Trećina glečera na mjestima koja su na listi zaštićene svjetske baštine UN će se istopiti u roku od tri decenije, navodi se u izvještaju Uneska, agencije UN za obrazovanje, nauku i kulturu.
Posljednji glečeri planine Kilimandžaro će nestati, kao i glečeri u Alpima i Nacionalnom parku Josemiti u SAD, piše BBC na srpskom.
Ugrožen je i Durmitor u Crnoj Gori.
Oni će se istopiti bez obzira na sve najavljene poteze u borbi protiv klimatskih promjena, kažu autori.
Izvještaj zasnovan na satelitskim podacima pojavio se u trenutku kada se svjetski lideri pripremaju za konferenciju o klimatskim promjenama – COP27 sljedeće nedjelje u Egiptu. Do sada je identifikovano oko 18.600 glečera na 50 lokacija sa liste svjetske baštine UN.
Oni predstavljaju skoro 10 odsto površine glečera na Zemlji, a uključuju poznata turistička mjesta, kao i mesta koja su svijeta za lokalno stanovništvo.
Povlačenje i nestanak glečera „jedan je od najdramatičnijih dokaza da se klima na Zemlji zagreva“, navodi se u izvještaju.
„Nadamo se da možda grešimo, ali ovo je egzaktna nauka“, kaže jedan od autora projekta, Tales Karvaljo Resende iz Uneska.
„Glečeri su jedan od vidljivih pokazatelja klimatskih promjena. Na njima zaista vidimo šta se dešava.“
Preostale dvije trećine glečera na mjestima svjetske baštine UN bi moglo da bude spašeno, ali samo ako svijet ograniči globalno zagrijavanje na 1,5 stepeni Celzijusa, kažu autori.
U drugom izvještaju UN iz prošle nedjelje, utvrđeno je da svijet trenutno nema „nekakav kredibilan put“ da to postigne.
Projekcije se zasnivaju na prethodnom izvještaju, koji je koristio modele za izračunavanje kako će se glečeri svjetske baštine menjati tokom vremena.
„Ono što do sada nije viđeno u istorijskim zapisima jeste koliko se to brzo dešava“, rekla je Beata Ksato, glaciološkinja sa Univerziteta u Bafalu, koja nije bila uključena u istraživanje.
„Sredinom 1900-ih, glečeri su bili prilično stabilni“, rekla je ona.
„Onda postoji ovo nevjerovatno brzo povlačenje.“
Mjesta svjetske baštine koja su navedena kao da imaju glečere koji će nestati do 2050. godine:
Hirkanske šume (Iran)
Nacionalni park Durmitor (Crna Gora)
Nacionalni park Virunga (Demokratska Republika Kongo)
Huanlong oblast (Kina)
Nacionalni park Jelouston (Sjedinjene Američke Države)
Nacionalni park Mount Kenija/prirodna šuma (Kenija)
Pireneji Mont Perdu (Francuska, Španija)
Nacionalni park planine Rvenzori (Uganda)
Visoravan Putorana (Rusija)
Arena Sardona (Švajcarska)
Nacionalni park Nahani (Kanada)
Nacionalni park Lorenc (Indonezija)
Prirodni sistem rezervata ostrva Vrangel (Rusija)
Nacionalni park Kilimandžaro (Tanzanija)
Nacionalni park Josemiti (Sjedinjene Američke Države)
Dolomiti (Italija)
Devičanske šume Komi (Rusija)
U izvještaju se navodi da je gubitak leda na mjestima svjetske baštine možda prouzrokovao i do 4,5 odsto uočenog globalnog porasta nivoa mora između 2000. i 2020. godine.
Ovi glečeri gube 58 milijardi tona leda svake godine – što je ekvivalentno ukupnoj godišnjoj količini vode koja se koristi u Francuskoj i Španiji zajedno.
Mnogi ljudi takođe zavise od glečera kao izvora vode za kućnu upotrebu i poljoprivredu, a njihov gubitak može dovesti do nestašice sveže vode tokom sušnih sezona, kaže profesor Dankan Kvinsi, stručnjak za glaciologiju sa Univerziteta u Lidsu, koji nije bio uključen u Istraživanje.
„To dovodi do problema bezbjednosti hrane jer su tu vodu koristili za navodnjavanje usjeva“, rekao je Kvinsi.
Lokalne zajednice i domorodačko stanovništvo snosiće najveći teret poplava izazvanih gubitkom glečera, kažu autori izvještaja, pozivajući da se uspostave sistemi za rano upozoravanje i smanjenje rizika od katastrofa.
Međutim, najočiglednija stvar koju treba da uradimo je da ograničimo globalno zagrijavanje.
„Ovjde se krije poruka nade“, rekao je Karvaljo Rezende.
„Ako uspijemo da drastično smanjimo emisije, moći ćemo da sačuvamo većinu ovih glečera. Ovo je zaista poziv da se preduzme akcija na svakom nivou – ne samo na političkom, već i na našem nivou kao ljudskih bića.“