Piše: Nikola Belada
U više tekstova sam isticao da Risto Radović svaku svoju izjavu začini bogomržnjom, bratomržnjom, bezbožnicima i titoizmom. G-din Risto Radović nije toliko neznaven da bi se zaključilo da nesvjesno izgovara navedene riječi. Naprotiv, imenovani se u srpskoj organicističkoj misli visoko kotira kao teolog i mislilac. Zašto se onda stalno forsiraju ove izjave?
Odgovor je jasan. Rista Radovića na takvo postupanje obavezuju dokumenti države Srbije i dokumenti Srpske pravoslavne crkve. Da podsjetimo, obaveza Rista Radovića da konstantno drži tenzije o ugroženosti Srba u Crnoj Gori, da stvori teološku svetosavsku Crnu Goru, proizilazi iz Načertanija iz 1844. godine, Memoranduma SANU iz 1989, pa iz 2011. godine, Nacionalne strategije o zaštiti srpskih interesa iz 2008. godine i PLATFORME o srpskom pitanju iz 2018 godine. Podsjetiću takođe na autonomne odluke SPC (Arhijerejskog sabora) o zadacima crkve u zaštiti srpskog naroda i to samo nekog skorijeg datuma, a koji se tiču i interesa Crne Gore.
To su Vidovdanska poruka iz 1989. (“bez jake crkve nema jake države”), odluke Arhijerejskog sabora iz 1991. i 1992. godine, zatim Studenička deklaracija kojom se kritikuju evropske integracije i evropska kultura i svi oni koji se zalažu za pristupanje Evropi nazivaju se “euroslinavci”, te Odluka iz 2006. godine o novom tumačenju Načertanija. Taj dokument je konkretan i precizan stav o Srbiji kao pravoslavnoj državi, monarhiji, o afirmaciji svetosavlja, kosovskog mita, procvatu sela i crkvenih sabora. Ovdje valja napomenuti da je u poslednje vrijeme prisutno obraćanje srpskih velikodostojnika prema pojedincima i grupama u Crnoj Gori riječima “bezbožnici”. Njih očito ne interesuje evropski standard odnosno član 9. Evropske konvencije o ljudskim pravima gdje se jednako tretiraju i imaju istu zaštitu ateisti i teisti, a ne interesuje ih ni praksa evropskih zemalja, koja bi, siguran sam, ove izjave tretirala prije kao psihijatrijski, a ne kao krivično pravni problem.
No, Ristu Radoviću i članovima njegove organizacije i istomišljenicima sve je dozvoljeno u ovoj državi. Pitanje je samo dokle i kad će preći prag tolerancije.
Ukazao sam da je Amfilohije u srpskim krugovima prepoznat kao mislilac. Ovim tekstom želim da ukažem da iskazi izjave Rista Radovića nijesu „MISLI”, već da isti svoje iskaze zasniva na agresivnoj ideologiji i vrši preoblikovanje ideoloških koncepata starih ruskih slovenofila. Njegova ideologija je svetosavlje, klerofašizam, kolektivizam sabornost, domaćinska pravoslavna etika, kosovski mit.
Da ukažem na dva primjera kako Risto Radović neke obrasce, šeme, modele stereotipe nudi kao svoju misao.
Tako on navodi „Srbi su sve rešavali na saborima o Trojčinu dne i zato bi bilo dobro da se obnovi sabornost naroda”. Ovdje on obrazac „SVEJEDINSTVA” preformuliše u „SABORNOST”. Drugi primjer poznati ruski mislioci teolozi imaju učenje Sv.Trojstva seoska lokalna vlast crkva car. Risto Radović za sveto trojstvo kod Srba upotrebljava izraz: „ Bog na nebu, kralj u državi, domaćin kuće”.
Pored ruskih, na srpske teologe mislioce veliki uticaj imala su i učenja francuskih i njemačkih romantičara. Učenja De Mestra, Bonela, Mosera, Leontijeva i Homjakova su dominantni za razvoj srpske nacionalne misli. Zajedničko za učenje ovih mislilaca je u prvom redu strah od revolucija, ( uz nezaobilaznu kritiku francuske buržoaske revolucije) jer revolucija ruši temelje između trona i oltara. Za ove mislioce čovjek je stvar, demokratija najgore stanje društva, osnov svega moderna teokratija. Njihovi predlozi su da se umjesto Deklaracije o pravima čovjeka i građanina donese deklaracija o pravima Boga, da narodi koji nemaju pisani ustav imaju bolju budućnost, jer imaju “narodni duh”, da svima uzor treba da bude feudalni sistem, da je bitno društvo, a ne istina, hvalospjevi Hitleru, antisemitizam i dr.
Po mišljenju mnogih teoretičara Nikolaj Velimirović i Justin Popović su dvije krupne figure i kultne ličnosti srpske misli. Tu je i nezaobilazni Dimitrije Ljotić. Za Nikolaja Velimirovića se kaže da je najveći Srbin posle Svetog Save, novi srpski Zlatoust.
Risto Radović za Nikolaja Velimirovića kaže da je nedodirljiv. Međutim, na osnovu dostupnih podataka da se utvrditi da je Nikolaj Velimirović veliki propovjednik, ali sa prosječnim filozofskim znanjem i književnim umjećem. Ne donosi ništa novo u teologiji, ali se dosljedno izražava u duhu ruske i svetosavske tradicije.
Nikolaj Velimirović u svojim kazivanjima za Sv. Savu navodi da je “pojava kakve nema u evropskoj istoriji” i da je utemeljio „Jevanđeljski nacionalizam”. Kako je moguće iz Jevanđelja izvesti nacionalizam to zna samo Nikolaj Velimirović, pa za svoje misli traži pomoć od Hitlera, navodeći da je Hitler jedini razumio težnju Sv. Save o tome da je nacionalizam bez vjere jedna anomalija. I Nikolaj kao što to radi Risto Radović uzima gotove obrasce misli od ruskog slovenofila Leontijeva, pa to primjenjuje na Srbe i kaže „Kroz ceo devetnaesti vek srpski sveštenici su vikali Truli Zapad ” . Ovo uopšte nije dokazano.
Međutim, to ne treba ni dokazivati već predlažem da se krilatici „ Ne damo svetinje ” prikači i „Truli Zapad” jer su jednako “istiniti”. Nikolaj razvija i tezu o srpskom narodu kao teodulu sluge Božje, a lansira i zavjete predaka uz uvjerenje da su grobovi predaka neka vrsta nacionalnog programa. Poznat je po stavovima o kulturi, predlažući da crkva propiše molitvu protiv kulture i da se odredi jedan dan u godini, kad bi sav narod molio Boga da ga spasi od kulture, budući da je kultura nula ispod jedinice.
Nikolaj Velimirović je najveći Srbin i po antisemitizmu. Govorio je da opasnost prijeti Srbiji i Evropi od Jevreja, da su Jevreji razapeli Hrista, da su izmislili demokratiju, toleranciju, pacifizam i dr.
Ovo je samo dio iz rada Nikolaja Velimirovića koji je za Rista Radovića bio idol, i koji se svojski trudio i uspio da se Nikolaj Velimirović proglasi za sveca.
U svojem učenju sličan je i Justin Popović, ali on nije surov, već blaži i oprezniji u ocjenama, te Dimitrije Ljotić koji je bio toliko opsjednut Hitlerom da se čak dopisivao s njim.
Na kraju, gospodo mantijaši, litijaši, izmanipulisani narode, svetosavci, vi potpisnici, vi kameleoni, da li ste za nezavisnu evropsku državu Crnu Goru ili ste za Crnu Goru Nikolaja Velimirovića, Justina Popovića, Dimitrija Ljotića i Rista Radovića? Gotovo je nevjerovatno da u 21. vijeku u Evropi postoji država đe dio građana želi feudalni sistem, teološku državu kojom bi upravljali sljedbenici lika i djela Nikolaja Velimirovića.
(autor je advokat)