NACIZAM I ”SRPSKI SVET” Dvije bratske ideologije

Piše: Balša Knežević

Kada se nacionalizam pomiješa sa politikom, pa još dobije podršku u biračkom tijelu, tada imamo kombinaciju koja ima veliki potencijal da jedno društvo dovede do ksenofobične zatucanosti, ekstremizma, krize i propasti.

Virus desnice zahvatio je Evropu, a njegovoj kulminaciji nemjerljivi doprinos dao je bivši predsjednik SAD-a Donald Tramp. Populisti i nacionalisti podstaknuti Trampovim djelovanjem rapidno jačaju, a političari kao što su Viktor Orban, Marin Le Pen ili Mateo Salvini uveliko doprinose vraćanju politike koja je u Evropi kulminirala 1. septembra 1939. godine.

U takvoj geopolitičkoj konstelaciji nije ni čudo što pogubna nacionalistička politika 90-ih doživljava svoj preporod u regionu Zapadnog Balkana.

Vodeću ulogu naravno ima Srbija, u kojoj su već decenijama razrađeni zločinački nacionalistički koncepti duboko ukorijenjeni u političkoj, intelektualnoj, religijskoj, pa čak i ekonomskoj sferi. U prilog tome da se arhitetkte velikosrpstva nijesu odrekle fašističke i nacističke ideologije govori nedavna izjava krvavog otpadnika od pravoslavlja, vrača velikosrpstva i svetosavlja Jovana Mićovića. On je kazao da je kolaboracionista Joanikije Lipovac ”postradao za Hrista i svoj narod”, kao i da je bio “sveštenomučenik”, i da je “bio kriv komunistima jer je branio svoju vjeru”.

Međutim, izjava ove bradate bruke za pravoslavlje nije jedino što ideologiju ”srpskog sveta” povezuje sa nacizmom.

Srpski svet i nacisti

Zbog otrovne nacionalističke retorike, region Zapadnog Blakana neodoljivo podsjeća na Evropu iz 1930-ih godina, a koncept ”velike Srbije”, odnosno kako je preimenovan – ”Srpski svet”, toliko je sličan nacističkoj ideologiji Adolfa Hitlera, da je te podudarnosti teško zanemariti.

Nacistička i velikosrpska ideologija pravosnažno su označene kao genocidne – njemački nacisti zbog sistematskog istrebljivanja Jevreja i nenjemačkog stanovništa, dok su brojni Srbi koji su veličali nacionalizam pravosnažno osuđeni za genocid.

Ako uporedimo stanje koje sada vlada u Evropi sa onim iz ‘30-ih godina prošlog vijeka uočićemo da je podudarnosti mnogo više nego samo u genocidnoj politici.

Da bi predočili te sličnosti, treba se vratiti u period neposredno prije Drugog svjetskog rata.

Nakon što je 1937. godine između Njemačke, Italije i Japana potpisan Antikominternski pakt – preteča budućeg Trojnog pakta, Njemačka je 1938. preduzela aneksiju, tzv. anšlus Austrije.

Hitlerov režim je taj potez opravdavao sprovođenjem ”prava na samoopredeljenje”, što je potkrijepio činjenicom da su mnogi Austrijanci sebe smatrali dijelom njemačke nacije od koje su vještački odvojeni državnom granicom. Hitler je sličan izgovor imao i kad  se 1938. odlučio za anšlus Sudeta – oblasti bivše Čehoslovačke u kojoj su Njemci činili većinsko stanovništvo.

Vulin koristi Hitlerovu retoriku

Retorika koju su koristili nacisti pred početak Drugog svjetskog rata da bi nasilno sprovodili svoje hegemonističke tendencije, neodoljivo podsjeća na fraze koje koriste politički pobornici i uslovno rečeno, portparoli „srpskog sveta“.

To je najočiglednije na primjeru mentalno limitiranog i psihički labilnog vječitog ministra Aleksandra Vulina, za koga važi da javno izgovara ono što predsjednik Srbije Aleksandar Vučić ne smije.

Isto kao što su nacisti aneksiju Austrije i dijela Čehoslovačke pravdali time što njemačko stanosništvo živi u tim zemljama, tako i glasnogovornici ”srpskog sveta” zagovoraju ideju o ”Srbima u jednoj državi”. Samo u ovom slučaju umjesto Austrije i Sudeta, nosioci velikosrpske ideje bi da u nacističkom stilu pripoje Crnu Goru, Republiku Srpsku i dio Kosova.

To je portparol srpskog sveta Vulin eksplicitno ponovio više puta.

“Zadatak ove generacije političara je da stvori ‘srpski svet’. Ne budemo li ga mi stvorili, bojim se da sljedeću generaciju Srba nećemo ni dočekati”, ovim riječima je Vulin pokušao da opravda politički koncept ”srpskog sveta”. Takođe treba napomenuti da Vulin, isto kao nacisti,  hegemonističke tendencije pravda ”ugroženošću srpskog (njemačkog) naroda”.

Balkan kao Njemačka 1938.

Situacija na Balkanu, konkretno sa pokroviteljima hegemonističkog projekta ”srpski svet”, neodoljivo podsjeća na Evropu iz 1938. godine i ono što se dešavalo kad je nacistička Njemačka krenula u svoje pohode na susjedne države.

Čehoslovačka vlada, kad je shvatila da se sprema anšlus Sudeta, bila je spremna da se pokušaju mijenjanja granica odupre oružanim putem, računajući pomoć Francuske, koja je važila za njihovu vjernu saveznicu. Međutim, britanska vlada je držala da još nije u potpunosti spremna za rat pa je nagovorila Francusku da zajedno s njom 30. septembra 1938. sklopi Minhenski sporazum kojim je Njemačkoj priznato pravo na Sudete.

Čehoslovačka je tada ostavljena na cjedilu i morala je da prihvati njemački ultimatum.

Gotovo identična priča je i sa Crnom Gorom, koja je ostavljena od Evrope, na milost i nemilost pobornika ”srpskog sveta”. Evropa i bivši američki režim su mirno posmatrali dok je pod uticajem nacističkog, velikosrpskog režima i svesrdne podrške Rusije, u Crnoj Gori instalirana izdajnička, klerikalna, nesposobna vlada čiji je jedini cilj slabljenje Crne Gore i njena integracija u okvire ”srpskog sveta”.

Evropa zakazala na Balkanu?

Da je Evropa na  dobrom putu da ponovi greške iz 1938. godine, ovoga puta na Balkanu,  govori i okolnost da je nedavno Crnoj Gori ukinut Direktorat za pregovore i objedinjen sa srpskim. Ovo i ne treba da čudi kada uzmemo u obzir da je komesar za proširenje Oliver Varhelji politički proizvod premijera Mađarske Viktora Orbana – jednog od perjanica nacionalističko-desničarske ideje koja hara Evropom.

Kada tome dodamo da su pod uticajem bivše američke administracije na čelu sa Trampom, nacionalizam i desnica uveliko revitalizovni u Evropi, Crnoj Gori ostaje da se prije svega, uzda u sebe i svoje resurse kada je u pitanju očuvanje državnog suvereniteta. Na pitanje da li će Crna Gora završiti kao Austrija i Sudeti 1938. godine, po svemu sudeći, odgovor će moći da daju samo Crnogorci…