za aktuelno.me
piše Vlatko Sekulović
Kampanja za parlamentarne izbore 2020. godine u Crnoj Gori zvanično je počela posetom Miroslava Gavrilovića, alijas Irineja, selu Podlastva, upriličenoj pod izgovorom proslave 800 godina autokefalnosti SPC i „1500 godina“ manastira koji se nalazi na toj lokaciji. Naravno dolazak Gavrilovića je propraćen prisustvom partijskog krila SPC, Demokratskog fronta i zvaničnicima opštine Budva.
U ovom događaju može se ponovo prepoznati prevashodni karakter SPC kao političke organizacije koja pomno prati društvena zbivanja i političke tokove, te reaguje veoma promišljeno i sa jasnim političkim ciljevima. Tako je bilo 1992. godine, kao i 2003. godine kada je Gojko Stojčević, alijas Pavle, posetio Crnu Goru, a svaki put radi tzv. učvršćenja jedinstva, kako je to nazvao, „srpskog roda“, a u stvari radi jačanja podrške politici koja se kreira u Patrijaršiji SPC u Beogradu. Posle nedavnog skupa u Herceg Novom, organizovanom po modelu nacionalsocijalističkih skupova 30tih godina prošlog veka, kako po nazivu tako i po scenografiji, deo sveštenstva SPC zajedno sa aktivistima Demokratskog fronta pojačava svoje aktivnosti u cilju pridobijanja što većeg broja birača za opciju „svetosavske“ Crne Gore pod upravom Patrijaršije u Beogradu. Namerno je izabrana Budva kako bi napravili tzv. Bokokotorsku transverzalu, tj. povezali Herceg Novi i Budvu kao potencijalna uporišta srpskih nacionalista. Radi ostvarenja tog cilja, Gavrilović najavljuje da će se „oblačići“, verovatno misleći na one Crnogorce i Crnogorke koji ne pristaju na prepuštanje suverenosti drugoj državi, brzo razići. Potpuno je nejasno na koji način Gavrilović misli da se ostvari ova njegova želja? Kojim sredstvima, nekom olujom ili kakvom drugom „istragom“? U tim, na prvi pogled „blagim i očinskim“ rečima, krije se pretnja po sve građane i građanke koji se ne slažu sa politikom dela sveštenstva SPC-a, kako u Crnoj Gori, tako i u Srbiji, i njihovom pretenzijom da budu ne samo duhovne već i svetovne narodne vođe, kako ih na to mesto pokorno ustoličuje miropomazani Carević, nadajući se večnom mandatu gradonačelnika Budve.
U gore opisanom događaju prepoznaje se i sva maštovitost i sposobnost nacionalista da fabrikuju mitove, tradicije i da stvarnost modifikuju prema sopstvenoj volji i želji, ne mareći za istorijske činjenice. Ne zalazeći u kanonsko pravo i unutrašnju organizaciju i odnose između pomesnih crkava, činjenica je da je SPC osnovana kao zasebno pravno lice aktima donetim u periodu 1919-1922. godine, a pre svega ukazom danas nepostojeće države koju je personifikovao tadašnji regent, a potonji diktator Aleksandar Karađorđević. Šta više, tokom većeg dela svoje istorije, pravničkim rečnikom govoreći, SPC, odnosno njeni organizacioni delovi, bili su ogranci, filijale, drugog pravnog lica, Vaseljenske patrijaršije. Tokom prošlih osam vekova SPC kao zasebno pravno lice, osnivana je i ukidana, tj. brisana iz registra, jednom i na sopstveni zahtev, 1766. godine, usled finansijskih teškoća. U vezi osnivanja pravoslavnog ogranka u Žiči, treba imati u vidu da se isto desilo u vreme vlasti krstaša u Konstantinopolju, tj. u vreme Latinskog carstva, te ispada da ovi imaju, makar indirektnu, zaslugu za osamostaljivanje pravoslavne crkvene organizacije u Žiči 1219. godine. Nejasno da li se gore opisanom prigodom obeležava reorganizacija crkve, dakle formiranje pomesne crkvene organizacije ili pak osnivanje nacionalne crkve, kako neki navode, i to šest vekova pre nego što je iskovan pojam „nacija“?
U propagandi predmetnog skupa organizatori namerno izvrću činjenice, te tako tvrde da manastir Podlastva postoji 1500 godina, a cilj ove apsurdne tvrdnje jeste da se ojačaju dve nacionalističke teze: jedna o Srbima kao najstarijem narodu, a drugi o istorijskom pravu SPC na tom području. Nauka je međutim neumoljiva, najstariji dokazi o postojanju manastira na ovom mestu su iz XV veka, a ne iz VI veka kako to prikazuju popovi manipulišući javnim mnenjem i zasnivajući svoje teze na nekim navodnim narodnim predanjima. Ipak, tu se manipulacija nacionalnim i verskim osećanjima Srba od strane nacionalista ne završava, već se iznose teze da je gore pomenuti manastir podigao Stefan Dečanski, te da je tu rođen Lazar Hrebeljanović, a opet u cilju dokazivanja istorijskih prava na predmetnoj teritoriji. Verovatno će u skoroj budućnosti nacionalisti dodati da je tu proveo detinjstvo Rastko Nemanjić, a da je Kraljević Marko pojio konja, da je majka svu decu Jugovića rodila što u Budvi, što u Herceg Novom, da su Vuka Brankovića razapeli kao izdajnika na Ostrogu, da je Miloš Obilić vežbao na Verigama, itd. Maštovitost srpskih nacionalista u izmišljanju mitova nema granica, kao što to pokazuje i ovaj skup u Grblju, te pokušavaju da od područja poznatog pre svega po poljoprivrednim proizvodima, krompiru i paradajzu izuzetnog kvaliteta i ukusa, naprave utvrđenje nacionalističke propagande. Na kraju, prisvajajući ulogu vrhovnog sudije koji određuje šta je dobro a šta zlo, šta je ispravno a šta ne, rukovodilac organizacije koja nema snage da procesuira svoje pripadnike Tomislava Gačića, alijas Pahomija, Vasilija Kačavendu i druge koji su javno osumnjičeni za ozbiljna krivična dela protiv maloletnih lica, našao je za shodno da vrednuje crnogorske porodice, te da vešto podvaljuje tezu o iverima i kladama tražeći određene političke odluke, a otimajući svetovnu vlast bez ijednog glasa dobijenog na izborima kako u Crnoj Gori, tako i u Srbiji.
*Zabranjeno je kopiranje i korišćenje obajavljenog sadržaja bez saglasnosti redakcije portala Aktuelno.me i autora teksta.