Tri decenije prevrata u CG (4): Vojičić: Na obali od Morače

To što se na mitinzima uzvikivalo, skandiralo i pjevalo, ti transparenti, (sve unaprijed pripremljeno) nijesu samo dokaz o stvavovima pučista, već pokazuju porive društvenih snaga koje su, kad su odvrnute slavine, izbile na površinu: agresivni populizam, socijalna demagogija, velikosrpski nacionalizam.

Tokom ljeta i jeseni 1988.mitinzi su preplavili Srbiju i Crnu Goru, a pokušavano je da se organizuju i u drugim jugo-republikama. Propagandno: radi lo se ospontanom okupljanju, iako je bilo jasno kao sunce da se organizovan marš “srpskih šajkača”. O autentičnoj pobuni građana nije bilo ni govora: parole i pjesme koje su uzvikivali učesnici sa Kosova, najčešće “Hoćemo oružje” i “Dajte nam oružje” počinjale su na znak Šolevića, iza bine ako već nije bio na bini. Počelo se sa “zborovima popdrške” i “mitinzima solidarnosti” a završilo sa “događanjem naroda” i “AB revolucijim”, “balvan revolucijom”.

Na titogradskom i andrijevačkom mitingu tražena je podrška i solidarnost sa Srbima i Crnogorcima na Kosovu, već na cetinjskom mingu od crnogorskih delegata u saveznoj Skupštini i članova Centralnog komiteta SKJ, traženo je da traže odgovornost za one koji “evo osam godina drže konce kontrarevolucije na Kosmetu i da podrže stavove oko promjene Ustava Srbije”, uz parole “Crna Gora je srpska Sparta”. Na narednim mitinzima ogoljene su karte – zahtjev je: smjena cjelokupne državne i političke vlasti u Crnoj Gori. Ono što nije uspjelo tokom oktrobra, ostvaraće se tri mjeseca kasnije, u januaru, kada je tadašnje rukovodstvo naćerano da podnese kolektivnu ostavku. Samo desetak dana ranije beogradski novinara Milorad Vučelić ogolio je čitavu strategiju:”U oktobru je bilo planirano definitivno rušenje crnogorskog i vojvođanskog rukovodstva, mitingaški pohod na BiH, Hrvatsku i Sloveniju, i za 29.novembar proglašenje Treće Jugoslavije na čelu sa Slobodanom Miloševićem. Međutim, crnogorsko rukovodstvo bilo je tvrđe nego što smo očekivali, pa predstojeći odstrel neće preživjeti” (Sa ulice u fotelje, Monitor, januar 2009).

To što se na mitinzima uzvikivalo, skandiralo i pjevalo, ti transparenti, sve unaprijed pripremljeno, nijesu samo dokaz o stvavovima pučista, već pokazuju porive društvenih snaga koje su, kad su odvrnute slavine, izbile na površinu: agresivni populizam, socijalna demagogija, velikosrpski nacionalizam. Dvodnevni protesni miting ispred Parlamenta, kako su “oslobođeni” mediji izvjijestili, tada prednjačila TV Titograd, “preko sto hiljada” radnika, studenata, omladine i građana “a da nijedna palma nije polomljena”, završen je oko 14 sati 11.januara 1989. Nakon što su prihvaćeni svi zahjevi mitingaša. Ondašnji potpredsjednik Skupštine SR Crne Gore Božidar Tadić saopštio je da su u skladu sa zehtjevima , svi podnijeli ostavke. “Ispunjeni su svi zahtjevi, narod je pobijedio”, slavodobitno je kazao Momir Bulatović, čestitajući oduševljenom masi trijumf koječega. Posebno su bili oduševljeni rezulatom novinari “Pobjede” Vidoje Konatar i Vaska Ždralević-Joksimović, Televizije Titograd Milorad Popović, Tanjuga-a Vlatko Vujović i Ivo Popović, “Večernih novosti” Momir Čabarkapa, “Ekspres politike” Budo Simonović, “Politike” Božidar Milošević, Stanko Papović i mnogi drugi. Ostalo je bogato mitingaško “stvaralaštvo”:

“Radnička se budi klasa, bez toga nam nema spasa”, “Oj Vidoje Žarkoviću, crnogorski Brankoviću”, “Đuranović Veseline, izdajniče domovine”, “ Crna Gora rodi Sloba, to je čovjek našeg doba”, “Slobodane, srpski sine, kad ćeš doći na Cetinje, kad ćeš doći pod Lovćenom, čekaćemo te sa ordenom”, “Oj Skupštino mirno stani, evo idu Nikšićani,”Crna Gora i Srbija – dva oka u glavi”, “Iako smo prebijeni, mi nijesmo pokoreni”,”Stankoviću naša diko, ne može ti ništa niko”, “Orlandiću sram te bilo, Šuvarevo desno krilo”, “Na obali od Morače, crnogorska vlada plače”, “Dolje oni što su krivi, neka radni narod živi”, “Žuta gredo crnogorska muko, tu je Lazar Crnogorce tuko”,”Bulatović nije gori, samo što se manje zori”, “Brajoviću đe su tvoje suze, što su naše okaljale bluze”, “Radoviću ti Miljane, ti si kazo svoje znanje”, “Crnogorski narod bira i Ljubišu i Momira”, “Našoj vladi slomiše se krila, jer nikada nije dobra bila”, “Mi smo đeca sestre dvije, Crne Gore i Srbije”, “Mičite se s toga praga, Šofranca nam dajte Draga”, “Crna Gora Sloba rodi, da Kosovo oslobodi”, “Crnogorska pašće vlada, ili danas il nikada”, “Milošević iz Srbije ne da da se narod bije”, “Sad Srbija ima vođu, što je ravan Karađorđu”, “Mi smo đeca sve spremnije Crne Gore i Srbije”, “Oj Miljane profesore, studenti te tvoji kore”, “Ovaj narod traži hljeba, zato bolja vlada treba”, “Izlazite izdajice, da vam narod vidi lice”, “Đurišiću mlad majore, komandante Crne Gore”, “Oj narode Crne Gore, spremajmo se na izbore”, “Svići zoro crno ti svitanje, narodu je veliko hitanje”, “A oj Slobo, a oj rise, Crnoj Gori navrni se”, “Milošević Slobodane, najsrećniji u godini dana, “Ko to kaže. Ko to laže, Srbija je mala”, “Crna Gora u boj kreće, robovati više neće”, “Oj nikšićka željezaro, Crne Gore ogledalo” (vidi V.Koprivica, B.Vojičić, Prevrat 89,Podgorica, 1994).

Vladimir Keković, tada čelni čovjek crnogorske SDB, u knjizi “Vrijeme meteža 1988-1989” (KPZP,Podgorica,2002) kaže da je cilj bio da se crnogorsko rukovodstvo prikaže ne samo kao nesposobno i nedoraslo nego i kao nemoralno i korumpirano. U tome su, po beskrupuloznosti, prednačila “Politikina” izdanja; a beogradski i srpski mediji, gotovo bez izuzetka. A u tu svrhu su ustanovljene i dobro poznate rubrike “Pisma čitalaca”, “Reagovanja” i slično, u “Politici” posebno. Iz Crne Gore perjanice takvog “novinarstva” bili su dopisnici “Borbe” Slavko Vukašinović, “Novosti” Duško Jolić i ostrašćeni Momir Čabarkapa, “borbeni” velikosrbi “Politike” Dragan Bećirović, Božidar Milošević i Stanko Papović koji informacije “uzima iz kontejnera”, “Nina” Milorad Vučelić, “Duge” Nebojša Jevrić i Jovan Plamenac… Ove medije su od početka pratili “Ubiverzitetska riječ” i “Omladinski pokret” a nešto kasnije su im se priključili “Pobjeda”, Televizija nakon smjene uredništva i Radio Crne Gore. Posebnu ulogu je u harangi odigrao “Radio Bar” koji je sebe nazivao “najužnijom srpskom radio stanicom” a ubrzo mu se po rečniku i besprijmernim podmetanjima pridružio i “Radio Nikšić”. Korišćene su i posebne populističke medode, pisanje peticija radnika u preduzećima, recimo Željezare, ŽTO Titograd, Radoja Dakića i Aluminijskog kombinata, svjedoči Keković.

izvor rtcg.me