U Budvi je u organizaciji Privredne komore Crne Gore održana dvodnevna “Konferencija o ekonomiji Montenegro 2021”. Zaključke i preporuke sa Konferencije saopštio je prof. dr Saša Popović.
• Učesnici konferencije ocijenili su da su organizatori napravili dobar izbor teme, koja u potpunosti korespondira sa urgentnom potrebom da se analiziraju ekonomski problemi izazvani pandemijom COVID-19 i da se potraže adekvatna rješenja za njih.
• COVID-19 prijeti da produbi društvene podjele na svim nivoima, što povećava geopolitičke rizike, rast populizma i autokratskih oblika vladavine, te neizvjesnost u pogledu budućih performansi ekonomskih sistema.
• Pandemija je ogolila strukturne probleme nacionalnih ekonomija i nametnula vladama traženje balansa između zaštite zdravlja ekonomije i zaštite zdravlja građana, što vodi većem stepenu državnog intervencionizma u uslovima smanjene ekonomske aktivnosti.
• Zabrinjava značajno povećanje percepcije korupcije, pokidani lanci snabdijevanja i enormno povećanje transportnih troškova.
• Postoji problem sa resetovanjem sistema – nakon što pritisnete dugme za resetovanje, uskoro ćete se ponovo naći u istom sistemu. Koristeći kompjuterski žargon, možemo reći da je ekonomskom sistemu potreban upgrade, tj. instalacija nove verzije koja nudi više mogućnosti. Za takvu instalaciju ne postoji dugme, već složene procedure zasnovane na ojačanom insitucionalnom hardveru, održivim i efikasnim algoritmima proizvodnje i stabilnom i jakom napajanju političkom voljom za izgradnjom takvih ekonomskih sisitema.
• Diversifikacija malih ekonomija moguća je kroz regionalne inicijative i artikulisanje zajedničkih interesa prema trećim stranama, za šta je neophodna regionalna sinhronizacija.
• Geografska blizina i političke aspiracije zemalja Zapadnog Balkana ka integraciji sa Evropskom unijom, dobar su putokaz ka socio-ekonomskom prosperitetu regiona.
• Proces digitalizacije i cirkularna ekonomija osnovne su preporuke za prevladavanje naslijeđenih i novonastalih ekonomskih problema, te osnova za nove razvojne potencijale, veći nivo konkurentnosti i otvaranje novih tržišta.
• Sprovođenje uspješne zelene i digitalne transformacije uspješno se može sprovesti preokretanjem demografskih trendova kroz snažna ulaganja u sektor obrazovanja, koja bi podstakla kompetencije radne snage.
• Dok tražimo inovativna rješenja u oblasti obnovljivih izvora energije, globalne ekonomske krize nas podsjećaju na to da one imaju sopstvene obnovljive izvore.
• Virus je tokom evolucije naučio da svoje trajanje produži mutacijom, a biznis tokom svoje evolucije da trajanje produžiti transformacijom. Zato je promjena osnovni uslov opstanka.