Prošla i ova godina su bile veoma teške za turizam Crne Gore. Crna Gora je prvo pogođena cjelogodišnjom političkom krizom koja se manifestovala političkim protestima sakrivenih ikopnografijom litija u organizaciji Srpske pravoslavne crkve i prosrpskih i proruskih opozicionih partija, uz direkno miješanje vlasti i medija iz Srbije, a kasnije i iz BiH – entiteta Republika Srpska. Svakodnevnim “litijama” se uznemiavala cijela Crna Gora i ometalo sprovođenja zdravstvenih mjera protiv pandemije korona virusa. “Litije” su dovele značajan dio naroda u trnscedentalno stanje pridobijajući građane i državljane Crne Gore da protestuju protiv legalnog i legitimnog prava svoje države, a za svojinske interese tuđe crkve i države. U međuvremenu je bujala pandemija, održani izbori u vanrednim okolnostima i nastavljeno ignorisanje pandemije koja se sve više širila. Stavljanje u prvi plan „demaontažu sistema“ odnosno kadrovsku čistku po „dubini i širini“, pitanje turizma je stavljeno po strani. Nije na vrijeme shaćeno da, u uslovima pandemije, ne može biti uvjerljiva turistička promocija niti motivisani partneri za ugovaranje, da je uslov za prihvatanje destinacije odgovorno upravljanje pandemijom i niska transmisija. Kvalitet zdravsrtvenog sistema i uspjeh upravljanja pandemijom postaju ključni receptivni faktori svake turističke destinacije.
Kako je pandemija u ljetnjim mesecima 2020 godine bila visoka nije bilo uslova za ugovaranje organizovanog turističkog prometa, a posledica je njegov izostanak u turističkoj sezoni 2021 godine. Sada je krajnje vrijeme da se promocija i ugovaranje organizovanog turizma sa turoperatorima sa najjačih emitivnih izvora završi u ova dva mjeseca. Ako se to propusti, onda nema ništa od organizovanog turizma ni slijedeče sezone 2022 godine.
Smirivanje pandemije je otpočelo tek u februaru i martu ove godine, a na osnovu djelimičnog zatvaranja i drugih protupandemijskih mjera, a kasnije i vakcinacije. Na nivou pet mjeseci 2021 godine ostvareno je povećanje turističkog prometa u odnosu na 2020 za 37,37%, a u odnosu na isti period 2019 smanjenje turističkog prometa je bilo za 68,74%, odnosno index ostvarenja je bio 31,54%.
Hitne (kratkoročne) mjere
Kao tekuća mjera u kontinuitetu jeste puna koncetracija na punu posvećenoist gostima i dobrom servisu, održavanju komunalne čistoće i zdravstvenog sistema, te optimizaciji saobraćajnog sistema, kao i izbjegavanje incidentninh situacija (naprsno zatvaranja kompanija i hotela i sl.).
Treba hitno napraviti plan pripreme turističke sezone 2022 godine, odnosno akcijski plan nastupa Crne Gore na organizovano turističko tržište, prije svega Zapadne Evrope, ali i ostalih emitivnih tržišta. Ostalo je još nepun mjesec i po za ugovaranje organizovanih dolazaka sa prioritetnih tržišta.
Strateške mjere
Prioriteti u strateškom upravljanju moraju biti: uvođenje intehralnog turističkog informacionog sistema, donošenje inoviranog Master plana razvoja turizam do 2040 godine, odmrzavanje izrade PPCG do 2040 godine, koje je nadležno ministarstvo zamrzlo odmah po preuzimanju dužnosti, inoviranje Marketing strategije turizam CG, donošenje nove Strategije razvoja ljudskih resursa u turizmu, reforma destinacijske turističke prganizacije na principima PPP i, naravno, donošenje operativnog plana oporavka turizam CG do 2024 godine.
Zaključak
Građanska inicijativa 21. Maj će se javno zalagati za donošenje kratkoročnih i strateških dokumenata za razvoj turizma CG, u kom smislu će organizovati javne rasprave sa domaćim i inostranim ekspertima i privrednicima iz oblasti turizma i hospitaliti industrije CG. Stručni stavovi Gi 21. Maj u pogledu razvoja u upravljanja rzvojem turizma Crne Gore će se prezentirati javnosti i kroz naš izborni program za očekivane vanredne izbore u našoj domovini.
autori Prof.dr Rade Ratković i Dragan Purko Ivančević