Evropska svemirska agencija (ESA) započela je tehničke pregovore sa Maskovom kompanijom “SpaceX”, koji bi mogli da dovedu do privremenog korišćenja njegovih lansera, nakon što je sukob u Ukrajini blokirao pristup EU ruskim raketama “Sojuz”.
Privatni američki konkurent evropskom „Arianespace“ pojavio se kao ključni kandidat za popunjavanje privremenog jaza pored Japana i Indije, ali konačne odluke zavise od još uvijek neriješenog rasporeda za odloženu evropsku raketu „Ariane 6“.
„Rekao bih da postoje dvije i po opcije o kojima razgovaramo. Jedna je „SpaceX“ koja je jasna. Druga je vjerovatno Japan“, rekao je generalni direktor ESA Jozef Ašbaher za Rojters.
„Japan čeka prbi let svoje rakete sljedeće generacije. Druga opcija bi mogla da bude Indija“, dodao je on u intervjuu.
„Rekao bih da je “SpaceX” operativniji od njih i svakako jedno od rezervnih lansiranja koje gledamo.”
Ašbaher dodaje da su razgovori ostali u fazi istraživanja i da bi svako rezervno rješenje bilo privremeno.
Naravno da moramo da se uvjerimo da su prikladni. Nije kao da skačete u autobus”, rekao je on. Na primjer, interfejs između satelita i lansera mora biti prikladan i nosivost ne smije biti ugrožena nepoznatim tipovima vibracija lansiranja.
“Istražujemo tehničku kompatibilnost, ali još nismo tražili komercijalnu ponudu. Samo želimo da se uvjerimo da bi to bila opcija kako bismo donijeli odluku o traženju čvrste komercijalne ponude”, rekao je Ašbaher.
“SpaceX” nije odgovorio na zahtjev Rojtersa za komentar.
Političke posljedice ruske invazije na Ukrajinu već su bile blagodat za Space X “Falcon 9”, koji je pomeo druge kupce koji prekidaju veze sa sve izolovanijim svemirskim sektorom Moskve.
Satelitska internet kompanija “OneWeb”, konkurent Space X-u poduhvatu za satelitski internet “Starlink”, rezervisala je lansiranje “Falcon 9” u martu. Takođe je rezervisao indijsko lansiranje.
Northrop Grumman je u ponedjeljak rezervisao tri misije “Falcon 9” za transport NASA tereta do Međunarodne svemirske stanice dok dizajnira novu verziju svoje rakete Antares, čije je motore ruske proizvodnje Moskva povukla kao odgovor na sankcije.
Poziv za buđenje
Evropa je do sada zavisila od italijanske “Vege” za male terete, ruskog “Sojuza” za srednje i “Ariane 5” za teške misije. Sljedeća generacija “Vega C” predstavljena je prošlog mjeseca, a novi “Ariane 6″ je odložen do sljedeće godine.
Ašbaher je rekao da će precizniji raspored Ariane 6 biti jasniji u oktobru. Tek tada bi ESA finalizirala rezervni plan koji bi u novembru bio predstavljen ministrima 22 zemlje agencije.
„Ali da, vjerovatnoća potrebe za rezervnim lansiranjem je velika“, rekao je on. „Red veličine je svakako dobra šačica lansiranja za koja bi nam bila potrebna privremena rješenja.
Ašbaher je rekao da je sukob u Ukrajini pokazao decenijsku strategiju saradnje Evrope sa Rusijom u snabdevanju gasom i da druge oblasti, uključujući svemir, više ne funkcionišu.
„Ovo je bio poziv za buđenje, da smo previše zavisni od Rusije. I ovaj poziv za buđenje, moramo da se nadamo da će donosioci odluka to shvatiti koliko i ja, da moramo zaista da ojačamo našu evropsku sposobnost i nezavisnost. .”
Međutim, on je umanjio mogućnost da Rusija izvrši obećanje o povlačenju sa Međunarodne svemirske stanice (ISS).
Novoimenovani ruski šef svemira Jurij Borisov rekao je prošlog mjeseca na televizijskom sastanku sa predsjednikom Vladimirom Putinom da će se Rusija povući sa ISS-a „poslije 2024. godine“.
Ali Borisov je kasnije pojasnio da se planovi Rusije nisu promijenili, a zapadni zvaničnici su rekli da ruska svemirska agencija nije saopštila nikakve nove planove za povlačenje.
„Realnost je da se u operativnom smislu rad na svemirskoj stanici odvija, rekao bih skoro nominalno“, rekao je Ašbaher za Rojters. „Zavisimo jedni od drugih, sviđalo nam se to ili ne, ali imamo mali izbor.