za aktuelno.me
piše Slobodan Jovanović
Jedna od aktuelnih serija na kanalu HBO je ‘Najjači glas’, koja se bavi likom i djelom Rogera Ailesa, čovjeka koji je od američkog kablovskog kanala Fox News učinio ono što je danas. Ne baveći se dometima te serije u estetskom i kvalitativnom smislu, ono što mi je najjači utisak jeste manir kojim je jedna važna i ugledna profesija srozana na nivo prljavog zanimanja u funkciji protiv liberalanog, multietničkog, demokratskog i otvorenog društva, društva u kojem mediji služe da ljudima prenesu istinu i dozvoli im da sami procjenjuju njenu težinu.
U jednom trenutku Ailes, na konstataciju jednog novinara iz redakcije da je njihov posao da informišu javnost, ispravlja ga riječima koje otprilike glase – ne, naša je obaveza da stvorimo prestavu kod ljudi da su informisani. Na jednom drugom mjestu Alies će podučiti svog novinara da je njihov posao da stvaraju vijesti, te, kada ostali mediji budu prenijeli tako kreirane vijesti, pozivati se na validnost te vijesti zbog opšteprihvaćenosti od ostalih medija kao relevantne.
Vjerujem da čitajući napisano o seriji „Najjači glas“ prepoznajete ovdašnje prostore, s tim što je moj osjećaj da su mediji na ovim prostorima poodavno prevazišli ideje Rogera Aliesa. Srećemo se sa globalnim fenomenom fake newsa već uveliko preparirani ovdašnjima magovima proizvodnje propagande i lažnih vijesti. Samo se prisjetimo medija devedesetih godina, „ostataka preklanog naroda“, krvoždernih mudžahedina, ustaša i čega li sve ne, dječaka na grobu od Uroša Predića kome su „ustaše pobile čitavu familiju“ i … da ne nabrajam dalje. I sad čovjek osjeća ogromnu dozu gađenja prisjećajući se tih ljudskih i profesionalnih ništarija, iako im nije falila dlaka s glave i, što je još gore, i danas , mirnodopski zamotano u stare brojeve „Odjeka i reagovanja“, usrećuju publiku jednako sposobnu da razlikuju što je a što nije podvala.
U medijima u Srbiji postoji nekoliko političkih opcija i uređivačkih politika, mada postojeća vlast ulaže ogroman trud da to svede na jednu jedinu, njima blisku. Ali, kad je u pitanju Crna Gora, taj konsenzus je odavno postignut i konstantan je. I tu vrlo dobro uskače princip koji je promovisao Robert Alies o kreiranju vijesti, koje će zatim prihvatiti ostali mediji, a onda će to ubrzo postati neprikosnovena činjenica. Kad to pomnožite sa brojevima sa tri ili četiri nule, dobijete proizvodnju vijesti od više od dva desetljeća. A onda dobijete pravu sliku kako mediji u Srbiji danas pišu o Crnoj Gori, neprikosnoveno se pozivajući na sve ono što su tokom tog dugog perioda sami kreirali, tretirajući to kao notorne, opštepoznate činjenice.
Toj slici u velikoj mjeri doprinose i političari u Crnoj Gori kojima je to jedina politička koncepcija. Takođe i mediji poput Dana i Vijesti, koji čine ono što ne pripada novinarskoj profesiji i medijima – da bude sredstvo u obračunu sa nekim. Javna riječ, osim što je demokratska tekovina, ona je i odgovornost. Odsustvo odgovornosti, i moralne, i zakonske, dovodi do zloupotrebe medija, sa jedne strane, i fizičkog obračuna sa novinarima, sa druge strane, čemu smo bili svjedoci u Crnoj Gori.
Na tako kreiranu sliku o mafijaškoj državi u kojoj ne važe zakoni, u kojoj jedan čovjek odlučuje čak i o tome kome će se pisati kazna za prekoračenje brzine, u kojoj Srbi doživljavaju neslućenu diskriminaciju, goru nego u NDH i na Kosovu, jer se uvode dva slova, izbacuje Desanka Maksimović iz programa, govori crnogorski jezik, štampaju sopstveni udžbenici, uče sopstveni pisci, udaljava od školskog programa važećeg u Srbiji, slavi partizanski pokret, zanemaruje SS ideologije (Srpska Sparta),…, lako se zalijepe novi i novi kreirani slučajevi „antisrpske mržnje“. Sjetite se slučaja „Sara Vidak“. Bješe to omiljena tema svih srpskih medija. Nevina cura koja govori dvadeset pet jezika i ima dvadeset i dva fakulteta maltretirana od samog Mila Đukanovića i njegovih nacističkih falangi. Trajaše ta halabuka poprilično. Izliše se kofe mržnje po medijima na Crnogorce i Crnu Goru. Bješe opasno u Srbiji reć’ da si Crnogorac i da voliš Montenegro, tu odvratnu nesrpsku riječ.
A onda muk (ne onaj Muk) kad Viši sud u Beogradu, očito takođe „antisrpski“, donosi presudu da je Sara Vidak kriva i da je kotorski Osnovni sud donio presudu u skladu sa zakonom države Crne Gore. Ni zrnce stida ni kod medija u Srbiji, a, bogami, ni nekih u Crnoj Gori, kojima je slučaj „Sara Vidak“ bio još jedan od krunskih dokaza koliko su Srbi prokazani i potlačeni u Crnoj Gori. Već sam, pišući o tome, rekao da je Sara potrošna roba i da se ne raduje medijskoj prašini koju je podigla. Ona je samo jedna od hiljede sara zlih duhova medijske kloake. Ostala je samo mržnja da visi u vazduhu.
U nekoliko posljednjih mjeseci na beogradskim medijima je bila aktuelna tema crnogorski Zakon o slobodi vjeroispovjesti. Prodefilovaše po studijima gomila nekih frikova, ispisaše se stranice i stranice raznoraznih nebuloza, niđe grama istine i objektivnosti. Po dobrom starom običaju ovim pitanjem se bave bez osnovnog novinarskog pravila da se uvaže argumenti i jedne i druge strane, odnosno, koliko god strana ima. Početna rečenica, u kojoj je sadržana neprikosnovena konstatacija, kojom se naglašava da se Zakonom oduzima imovina SPC, ne trpi bilo koju raspravu i simnju da li je u pitanju imovina SPC i da li neko uopošte nekome nešto otima. Valjda bi to trebalo da bude suština o kojoj valja trošiti argumente, a ne usađivati svojim građanima propagandnu matricu po kojoj bi svi, od natalnih dana, bili ubjeđeni kako je to njihovo vlasništvo koje im zlikovci otimaju. Plus „srpska Boka“!
Osim što je javni servis Srbije, RTS, dozvolio sebi takav idiotizam da šalje novinara u London, o trošku građana Srbije, kako bi intervjuisali odbjeglog optuženika sa međunarodnom potjernicom, sa ciljem da, valjda, ne vidim drugi smisao, dodatno zakuva političku situaciju u Crnoj Gori i izazove pad vlasti, što je međunarodni skandal prvog reda, na isti idiotski način se uhvatila suđenja za „terorizam“ pojedinim političkim čelnicima i Zakona o slobodi vjeroispovjesti. Ne zna se ko je jadniji u toj blamaži – novinari RTS-a ili gosti koje pozivaju. Nivo poznavanja onoga o čemu pričaju je otprilike ravan nivou srpskih nacionalista ispred neke samoposluge sa zidarskim pivom u rukama, u nekoj srpskoj pripizdini. Kvalifikativi koji su iznose primjereni su tom nivou.
Zamislite novinara – voditelja koji pita gosta „šta bi rekao pokojni kralj Nikola da vidi što se radi u Crnoj Gori, da li bi se prevrnuo u grobu“. Ne zna nesretnik da se pokojni kralj Nikola već stotinama puta isprevrtao u grobu zbog svega onog što je doživio od Beograda i beogradskih poslušnika u Crnoj Gori. Beogradski i ruski političari su ga nazivali separatistom, iako je knjaževina/kraljevina Crna Gora bila nezavisna država, beogradski mediji takođe ga optuživali za separatizam, vrijeđali na najprizemniji načinm, …
Sam Nikola I Petrović u “New York Times”-u, u broju od 29. januara 1919. godine, u razgovoru sa Herbertom Vivialom, poznatim novinarem i piscem (27. januara iste godine prenio londonski list “The Dally Chronicle”), kaže: „Iz Crne Gore nemam vijesti, jer je srpska okupaciona vojska ustanovila kordon kroz koji ne puštaju ni pisma ni ljude. Dobijam izvještaje, koji mi moji povjerenici donose po cijenu života. Izgleda da tamo vlada pravi teror. Ubijaju se bez suda ljudi, žene i deca, bombe se bacaju u kuce mojih prijatelja a novac se prosipa kao voda da bi se Crnogorci odrekli zakletve. Sigurno ste culi o mome smjenjivanju i o aneksiji Crne Gore. Ali to je izglasala lažna Skupština, koju su Srbi nazvali Velikom skupštinom – ime koje ne postoji po našemu Ustavu. Niko tu skupštinu nije birao, vec su je izabrale razbojnicke cete u ime Srbije“ I još neko treba da povjeruje da bi kralj Nikola sa „razbojničkim četama“ bio protiv današnje Crne Gore!
Da ne pominjemo Bombaški proces, Kolašinski proces i druge udare na Crnu Goru i što je beogradska štampa tada pisala o Nikoli Petroviću. To pas s maslom pojeo ne bi! Beogradska Pravda, u br 223 od 17. avgusta 1910, piše o prekidu izvođenja „Balkanske carice“ u Narodnom pozorištu, održane u povodu proglašenja Crne Gore za kraljevinu, ogorčeni zbog odsustva bilo koje reakcije srpskih vlasti: „Ali ne leži sramota za Srbiju samo u tome, što se u to doba i na taj način vređao knez Crne Gore, nego i u tome što su nekažnjeno nasrnulo na slobodu mišljenja srpskih građana. Toj gospodi koja mrze kneza Nikolu nije dovoljno to, što su šikanirali ove srpske građane koji su došli u Narodno pozorište da gledaju komad crnogorskog kneza, i zato što su svoj novac dali, nego su … otišli da razbijaju prozore na redakcijama onih listova, koji nisu pristali uz grdnju na kneza Nikolu i koji su smatrali za svoje pravo da kneza Nikolu uzmu u odbranu od grdnji i kleveta“. Danas ne bi imali potrebe da razbijaju prozore bilo koje redakcije u Beogradu. Danas niko Crnu Goru i Mila Đukanovića tamo ne brani od kleveta.
Čak i tv kuća N1, koja se prsi profesionalizmom i poštovanjem novinarskog koda o svetosti istine, poštovanju argumenata svake strane, nezavisnošću od bilo koje ideologije, ne odoljeva idologiji velikosrpskog, svetosavskog nacionalizma prema Crnoj Gori. Iako i sama predmet konstantnog spina u skoro svim medijima u Srbiji da se radi o „američkoj“, antisrpskoj i izdajničkoj televiziji, nesposobna je shvati da su njihovi stavovi, njihovi gosti koji se bave Crnom Gorom, upravo dio jednog prljavog, bezočnog dugogodišnjeg spina kojim se iskrivlljuje svako bavljenje Crnom Gorom.
*Zabranjeno je kopiranje i korišćenje obajavljenog sadržaja bez saglasnosti redakcije portala Aktuelno.me i autora teksta.