Na današnji dan 2006. godine zvanično je proglašena nezavisnost Crne Gore. Poslanici Skupštine Crne Gore usvojili su Deklaraciju o nezavisnosti, čime je i formalno verifikovana volja građana da Crna Gora obnovi državnu samostalnost. Da je Crna Gora 13. godina nakon proglašenja nezavisnosti napravila velike rezultate u svim oblastima, te da je predsjednik Milo Đukanović odigrao ključnu ulogu u procesu obnove nezavisnosti, za Novu M ocjenjuje nekadašnji ambasador Slovačke u Crnoj Gori, diplomata i čovjek koji je uveliko doprinio procesu vracanja nezavisnosti Crne Gore, František Lipka.
“Trinaest godina je veliko vrijeme u životu pojedinca, ali je kratko vrijeme u istoriji jednog naroda. Ako gledamo sa jednog aspekta, možemo reči da CG za jedno kratko vrijeme napravila veliki rezultat u svim područjima o kojima možemo da razgovaramo. Došlo je do obnove nezavisnosti, a obnova nezavisnosti bila je početak svega, početak svih procesa. Da nije bilo obnove nezavisnosti CG ne bi počela proces evropejizacije, ni NATO integracije, ni evropskih integracija”, navodi on.
Obnova nezavisnosti bila je početak novog istorijskog perioda u istoriji Crne Gore, naglašava Lipka.
“Evo, recimo kada je riječ o unutrašnjem planu, Crna Gora je ostvarila velike rezultate na planu ekonomije. Privukla je mnogo stranih investicija i zahvaljujući njima počeo je ekonomski proces, proces građenja novih resursa. CG je uspjela da napravi veoma stabilnu državu i danas je ona stabilna država, politički, ekonomski, multietnički”, naglašava Lipka.
Poručuje da je na spoljnjem političkom planu Crna Gora napravlila veliki napredak.
“Postala je članica NATO-a, a uspjeh je zabilježen u napretku evropskih integracija. Možemo reći slobodno da je lider u procesu integracija, čak sam slobodan da kažem da nema napretka CG taj proces proširenja ne bi postojao, ne bi bio živ, bio bi mrtvo slovo na papiru. Taj proces je živ samo onada kada neka zemlja pregovara i napreduje i napredak CG je veoma dobar”.
Jedan od onih kojima se pripisuju najviše zasluge za to što je Crna Gora na miran način uspjela da se odvoji tada od Srbije i da nastavi dostojanstveno i uspješno kao samostalna Crna Gora, je Milo Đukanović. On i danas predvodi našu zemlju. Pred njim su takođe važni zadaci da se nastavi daljim putem emancipacije?
“Uloga snaženja ličnosti u istoriji jednog naroda velika, da je dominantna i mogu slobodno da kažem da je predsjednik Đukanović odigrao važnu ulogu u svim procesima o kojima smo govorili. Da ne govorim samo o obnovi nezavisnosti, nego i prije toga. On je uspio da za vrijeme raspada Jugoslavije CG sačuva od rata, da sačuva multietnički sklad, uspio da počne sa pripremom terena svih procesa koji su se na kraju završili referendumom. A i njegova uloga u referendumu je bila odlučujuća, da nije bilo njega, ne vjerujem da bi CG danas bila nezavisna država”.
Međutim, pozitivna i ključna uloga predsjednika Đukanovića, prema riječima Lipke, nastavila se i kasnije.
“Sjećam se da 3. juna, odmah nakon prihvatanja deklaracije o nezavisnosti, u svom prvom govoru on je trasirao jedan put CG, put koji vodi u modernu Evropu u zajednicu modernih evropskih država. Već tada je otvoreno rekao da CG ima namjeru da postane članica NATO-a, članica EU, kao i član zajednice demokratskih ratzvijenih zemalja”, smatra Lipka.
Na pitanje da li smatra da je Deklaracija o nezavisnosti postala istinska povelja slobode, Lipka kaže da jeste.
“Ja mislim da (da ), da je postala istinska povelja slobode. Međutim, treba reći jednu stvar, svaka deklaracija predstavlja platformu na kojoj se može i mora graditi. Mislim da postoji dosta prostora da se na platformi deklaracije snaži dalje, nezavisnost, emancipacija i sloboda CG”.
Odgovarajući na pitanje koji su najveći izazovi pred Crnom Gorom u budućem periodu, Lipka tvrdi da je to proces stabilizacije regiona Zapadnog Balkana, gdje CG mora da odigra značajnu ulogu.
“Izazov je i ono što se dešava u EU, jer sve će to uticati na pristupni proces u EU, to će biti izazovi. Nova konfiguracija EU nakon izbora i da se vidi gdje je tu mjesto CG i kako CG u svemu tome postavlja”, navodi on.
Sagovornik Nove M, kaže da će nakon novih izbora za Evropski parlament i formiranja EK, politika proširenja i dalje ostati na agendi EU.
“Tako da će buduća EK biti sastavljena prema očekivanjima od tri partije EPP, Socijalista i Liberala, osnaženih Makronovom partijom. Sve te tri partije su proevropske, mislim da proces proširenja, politika proširenja će biti nastavljena”, navodi on.
Lipka pojašnjva da je politika proširenja jedna od najuspješnijih politika EU, te da je ne samo za zemlje Zapadnog Balkana nego i za EU, važno da on bude primljen u Uniju, da bude zaokružen evropski prostor, kao jedinstven prostor slobode, demokratije i prosperiteta.