Istraživanje „Crnogorske kompanije i antidiskriminacija“ je obuhvatilo 32 privatne kompanije koje su registrovane i posluju u Crnoj Gori.
Od ovog broja, njih ukupno 75 odsto je navelo da je ostvarilo najmanje pet miliona evra prihoda u 2021. godini, koja je bila uzeta kao referentna za potrebe istraživanja.
Od ukupnog broja kompanija, njih 59,4 odsto je navelo da ima antidiskriminacionu politiku koja je na snazi, ali je samo 28,1 odsto kompanija je navelo da njihova antidiskriminaciona politika eksplicitno pominje seksualnu orijentaciju i rodni identitet.
“Dodatno, kada posmatramo kompanije koje imaju antidiskriminacionu politiku, njih 78,9 odsto je bilo saglasno sa tvrdnjom da su njihovi zaposleni svjesni postojanja antidiskriminacione politike, dok je u samo 15,8 odsto slučajeva ta antidiskriminaciona politika bila jasno istaknuta na veb sajtu kompanije”, ističe se u istraživanju.
Većina onih kompanija koje nemaju antidiskriminacionu politiku koja je na snazi, odnosno njih 69 odsto je kao glavni razlog nepostojanja antidiskriminacione politike navelo da nikada nisu razmišljali o tome.
Samo 22 odsto kompanija je navelo da među svojim kolektivom ima autovane zaposlene, a u odnosu na ukupan uzorak svega 12,5 odsto kompanija ima jedno lice koje je autovano među kolektivom kompanije.
U odnosu na one kompanije koje imaju autovane zaposlene, njih 86 odsto smatra da je ljudski faktor glavni razlog što se zaposleni osjećaju slobodno da se autuju.
“Međutim, čak 72 odsto onih kompanija koje nemaju autovane zaposlene je kao glavni razlog tome navelo ukupnu društvenu klimu, dok je dodatnih 60 odsto istaklo i ljudski faktor”, navode iz ove NVO.
Nešto manje od trećine svih kompanija, njih 31 odsto, je zainteresovano za obuke za razvoj sveobuhvatnih i inkluzivnih antidiskriminacionih politika, a njih 19 odsto bi bilo spremno da prihvati digitalne resurse za razvoj kapaciteta u oblasti seksualne orijentacije i rodnog identiteta.
“Nažalost, više od polovine kompanija (56 odsto) nije zainteresovano za bilo koji vid razvoja kapaciteta”, navodi se u istraživanju.
Kako je istaknuto iz ove NVO, kada posmatramo prihvatanje LGBTI osoba od strane menadžmenta i zaposlenih, većina kompanija zauzima neutralno-afirmativan stav prema ovoj temi, a slično je i sa percepcijom LGBTI osoba—o ovim temama se uglavnom ne govori i one nisu predmet razmatranja.
Konačno, svega 9 odsto kompanija je navelo da je do sada javno podržalo neku od aktivnosti LGBTI zajednice, dok je njih čak 66 odsto navelo da bi bilo spremno da to učini u budućnosti.
Ovaj istraživački izvještaj nastao je kroz pilot projekat koji je vodio John M. Barac, uz podršku Human Rights Campaign fondacije. Istraživanje je obuhvatilo period januar—april 2023. godine, a upitnik je distribuiran kompanijama u periodu od 17. do 31. marta 2023. godine.
“Cilj istraživanja je bio da se među vodećim privatnim kompanijama u Crnoj Gori istraži (i mapira) antidiskriminaciona politika u kontekstu ljudi koji pripadaju manjinskim seksualnim orijentacijama i/ili rodnim identitetima i izmjeri ukupni ambijent (okruženje) koje postoji u kulturi na radnom mjestu i odnosu prema ovoj ranjivoj društvenoj grupi”, navode iz LGBT Foruma Progres.
Kako su dodali, izvještaj konstatuje da u Crnoj Gori u kontekstu biznis sektora uopšte ne postoje podaci vezani za seksualnu orijentaciju i/ili rodni identitet. Ne postoje ni odgovarajući i neophodni podaci za LGBTI zajednicu i LGBTI osobe.
“Nepostojanje podataka znači da je praktično nemoguće znati gdje i u kom obimu je diskriminacija prisutna, te kakav je odnos kompanija prema ovoj višestruko marginalizovanoj grupi”, navode iz ove NVO.
Dalje, iako je ovo tek skroman početak, izvještaj upućuje da prvi put u Crnoj Gori naziremo neke od nedostajućih podataka.
“Indikatori koji se naslućuju zahtijevaju mnogo više pažnje, resursa i daljih istraživanja da bi se precizno locirali stvarni problemi, utvrdio njihov obim, te formulisala adekvatna antidiskriminaciona politika kao odgovor na probleme. Uz sva ograničenja, ova studija pomjera granice i otvara prostor civilnom društvu i donosiocima odluka da uoče slabosti u dosadašnjim programima i politikama i da nastave zagovaranje i rad na postizanju realnih rezultata u ovoj oblasti”, navodi se u izvještaju.
Kompanije obuhvaćene istraživanjem selektovane su na osnovu ukupnog godišnjeg prihoda na kraju 2021. godine. Fokus je bio na kompanijama sa najvišim ostvarenim prihodima, nezavisno od sektora tj. privredne grane u kojoj posluju. Takođe, uzimajući u obzir ukupne prilike o teškoćama povodom inkluzivnosti LGBTI osoba u društvu, kao i činjenicu da se prvi put prikupljaju podaci u predmetnoj temi, istraživanje je koncipirano kao anonimno.