U Podgorici je danas predstavljena Analiza presuda Evropskog suda za ljudska prava u odnosu na Crnu Goru u 2021. godini, koju su pripremili Vrhovni sud Crne Gore i Kancelarija zastupnika Crne Gore pred Evropskim sudom za ljudska prava u saradnji sa AIRE centrom i uz podršku Britanske ambasade u Podgorici. U 2021. Evropski sud za ljudska prava riješio 195 predstavki iz Crne Gore, poručeno je sa događaja.
Kako je saopšteno iz AIRE centra, riječ je o pregledu koji donosi uvid u odluke ove institucije po predstavkama vezanim za Crnu Goru, a po pitanju pristupa pravima propisanim Evropskom konvencijom o zaštiti ljudskih prava. Analiza je, kako dodaju, ujedno i četvrti dokument ovog tipa, koje zajedno daju sveobuhvatan prikaz svih presuda vezanih za Crnu Goru od 2009. pa do kraja 2021. godine, kao i glavnih poruka koje je taj Sud kroz svoje presude, poslao crnogorskim kolegama za buduće postupanje.
„Analiza presuda Evropskog suda za ljudska prava (ESLJP) u odnosu na Crnu Goru za 2021. godinu, pokazuje da Crna Gora spada među države koje u velikoj mjeri izvršavaju i poštuju presude Evropskog suda, što je snažan pokazatelj odnosa države prema međunarodnim obavezama, ali i zavjet nas sudija, da ćemo i u budućnosti nastaviti da posvećeno izvršavamo presude tog suda. Crna Gora presude ESLJP stoga doživljava kao značajan doprinos unaprijeđenju crnogorskog pravnog sistema, u nastojanju da radi na osnaživanju nacionalnih institucija kako bi efikasnije štitile ljudska prava i slobode, ali i da u slučaju utvrđene povrede, u budućim postupcima, iskoristi međunarodne standarde, koji bi potom bili integrisani u njen pravosudni sistem“, poručila je vršiteljka dužnosti predsjednika Vrhovnog suda Crne Gore dr Vesna Vučković.
Tokom 2021. godine, ukupno 381 predstavka u odnosu na Crnu Goru dodijeljena je nekoj od sudskih formacija Evropskog suda. Međutim, kako je saopšteno iz AIRE centra, od značaja je ukazati da je od navedenog broja čak 89 odsto predstavki dodijeljeno sudiji pojedincu ili Odboru od troje sudija, koji odlučuju o preliminarnoj prihvatljivosti predstavke i u većini slučajeva iste odbacuju zbog neispunjenja uslova prihvatljivosti, dok je tek osam odsto ukupnog broja predstavki prošlo inicijalnu fazu ispitivanja i iste su dodijeljene Vijeću od sedam sudija ili Odboru od troje sudija koji ispituju osnovanost predstavke.
”Tokom referentnog perioda, ESLJP je utvrdio kršenje člana 3 Konvencije u predmetu Baranin i Vukčević (zabrana mučenja u procesnom aspektu), člana 5 u predmetu Asanović (pravo na slobodu i sigurnost), člana 6 u predmetu Siništaj (pravo na pravično suđenje) i člana 8 u predmetu Špadijer (pravo na poštovanje privatnog i porodičnog života). U predmetu Ražnatović, sud je utvrdio da nije bilo kršenja člana 2 Konvencije (pravo na život). Ovo je prva analiza u kojoj se većina povreda ne odnosi na dužinu trajanja postupka pred redovnim sudovima. Sa druge strane, o nekim pitanjima je Evropski sud po prvi put odlučivao u odnosu na Crnu Goru. Tako je u predmetu Siništaj, po prvi put utvrđena povreda prava na suđenje pred Ustavnim sudom Crne Gore, a presudom Špadijer, Evropski sud je postavio osnovne standarde za odlučivanje u predmetima koji se odnose na zlostavljanje na radu (mobing)”, napomenula je direktorica AIRE centra za Zapadni Balkan Biljana Braithwaite (Biljana Brejtvejt).
Od ukupno 195 riješenih predstavki u odnosu na Crnu Goru u periodu od 1. januara do 31. decembra 2021. godine, 189 predstavki je proglašeno neprihvatljivim ili je izbrisano sa liste predmeta, dok je preostalih šest predstavki Evropski sud riješio putem presude.
“Poštovanje ljudskih prava je osnov demokratije, bez kojeg ne može biti vladavine prava. Usklađivanje domaće prakse sa standardima Evropskog suda za ljudska prava pozitivno će uticati na povjerenje građana u pravosudni sistem, kako sudske odluke budu bile sve konzistentnije. Ujedinjeno Kraljevstvo ostaje posvećeno reformi u oblasti vladavine prava u Crnoj Gori i kontinuirano sarađuje sa AIRE Centrom kako bismo ojačali kapacitete sudstva da ovu reformu sprovedu”, ukazala je Rachel de Souza, šefica političkog tima Britanske ambasade u Podgorici.
Analizu su uredili sudija Vrhovnog suda Crne Gore Miraš Radović i zastupnica Crne Gore pred Evropskim sudom za ljudska prava Valentina Pavličić, uz podršku sudije Boška Bašovića, sutkinje Tijane Badnjar, te savjetnica pri Kancelariji zastupnika Crne Gored pred ESLJP Jelene Rašović i Simone Jovanović.
„Čini se da uvijek imamo novih izazova i potreba za dodatnim usavršavanjima i otvaranjem tema koje neprestano izviru iz prakse i teorije. Vjerujem da će nas ovaj skup, kao malo koji drugi, vratiti na ono iskonsko, u pravnom smislu riječi, što za sve nas ljudska prava znače. Ljudska prava su, i to nikad ne smijemo zaboraviti, pozitivnopravni određeni i zaštićeni principi pravnog poretka. Njihova suština se ogleda u tome da ljude učine pravno moćnim, kako međusobno, tako i u odnosu na sve druge entitete. Ona su tu da nas pravno štite i ograniče moć države i svih moćnika odnosno subjekata u pravnom poretku. Pored brojnih obilježja koje ljudska prava imaju u svakom smislu, ovaj uvaženi događaj će nas podsjetiti koliko su ona i sastavni dio svakog pravnog poretka.“, zaključio je državni sekretar Ministarstva pravde Bojan Božović.