Avio-dostupnost Crne Gore je izuzetno loša pogotovo tokom zime, a i ljeti bi ona morala biti neuporedivo bolja, ocijenio je regionalni stručnjak za avio-saobraćaj hrvatski vazduhoplovni analitičar Alen Šćuric. Istog mišljenja je i suvlasnik hotelske grupe Montenegro stars i predsjednik Crnogorskog turističkog udruženja (CTU) Žarko Radulović koji tvrdi da zbog loše avio-povezanosti Crna Gora ima najmanje 50 odsto smanjene prihode od turizma.
Sa druge strane iz Aerodroma Crne Gore tvrde da su preliminarne najave za ljetnju sezonu maksimalno ohrabrujuće i u toj kompaniji očekuju bolje rezultate u poređenju sa pretpandemijskom 2019. godinom, kad su ostvareni rekordni rezultati. Iz kompanije Air Montenegro navode da im je cilj da i u ovoj godini, kroz razvoj mreže i otvaranje novih važnih linija, doprinesu turističkoj sezoni. Iz nacionalne avio-kompanije su u izjavi za našu redakciju najavili povezivanje sa novim tržištem tokom sezone, i to sa državama Baltika, te uspostavljanje saobraćaja ka Rigi, Vilniusu i Talinu, kao i dupliranje letova za Poljsku, te uvođenje novih linija ka Francuskoj i Češkoj.
– Avio-dostupnost Crne Gore je izuzetno loša, pogotovo tokom zime. No, i tokom ljeta ona bi morala biti neuporedivo bolja. Crna Gora živi od turizma, turizam joj je glavna djelatnost, a istovremeno je katastrofalno povezana putevima, željezničkim i brodskim vezama. Crna Gora je daleko od Srednje Evrope, pa joj je avio-prevoz najbitniji segment kako bi mogla razvijati turizam i u tome nije uspjela – kazao je Šćuric Pobjedi.
Pesimizam
On ne očekuje bolju avio-povezanost Crne Gore ni tokom ljetnje avio-sezone.
– Broj novih linija je slab, daleko od broja novih linija aerodroma u okruženju, a Air Montenegro ozbiljno stagnira, pa nijesam optimista za Crnu Goru – rekao je Šćuric.
On smatra da Air Montenegro u prethodne dvije godine apsolutno nije uspio da uspješno zamijeni Montenegro Airlines.
– Air Montenegro ima daleko manje linija i frekvencija nego je imao Montenegro Airlines. Govorimo o tek nekih 50 odsto frekvencija koje je imao Montenegro Airlines. Prema Beogradu je MA imao više od 55 odsto polazaka i 60 odsto kapaciteta, a Air Montenegro je prošlog ljeta imao 27,2 odsto tržišnog udjela između Srbije i Crne Gore – naglasio je Šćuric.
On smatra da je Air Montenegro trebalo da ima mnogo više linija tokom zimske sezone, odnosno tokom čitave godine.
– Istinska je tragedija da Air Montenegro nema bar sedam sedmičnih letova zimi za Frankfurt te bar po tri leta za Pariz, Amsterdam, Cirih i Minhen. Ljeti bi taj broj trebalo da bude bar deset letova za Frankfurt, pet za Pariz, tri za Amsterdam, Cirih i Minhen, te po tri leta za Kopenhagen, Stokholm, Rim, kao i dva leta za Dizeldorf, Madrid, Prag i Bukurešt. Ovo je neprihvatljivo i upravo radi toga je povezanost Crne Gore, poglavito zimi tragična. Uz to trebalo bi biti bitno više leisure linija iz Tivta za Evropu i Bliski Istok – istakao je Šćuric.
On je donekle saglasan sa ocjenama pojedinih crnogorskih turističkih radnika koji tvrde da je situacija bila mnogo bolja dok je postojao i funkcionisao Montenegro Airlines.
– Svakako da je bilo bolje, no da budem vrlo jasan ni Montenegro Airlines nije imao vrhunsku mrežu linija i takođe nije radio dobar posao. Sve to skupa je bilo nedovoljno i slabo. A Air Montenegro je još svjetlosnim godinama daleko od toga – upozorio je Šćuric.
Trpe turizam i biznis
Predsjednik CTU Žarko Radulović takođe je ocijenio da je avio-dostupnost Crne Gore veoma loša.
– Turizam i sav biznis počinje od dostupnosti. Ako vi možete da dođete do Crne Gore za sat i po ili dva, vi ćete vjerovatno odlučiti da dođete u Crnu Goru. Ali ako vama da dođete do Crne Gore trebaju dva, tri presjedanja i pri tom treba da platite tri puta veću cijenu avio-karte nego što bi bilo normalno za tu razdaljinu vjerovatno će vas samo neka velika muka ili prevelika želja natjerati da dođete u Crnu Goru – kazao je Radulović našoj redakciji.
On smatra da crnogorska turistička privreda naročito u predsezoni i u postsezoni trpi zbog slabe avio-dostupnosti.
– Imamo umanjene prihode sigurno za pola ako ne i više, nego što bi realno imali da imamo dobre avio-konekcije kao što smo nekad imali i da imamo mogućnosti da sami otvaramo čarter letove u predsezoni i postsezoni za emitivne destinacije – saopštio je Radulović.
On ističe da situacija sa avio-dostupnošću nije dobra, i ne očekuje da će se poboljšati u narednom periodu.
– U naredne dvije-tri godine ne vidim da se to stanje može značajno popraviti – upozorio je Radulović.
Prema njegovim riječima Air Montenegro nema logistiku koju je imao Montenegro Airlines, te da dva aviona Air Montenegra ne mogu zamijeniti šest aviona kompanije Montenegro Airlines.
Iz Aerodroma CG raspolažu preliminarnim najavama saobraćaja za ljetnju IATA sezonu. Najave su, kako kažu, maksimalno ohrabrujuće i očekuju bolje rezultate u poređenju sa 2019. godinom.
– Međutim, jasniju sliku tradicionalno formiramo krajem marta i aprila kada je indikacija sezone bolje vidljiva i kada je stepen izvjesnosti najavljenog saobraćaja relativno visok. Kada avio-kompanije budu potvrdile red letjenja, Aerodromi CG će o tome podrobno informisati kompletnu javnost – kazali su iz Aerodroma CG.
Avio-linije
Naveli su da, kada je riječ o aktuelnoj zimskoj IATA sezoni, Aerodrom Podgorica ima 18 aktivnih ruta, i to su: Atina, Barselona, Beograd, Beč, Berlin, Brisel, Budimpešta, Dortmund, Istanbul, Krakov, Ljubljana, London Stansted, Luksemburg, Mančester, Memingen, Milan, Rim, Zagreb, dok je Aerodrom Tivat povezan sa Beogradom i Istanbulom.
Iz Aerodroma CG su naveli da je tokom prošle ljetnje IATA sezone, koja počinje krajem marta i traje do kraja oktobra, Podgorica bila povezana sa do 32 destinacije, a Tivat sa, do njih, 28.
Kada je riječ o destinacijama sa kojih turisti najviše dolaze, tokom 2022. godine, naših top deset tržišta bila su: Beograd, Istanbul, Beč, London, Tel Aviv, Varšava, Pariz, Brisel, Dortmund i Barselona.
– Top deset kompanija u prometu putnika tokom prošle godine su bili Air Serbia, To Montenegro, Ryanair Limited, Wizz Air, Turkish Airlines, Austrian Airlines, Easy Jet, Israir, Lot Polish Airlines, Transavia France – rekli su iz Aerodroma CG.
Iz nacionalne avio-kompanije Air Montenegro navode da im je cilj da i u ovoj godini kroz razvoj mreže i otvaranje novih važnih linija, doprinesu turističkoj sezoni.
– Pored destinacija ka kojima smo do sada saobraćali, nastavljamo sa uvođenjem novih. Poseban fokus biće na tržište Poljske, gdje ćemo imati duplo više letova u odnosu na prošlu godinu i to ka Katovicama i Žešovu, najvećem gradu na jugoistoku ove zemlje. I dalje razvijamo konekciju sa Francuskom pa su tako pored Pariza, Nanta i Liona planirane i dvije nove destinacije u Normandiji – kazali su iz Air Montenegra.
Nove destinacije
Dodaju da je Brno još jedan novi grad ka kojem će se tokom ljetnje sezone realizovati letovi, dok će ka Pragu nacionalna avio-kompanija saobraćati do četiri puta nedjeljno, značajno više u odnosu na prošlu godinu.
– Imaćemo letove i ka Frankfurtu, Cirihu, Kopenhagenu i Bratislavi, a nastavljamo i sa redovnim linijama ka Istanbulu, Ljubljani i Beogradu. Baltik je još jedno novo tržište sa direktnim konekcijama koje otvaramo ove godine. Imaćemo direktne letove ka još jednom važnom tržištu, tako da već od maja mjeseca planiramo saobraćaj ka Rigi, Vilniusu i Talinu – rekli su iz nacionalnog avio-prevoznika.
Air Montenegro, kako navode iz te kompanije, pažljivo analizira odluke o zakupu dodatnih aviona i u odnosu na to razvija svoju avio-mrežu.
– Nema sumnje da su dodatni kapaciteti, odnosno proširenje flote, neophodni kako bismo obezbijedili što veći broj avio-linija. U ovom trenutku kompanija raspolaže sa svoja dva aviona tipa ,,embraer 195“, a planirano je da ove godine zakupimo još dva aviona – rekli su iz kompanije Air Montenegro.
Ističu da će zakupljeni avion većeg kapaciteta saobraćati počev od 31. marta, dok je planom predviđeno da četvrti avion leti tokom glavne ljetnje sezone, kada očekuju najfrekventniji saobraćaj.
– Prema trenutnim projekcijama, već u predsezoni, odnosno od aprila nas očekuje intenzivan saobraćaj koji će na pojedinim linijama trajati do kraja oktobra, što će vjerujemo doprinijeti i smanjenju sezonalnosti – poručeno je iz Air Montenegra.
Prognoze
Očekuju da će, uz, kako su kazali, pažljivo planiranje tokom prethodnih mjeseci i razvoj avio-mreže, i ova sezona biti uspješna.
– Brojni sajmovi na kojima smo učestvovali i nove saradnje koje smo ostvarili od velikog značaja su ne samo za ovu godinu već i dugoročni plan razvoja kompanije i mreže destinacija kojima je predviđeno da u narednih pet godina imamo potpuno operativnu flotu sa četiri sopstvena aviona, cjelogodišnju povezanost sa deset destinacija i dodatnih deset tokom ljetnje sezone – saopštili su iz Air Montenegra.
U nacionalnoj avio-kompaniji očekuju da će u redovnom saobraćaju prevesti preko 400.00 putnika, dok je za čarter projektovano oko 90.000, što će, kako dodaju, biti značajan ukupan rast u odnosu na prošlu godinu.
Kompanija Air Montenegro je lani povezala Crnu Goru sa 16 destinacija među kojima su: Pariz, Nant, Lion, Cirih, Frankfurt, Kopenhagen, Ljubljana, Beograd, Prag, Banjaluka, Istanbul, Tel Aviv, Katovice, Jerevan, Bratislava i Kairo.
– Iako je poslovanje obilježila vrlo kompleksna geopolitička i ekonomska situacija, uspjeli smo tokom prošle godine da ostvarimo značajne rezultate i prevezemo 360.000 putnika – kazali su iz Air Montenegra.
Trenutno nacionalni avio-prevoznik leti na linijama Podgorica – Beograd, Tivat -Beograd, Podgorica – Ljubljana te Tivat – Istanbul.
– Već od aprila pokrećemo nove linije, a sve u susret glavnom dijelu turističke sezone kada postoji veća potražnja putnika ka crnogorskom tržištu. Kao i do sada, kompanija prati prilike u avio-industriji i samu potražnju i u odnosu na to donosi odluke o eventualnom povećanju broja letova na našim linijama – naveli su iz Air Montenegra.
Iz avio-kompanije navode da je u toku priprema finansijskih izviještaja-bilansa za prošlu godinu. Precizne podatke će, kako kažu, imati i objaviti u zakonom propisanom roku, nakon što ih potvrdi i nezavisni revizor.
– Preleminarni podaci govore da će poslovni rezultat biti značajno bolji u odnosu na planirani, ali i u odnosu na rezultat iz 2021. godine. Važno je napomenuti da kompanija nema neizmirenih dugovanja i sve svoje obaveze izmiruje na vrijeme što je rezultat odgovornog poslovanja kompanije i domaćinskog odnosa prema resursima koji su nam povjereni na upravljanje – poručeno je iz Air Montenegra.
Promet putnika na aerodromima 20 odsto veći nego 2019. godine
Iz kompanije ističu da Aerodromi CG u toku ove godine postavljaju rekorde.
– Od 1. januara do 12. marta opslužili smo 232 hiljade putnika, što je oko 20 odsto više u odnosu na isti period pretpandemijske 2019. godine. Od toga, na aerodromu Podgorica smo opslužili oko 195 hiljada putnika što je 30 odsto više u poređenju sa 2019. godinom dok je aerodrom Tivat na oko 80 odsto rezultata u odnosu na isti uporedni period – precizirali su iz Aerodroma CG. Iz te kompanije ističu da je Crna Gora u januaru ove godine, u konkurenciji 44 evropske države, ostvarila peti po redu rast avio-saobraćaja u odnosu na isti period 2019. godine. To, kako kažu, iz Aerodroma CG pokazuje statistika ACI (Airports Council International).