Povodom Svjetskog dana mentalnog zdravlja – 10. oktobra – UNICEF i Svjetska zdravstvena organizacija preporučuju da se povećaju ulaganja u programe zaštite i promocije mentalnog zdravlja djece i adolescenata u Crnoj Gori.
Kako se navodi u zajedničkom saopštenju UNICEF-a i SZO, problemi mentalnog zdravlja kod djece i adolescenata predstavljaju jedan od glavnih izazova za javno zdravlje i održivi razvoj na globalnom nivou.
Procjenjuje se da će, svake godine, svaki peti adolescent da doživi problem s mentalnim zdravljem. Samoubistvo predstavlja vodeći uzrok smrti adolescenata kako u evropskoj regiji tako i šire – na globalnom nivou.
“Više od 100 miliona ljudi u evropskoj regiji SZO ima mentalni poremećaj. Svako, bez obzira na to odakle je, može se suočiti s ovim problemom. Relativno mali broj ljudi u svijetu ima pristup kvalitetnim uslugama podrške mentalnom zdravlju. U zemljama s niskim i srednjim prihodima više od 75 odsto ljudi s problemima mentalnog zdravlja uopšte ne dobija nikakav tretman. COVID-19 je dodatno pogoršao situaciju. Javnozdravstvene mjere i ograničenja koja su uvedena s ciljem da se prekine lanac prenosa virusa doveli su do poremećaja u dostupnosti ili kontinuitetu usluga podrške mentalnom zdravlju”, ističe šefica kancelarije SZO u Crnoj Gori Mina Brajović.
Jedan od ključnih izazova u toj oblasti predstavlja nedostatak podataka o dostupnim servisima za podršku mentalnom zdravlju djece i adolescenata. Dvije trećine zemalja ne raspolažu podacima o mentalnim poremećajima, a u onima koje takvim podacima raspolažu – često ne postoje podaci koji se odnose samo na djecu i adolescente.
Šef predstavništva UNICEF-a u Crnoj Gori Huan Santander ocjenjuje da je sistematično prikupljanje podataka o problemima mentalnog zdravlja među adolescentima važan korak ka prepoznavanju njihovih potreba i obezbjeđivanju adekvatnih intervencija na nacionalnom i lokalnom nivou.
“UNICEF razvija metodologiju za međunarodno prikupljanje podataka u ovoj oblasti. Spremni smo da pružimo podršku Crnoj Gori kako bismo osigurali da se efikasne usluge podrške mentalnom zdravlju pružaju svakom djetetu i adolescentu“, ističe Santander.
Iz UNICEF-a i SZO ukazuju da su promocija i zaštita mentalnog zdravlja postale još važnije tokom pandemije COVID-a-19, koja je imala snažan psihološki uticaj na mlade, porodice i zajednice širom svijeta.
“Pandemija je ozbiljno uticala na mentalno zdravlje i dobrobit djece i adolescenata. Društveno-ekonomski uticaj pandemije pogađa i mlade, a neke mjere, poput zatvaranja škola, mogu nanijeti više štete nego koristi djeci i mladima iako se uvode iz najbolje namjere. Djeca koja su već u nepovoljnom položaju suočiće se s najštetnijim dugoročnim posljedicama pandemije”, upozoravaju.
Podsjećaju i da je, prema nalazima istraživanja koje je u maju ove godine u Crnoj Gori sproveo Ipsos, uz podršku UNICEF-a i SZO, više od polovine građana Crne Gore (56 odsto) izrazilo zabrinutost da bi oni ili njihovi najbliži mogli da se zaraze COVID-om-19, pri čemu je ovaj procenat čak i veći među onima s hroničnim bolestima (61 odsto). Najmanje trećina ispitanika navela je da je uznemirena zbog pandemije. Gotovo svaki peti građanin saopštio je da se tokom pandemije osjeća ljuto, tužno i usamljeno. Ovakve emocije češće su među onima koji boluju od neke hronične bolesti. Nešto manje od jedne trećine ispitanika saopštilo je da im je dosadno. Među takvim ispitanicima su češće mlađi ljudi, kao i oni koji u većoj mjeri konzumiraju duvanske proizvode.
“SZO je u Crnoj Gori podržala pružanje usluga psihosocijalne podrške u zajednici osobama s težim mentalnim bolestima. Ozbiljni nedostaci, koji su još evidentni, u pogledu zaštite mentalnog zdravlja rezultat su višedecenijskog, hroničnog nedovoljnog ulaganja u promociju, prevenciju i brigu o mentalnom zdravlju. Dokazi iz prakse ukazuju na to da na svaki uloženi američki dolar u prošireni tretman depresije i anksioznosti povrat iznosi pet američkih dolara“, istakla je Brajović.
Prošlog mjeseca, UNICEF i SZO potpisali su novi Zajednički program za mentalno zdravlje i psihosocijalnu dobrobit i razvoj djece i adolescenata.
“Cilj ove desetogodišnje zajedničke inicijative jeste da se mladima s problemima mentalnog zdravlja omogući bolji pristup uslugama podrške, da se smanji njihova patnja i poboljša kvalitet njihovih života, kao i života njihovih staratelja. Na postizanju ovih ciljeva SZO i UNICEF već su sarađivali kroz inicijativu Podrška razvoju adolescenata u okviru koje su brojnim zemljama obezbijeđene smjernice u vezi s izradom naučno zasnovanih strategija za promociju i zaštitu mentalnog zdravlja”, zaključuje se u saopštenju.