Unija poslodavaca Crne Gore (UPCG) je uputila dopis Skupštini Crne Gore, Vladi, Ministarstvu finansija, Poreskoj upravi i Savjetu za konkurentnost u kojem je zatražila odlaganje početka primjene Zakona o fiskalizaciji u prometu roba i usluga. Predložili su da se početak primjene Zakona odloži na period ne kraći od šest do devet mjeseci, pri čemu treba razmotriti i mogućnost fazne primjene po kojoj bi prva faza otpočela najranije od 1. juna 2021., a druga najranije od 1. oktobra 2021. godine.
“Iako se radi o jednom od najznačajnijih projekata za evidenciju i naplatu poreskih prihoda, predmetni zakon ne treba uvesti po svaku cijenu, već privredi (ali i državi) treba omogućiti period neophodan za konsolidaciju poslovanja i kvalitetnu pripremu. Da takvi uslovi još uvijek nisu stvoreni, govori i činjenica da je primjena Zakona već bila odložena, ali to vrijeme nije iskorišteno na način da se blagovremeno sprovedu tehničke i regulatorne pripreme koje bi garantovale njegovu kvalitetnu primjenu”, saopštili su iz UPCG.
Kao poseban problem, dodaju, izdvajaju se i troškovi koji se privredi nameću po osnovu realizacije ovog projekta, i to u vrijeme kada veliki broj subjekata bilježi pad poslovnih aktivnosti, a za mnoge još uvijek nije ni počeo oporavak od obustave rada početkom epidemije.
“Takođe, UPCG iskazuje i skeptičnost da će primjena ovog Zakona bitnije uticati na smanjenje sive ekonomije, iako je to zvanično bio i jedan od osnovnih motiva predlagača zakona u fazi njegovog donošenja. Da svi oni koji posluju u sivoj zoni i dalje ostaju van domašaja (ne samo ovog) zakona je činjenica na koju je UPCG ukazivala i tada, a i danas to čini. Zakon ne nudi način da se obuhvati promet proizvoda i usluga kod subjekata koji rade van legalnih tokova, tako da će se primjenjivati samo na one koji obavljaju registrovanu djelatnost”, dodaju u saopštenju.
UPCG je navela nekoliko razloga za inicijativu:
“I. Ovaj se postupak ne može posmatrati pojednostavljeno i svesti samo na kupovinu i instalaciju softvera i opreme, već zahtijeva da su svi upoznati i obučeni za budući način funkcionisanja sistema fiskalizacije, što u trenutnim okolnostima (ograničen protok roba, usluga i ljudi – uslovljeno epidemijom Covid-19) nije moguće izvršiti na način koji vodi do pune i kvalitetne implementacije ovog projekta;
II) U kontekstu projekta fiskalizacije veoma je važna povećana prisutnost nelojalne konkurencije, posebno jer predloženo rješenje neće obuhvatiti nelegalne ekonomske aktivnosti. Zato UPCG poziva nadležne da se uzdrže od aktivnosti koje finansijski ili na neki drugi način opterećuju privredu, a implementacija Zakona to svakako donosi. Primjena Zakona predviđa značajne troškove za privredne subjekte (zamjena 80 odsto kasa), a naročito za preduzetnike, mikro i mala preduzeća koji očekuju podršku države kroz subvenciju troškova za implementaciju novih rješenja (nabavka opreme i prateći troškovi). Za pojedine privredne djelatnosti postoji i realna potreba odložene primjene Zakona na period koji je duži (minimum 3 godine) u odnosu na druge, a što je i praksa zemalja iz okruženja i šire;
III) Prisutno je kašnjenje u kreiranju osnovnih pretpostavki za implementaciju Zakona (predviđeni rok za donošenje pravilnika je 60 dana od dana stupanja Zakona na snagu, a isti su donešeni 6 mjeseci nakon tog roka), kao i u dijelu objavljivanja funkcionalnih i tehničkih specifikacija (najavljenih u martu, a zvanično objavljenih u draft verziji u avgustu-septembru) i samog testnog sistema CIS Poreske uprave (treba je biti dostupan privredi najmanje 3 mjeseca prije primjene, a to postao 20. oktobra). Takođe, nije realno očekivati da poreski obveznici testiraju SW rješenja u ograničenom periodu dostupnosti testnog sistema od 20. oktobra do 17. decembra 2020.godine;
IV) Po opšte dostupnim saznanjima, CIS Poreske uprave je još uvijek u fazi razvoja, te smatramo da ga je nemoguće ispitati na kvalitetan način do roka predviđenog za punu primjenu Zakona; V) Procedura defiskalizacije printera nije precizno definisana, ni kako taj postupak sprovesti istovremeno na svim printerima;
VI) Nerealno je očekivati da se u predviđenom roku kompletiraju sve poslovne specifikacije, jer je u poslednjih par sedmica dodat čitav niz tehničkih funkcionalnosti koje nisu definisane Zakonom, već naknadno pravilnicima ili specifikacijama koje nisu bile predmet javnih konsultacija prilikom donošenja regulative.
UPCG je ukazao i na najvažnije razloge koji su karakteristični za određene sektore privrede i djelatnosti, a koji otežavaju ili čine nemogućim fiskalizaciju pod uslovima koje predviđa Zakon i podzakonski akti.