TRAGIČNA SUDBINA CRNOGORSKE KNJEGINJE: Njena smrt bila inspiracija za nekoliko scena filma ”Prohujalo sa vihorom”

Umrla u 26. godini, a njen suprug i sin će postati najveći dušmanini Crne Gore!

Kneginja Zorka je bila najstarija ćerka crnogorskog knjaza, kasnije kralja Nikole I Petrovića i supruga Petra I Karađorđevića (koji je bio kralj Srbije, od 1903. do 1918. i kralj Srba, Hrvata i Slovenaca od 1918. do 1921. godine).

Bila je prvo od ukupno dvanaestoro djece crnogorskog kneza Nikole I Petrovića i knjeginje Milene.

ROĐENJE ZORKE PETROVIĆ

Rođena je u decembru 1864. godine. Krstio je tadašnji srpski knez Mihailo Obrenović, a na krštenju joj je dato ime Ljubica. Iako je očekivao sina, knjaz Nikola je dostojno proslavio rođenje svog prvog djeteta, a Zorka je, em što je bila njihovo prvo dijete, em što je ličila na oca – bila očeva miljenica.

Knjažev sekretar i dvorski pjesnik Jovan Sundečić, je između svih stihova kojima je obilježio ovaj radostan trenutak u kući mladog bračnog para, napisao:

… Zdravo, Zorko, prvi cvjetu

svojih svetlih roditelja…

Rasti, Zorko, krjepka budi,

razgranaj se i uzori:

da odoje i Tvoje grudi

jednu sablju Crnoj Gori!

Često bi Zorku knjaz nazivao “tatinim sinom”, mada je činjenica da su sve kćeri koje su se kasnije izrodile bile mnogo visprenije i značajnije za istoriju nego sinovi za kojima se žudjelo i koji su se rađali.

Godine 1875. Zorka je pošla na školovanje u Rusiju. Imala je 11 godina. Naime, knjeginja Milena se sama bavila vaspitanjem i odgojem djece, ali ih je u uzrastu od 11-12 godina slala u ugledne institute da bi time zaokružila i upotpunila svoj trud i svoje djelo. Na institutu je Zorka provela narednih 7 godina i potom se vratila na Cetinje.

UDAJA ZA PETRA KARAĐORĐEVIĆA

Zanimljiv je podatak da je mudra knjeginja Milena voljela da prošeta sa svojim kćerima po Evropi, što bi rekli, da se pozori sa svojim đevojkama. A to je bila i prilika da iste budu primjećene od strane uglednih neženja. I tako je knjeginja sa svoje tri najstarije kćeri otputovala u Francusku. U istoriji je ostalo zapisano „Baš tada u Parizu se našao knez Petar Karađorđević, sin svrgnutog srpskog kneza Aleksandra. Umoran od dugogodišnjih lutanja po Evropi i neuspjelih pokušaja da se domogne srpskog prijestola, sa opalim političkim prestižom i skromnim ostacima nekad bogatog nasljeđa, tridesetdevetogodišnji pretendent za srpskog vladara vidio je u braku sa nekom od crnogorskih knjeginjica svoju novu šansu, mogućnost za političko vaskrsenje.”

Petar Karađorđević je bio punih 20 godina stariji od mlade Zorke.

Ipak, u 30. jula 1883. godine Zorka se sa svojih 19 i Petar sa 39 godina vjenčaše u Cetinjskom manastiru. Svadba je proslavljena bogatim ručkom, a dopisnik novosadske „Zastave” je javio da je trpeza za 2.000 gostiju bila u knjaževoj bašti.

Mladenci su se nastanili na Cetinju u neposrednoj blizini dvorca, jer je, nakon ubistva srpskog kneza Mihaila Obrenovića, Karađorđevićima zabranjen ulazak u Srbiju i oduzeta im je sva imovina.

Zorkin i Petrov brak je trajao 7 godina. Za to vrijeme je rodila petoro djece:

– Jelenu, rođena 4. novembra 1884. godine. Bila je supruga velikog kneza Ivana Konstantinoviča – koja je s djecom 1917. godine srećno izbjegla sudbinu carske porodice zahvaljujući svojoj hrabrosti i snalažljivosti kao i pomoći srpskog poslanika u Sankt Petersburgu, Miroslava Spalajkovića, dok je njen suprug kao najbliži rođak carske porodice Romanov strijeljan. Umrla 1962.

– Milicu, rođena 28. aprila 1886, umrla kao dijete 21. decembra 1887.

– Đorđa, rođen 8. septembra 1887, a koji je jedini živio i umro u otadžbini, u Srbiji. 1909. odustao od svog prava na kraljevstvo u korist svog mlađeg brata Aleksandra. Umro 1972.

– Aleksandra, rođen 16. decembra 1888. Bio je drugi kralj Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca (1921-1929), a kasnije i Kraljevine Jugoslavije (1929—1934). Grupa zavjerenika ga je ubila u Marseju, 1934.

– Andriju, rođen i umro 1890. godine.

NIJE ZLATO SVE ŠTO SIJA!

Glavna preokupacija knjeginje Zorke za života bila je da njen suprug postane kralj Srbije, te je stalno bila trudna u namjeri da pretendentu na srpski prijesto ostavi što više potomaka.

Duhom i željom jača od svog Petra, tajno je pokušavala da organizuje upade Crnogoraca u Srbiju sa ciljem da se sa vlasti skinu Obrenovići. Sva ta njena nastojanja je na vrijeme spriječavao knjaz Nikola.

Htjela je da bude kraljica i bila je jasna u svojoj želji, a znajući njene borbe i htjenja, knjaz Nikola joj je 1886. godine poklonio primjerak svoje Balkanske Carice i na knjizi napisao:

Sve što sija nije zlato

Nit je presto počivalo

Veruj, dijete, tamo ima

Sreće malo il ni malo.

Bljesak krune često krij

Trlje koje pod njim niče,

Savršeno srećnog kralja

Ne poznasmo ni iz priče

No sreća je sinko prava

Kad se može u svom kutu

Radit mirno hodit ljudski

Po svetome Božjem putu.

SMRT ZORNE ZORKE

Umrla je na Cetinju, 16. marta 1890. godine. Kao razlog Zorkine smrti postoje tri verzije:

[themepacific_box color=”grey” text_align=”left” width=”100%”]

– zapaljenje trbušne maramice.

– pad niz stepenice, kada je, u već poodmakloj trudnoći, požurila u susret mužu koji se vraćao sa jednog od svojih putovanja.

– pad prouzrokovan provalom bijesa njenog supruga.

[/themepacific_box]

Sahranjena je na Cetinju, a potom su njeni zemni ostaci prebačeni na Oplenac, u Srbiji.

Interesantno je da mnogi istoričari tvrde da je Zorkina smrt bila inspiracija za nekoliko scena čuvenog filma”Prohujalo sa vihorom”. To se odnosi na priču o udarcu i padu niz stepenice poslije koje je uslijedila smrt.

RAZBOLJE SE ZORNA ZORKA

Nema Crnogorca koji nikad nije zapjevao, ili barem čuo, pjesmu „Razbolje se zorna Zorka“, koju su opjevali Ksenija Cicvarić, pa Mirko Rondović, Branka Šćepanović, Merima Njegomir…Kažu da je istu napisao knjaz Nikola.

U pjesmi se pominju Zorkina djeca, ali to je i zbunjujuće. Milica nije bila jedinica, naprotiv, prije nje je rođena Jelena, a uz to Milica je vrlo kratko živjela i umrla tri godine prije majčine smrti. Sve u svemu, riječi pjesme idu ovako:

Razbolje se zorna Zorka,

Sa Cetinja crnogorka.

Na Cetinju visokome,

A u dvoru kraljevome.

Njoj dolazi mio tata,

Mio tata kralj Nikola.

Pa je pita: „Šćeri Zorko,

Šta te boli Crnogorko?

Je li rana od prebola,

da dovodim ja doktora?“

„Nije rana od prebola,

Ne dovodi mi doktora,

Već od tuge i žalosti.

Žao mi je đece moje,

Aleksandra i Đorđija,

i Milice jedinice.

Đeca će se poskitati,

Poskitati po svijetu,

Kano pčele po svijetu.

Svaka rana pokraj srca,

a srčana posred srca.

Iako je kratko živjela, kneginja Zorka je ostavila veliki trag u istoriji Srbije i Crne Gore. Trinaest godina poslije njene smrti ostvaruje se njen san da Petar dođe na srpski prijesto, a njen suprug Petar i sin Aleksandar (koji se podigao na Cetinju), postaju najveći dušmani Crne Gore – proćeravši sa vjekovnih ognjišta Zorkinog oca, majku, sestre i braću, i izazvavši bratoubilački rat i krvavi progon kakav će se jedino ponoviti dvije decenije kasnije, tokon zločina čuvene „Princ Eugen“ SS divizije u Crnoj Gori.

Izvori: Plavazvijezda.com, Stil.kurir.rs, Montenegrina.net