Piše: Vladimir Jovanović
Novi sukobi između Vaseljenske i Ruske patrijaršije najavljuju pokretanje priznavanjâ autokefalija crkava Śeverne Makedonije i Crne Gore – objavlju danas portali na grčkome jeziku.
„Konkretno, čini se da je proces vraćanja Crkve Śeverne Makedonije u stari i tradicionalni poredak Ohridske arhiepiskopije, završen. Ova arhiepiskopija će biti nezavisna. Takođe se promoviše i priznavanje nezavisnosti Crkve u Crnoj Gori, koja želi autokefaliju i do sada je potpadala pod jurisdikciju Beogradske patrijaršije Srbije”, piše portal „Κατάνυξη“.
„Sputnik Ελλάδα”, ruski portal na grčkome jeziku, citira neimenovani izvor iz Grčke crkve koji komentariše nedavni susret Srpske i Vaseljenske patrijaršije u Beogradu:
„Patrijarh Irinej (Gavrilović) odlučno se protivi priznanju Ukrajinske autokefalne crkve i zbog toga je na meti. Delegacija koju je Fanar poslao u Srbiju pokazuje da se sve priprema za odvajanje dvije crkve koje su sada zavisne od Srbije”.
Neprijateljski stavovi i postupci iz SPC zbog podrške Rusima oko ukrajinskoga crkvenoga pitanja, saopšteni i posljednjih dana, svjedoče o najgorim odnosima u novijoj istoriji između crkvenoga Beograda i Vaseljenske patrijaršije.
Svesveti prijesto Vaseljenske patrijaršije je, zasad nezvančno, poslao upozorenje mitropolitu Amfilohiju Radoviću da, između ostaloga, ne osporava drevni poredak Istočno-pravoslavne crkve na način da se zalaže da se „izbrišu” svešteni kanoni ustanovljeni Vaseljenskim saborima. Takođe, upozoren je da insistirajući na dušepogubnim etnofiletističkim aktivnostima srbizacije u Crnoj Gori – tone u anticrkvenu jeres.
Carigrad je tomosom iz 1922. Srbima priznao autokefaliju i status patrijaršije, ali i teritorijalno rasprostiranje jurisdikcije SPC na čitavu nekadašnju Jugoslaviju, uključujući savremenu Śevernu Makedoniju, te na Crnu Goru – koja je do tada imala autokefalnu Crkvu.
Taj tomos je na snazi, iako Jugoslavija ne postoji.
Vaseljenska patrijaršija bi intervencijom u Makedoniji – a SPC tamo već pola vijeka nije u stanju da prevaziđe raskol – izvršila reviziju tomosa za SPC iz 1922. godine. Sa stanovišta kanonskoga prava to bi imalo refleksije i na sadašnju poziciju SPC u Crnoj Gori.