izgnaničke crnogorske Vlade objavljena u Rimu 1921. godine, piše i da je decembra 1918. godine jedna grupa srpskih oficira i vojnika, sa svojim pristalicama, u jedan sat poslije ponoći »napravila tri kovčega u formi mrtvačkih sanduka. Na jednom je bilo napisano »Sveti Petar«, na drugom »Sveti Vasilije«, a na trećem »Crnogorska kruna«. Ove kovčege su nosili kroz varoš Nikšić na način kao što se čine crkvene procesije. Zatim su se zadržali na trgu, gdje su iskopali tri groba, u koja su položili ova tri kovčega. Poslije ovoga održali su opijelo, kao što se to čini u pravoslavnoj crkvi prilikom sahrane« [3], piše u navedenoj knjizi. Poslije toga, navodi se dalje u tom istorijskom izvoru, pješadijski poručnik srpske vojske Dušan Stajić, pješadijski poručnik Mijušković i artiljerijski poručnik Tunguz su te grobove javno prelili ne vinom ili uljem, nego svojim urinom. Tako su se ovi aktivni oficiri srpske vojske, od kojih su dvojica rođeni u Srbiji, a jedan je prirođeni Srbijanac, na obijestan i monstruozan  način obračunali sa crnogorskom krunom i svetiteljima, simbolično ih sahranjujući[4].

Pod vladavinom dinastije Karađorđevića u Crnoj Gori, od 1918. do 1941. godine, nad crnogorskim narodom i građanima Crne Gore organi vlasti počinjeli su brojne zločine. Vršena su masovna hapšenja, politička ubistva i teror nad narodom. Crnogorski oficiri su osamareni vođeni kroz varoši, spaljivane su majke s đecom, sahranjeni Crnogorci su ekshumirani da bi mrtvi od strane vojske i žandarmerije bili strijeljani, dok je zabrana sahranjivanja na grobljima poginulih crnogorskih ustanika bila masovna pojava. Crnogorski građani su moreni građu, a svještenicima crnogorskim bili je zabranjeno da vrše vjersku službu i da pričešćuju narod ako ne polože zakletvu kralju Petru Karađorđeviću.

Invalidima i ratnim udovicama nijesu priznavane penzije i invalidnine, ili su im oduzimane, ako nijesu položile zakletvu kralju Srbije. Zabranjeno je bilo nošenje crnogorske kape i narodne nošnje, porušeni su brojni istorijski i kulturni spomenici, poput obeliska velikom vojvodi Mirku Petroviću, ocu kralja Nikole, srušena je Njegoševa kapela na Lovćenu, vezivana je stoka za Dvorac kralja Nikole na Cetinju i bačane su bombe na taj dvorac, posjećen je stari istorijski brijest ispred Biljarde na Cetinju, skinuto je s Cetinjskog manastira staro zvono Ivana Crnojevića i pretopljeno da bi od njega bile mesingane kvake za vile bogataša, nelegitimno i nezakonito je ukinuta autokefalna Crnogorska pravoslavna crkva u postupku koji je trajao od 1918. do 1922. godine.

U cetinjskom Dvoru od aprila 1919. godine pa nadalje, raširio se i raskomodio, zaposjeo ga je i koristio kao svoju rezidenciju, povjerenik beogradske vlade za Crnu Goru, odnosno, okupacioni civilni guverner u Crnoj Gori radikal Ivan Lola Pavićević. Vojni okupacioni guverneri u Crnoj Gori postali su tada generali, najprije, a potom Miloš Mihailović, a potom Aleksandar Stojišić itd, izvanjci.

Sva faktička vlast, vojna i civilna, bila je onda u rukama srpskih trupa i srbijanskih (srpskih) činovnika. Nakon sprovedene militarne okupacije Crne Gore 1918. godine, srpske oružane osvajačke snage su zauzele i objekte i imovinu, koje su bile pod nadležnošću i upravom Crnogorske pravoslavne crkve, ali primarno one u posjedu državnih organa Kraljevine Crne Gore. Njegoševa rezidencija na Cetinju, istorijska »Biljarda«, u koju je stolovao i knjaz Danilo Petrović Njegoš i u kojoj je bilo sjedište Crnogorskog senata, degradirana je i ponižena tako i toliko da je služila nekoliko godina za smještaj srpske artiljerije.

Čak i kad je 1921. godine Bogoslovija otvorena u Biljardi na Cetinju, odnosno, konkretno, njeno istočno dvorište, sa okolnim pratećim zdanjem, služilo je za potrebe okupacione artiljerije, opet (zlo)upotrebljavano, bez ikakve naknade. Srpska vojska je, sve do 1926. godine, bez ikakve naknade, za potrebe Vojne muzike, u svojoj vlasti držala internat Bogoslovije na Romanovoj Livadi na Cetinju. Crkvenu imovinu i zgrade, bez ikakve novčane nadoknade, srpska vojska je, od 1918. godine, iskorišćavala.

Zgrade diplomatskih predstavništava (poslanstava, legacija, modernim rječnikom ambasada) stranih država, koje su postojale na Cetinju u doba nezavisne Knjaževine i Kraljevine Crne Gore, po okupaciji i aneksiji Crne Gore od 1918. godine, korišćene su i upotrebljavane na takav način i sa tom svrhom da se poništi i unizi crnogorska diplomatska istorija i tradicija odnosa koje je Crna Gora imala, održavala i razvijala sa brojnim evropskim i vanevropskim velesilama i državama.

Ovu su samo neka, činjenička, naučno provjerljiva, svjedočanstva, dokazi o velikospskom osvajačkom infernu, odnosno, paklu koji je zadesio Crnu Goru, Crnogorce i Crnogorke i druge njene narode, građane, stanovnike, seljane, a poslije nasilne aneksije i okupacije Crne Gore izvršene krajem 1918. godine i dugo vremena docnije.

[1] Prof. Dr Mijat Šuković, »Podgorička skupština 1918«, Podgorica, 1999, str. 46.

[2] Prof. Dr Mijat Šuković, »Podgorička skupština 1918«, Podgorica, 1999, str. 23.

[3] Pomenuta knjiga, str. 18

[4] Ove činjenice bilježe, pored ostalih i: Prof. dr Šerbo Rastoder, “Janusovo lice istorije”, Podgorica, 2000, str. 282 i Dr Radoslav Rotković, “Velika zavjera protiv Crne Gore”, Podgorica, 2001, str. 48.

*Zabranjeno je kopiranje i korišćenje objavljenog sadržaja bez saglasnosti redakcije portala Aktuelno.me i autora teksta