Piše: Vladimir Jovanović
Patrijarh srpski g. Irinej primio je 25. oktobra 2019. godine u Patrijaršijskoj rezidenciji u Beogradu poslanstvo Konstantinopoljske patrijaršije koje je predvodio mitropolit pergamski g. Jovan (Zizjulas) – navodi se u službenome saopštenju Srpske pravoslavne crkve.
„Poslanstvo Konstantinopoljske patrijaršije činili su i mitropoliti galski g. Emanuil (Adamakis), adrijanopoljski g. Amfilohije (Stergiu) i silivrijski g. Maksim (Vgenopulos), kao i jerođakon Grigorije, sekretar Carigradske patrijaršije.
U razgovoru su učestvovali članovi Svetoga arhijerejskoga Sinoda Srpske pravoslavne crkve: mitropolit dabrobosanski g. Hrizostom (Jević), episkopi bački g. Irinej (Bulović), šumadijski g. Jovan (Mladenović) i kruševački g. David (Perović); kao i mitropoliti crnogorsko-primorski g. Amfilohije (Radović) i zagrebačko-ljubljanski g. Porfirije (Perić)”.
SPC u saopštenju ne navodi ništa o temama i rezultatima sastanka.
***
„Antena M” otkrila je da crkveni Beograd i Carigrad pregovaraju u tajnosti.
Do kasno sinoć, kada se pojavilo saopštenje SPC, ni Srpska crkva ni Vaseljenska patrijaršija nijesu zvanično ni najavile, niti potvrdile, da vode razgovore u Beogradu.
Delegacija Vaseljenske patrijaršije je još 24. oktobra bila u Beogradu.
***
Vaseljenska patrijaršija je tomosom iz 1922. Srbima priznala autokefaliju i status patrijaršije, ali i teritorijalno rasprostiranje jurisdikcije SPC na čitavu nekadašnju Jugoslaviju, uključujući Śevernu Makedoniju i Crnu Goru. Taj tomos je na snazi, iako Jugoslavija ne postoji.
SPC nije samo najglasnija od onih crkava koje, povodom ukrajinskoga crkvenoga pitanja, podržavaju Moskvu u sukobu s Carigradom. Otišla je korak dalje – preporučila svojoj jerarhiji da ne saslužuje sa jerarhijom Vaseljenske patrijaršije. Sada će takvu odluku vjerovatno proširiti i na jerarhiju Grčke crkve.
***
Prema iz više izvora potvrđenim saznanjima „Antene M”, jedna od tema razgovora u Beogradskoj patrijaršiji između Srba i Grka sa Fanara bila je – Crna Gora.
Drugim riječima, u Beogradu je diskutovano o tomosu SPC iz 1922. godine u kojem je, između ostaloga, Vaseljenska patrijaršija konstatovala pristupanje autokefalne Crnogorske crkve novoformiranoj Ujedinjenoj autokefalnoj pravoslavnoj srpskoj crkvi Kraljevine SHS, od 1929. godine nazvanoj: SPC.
***
Neće li crkveno pitanje Crne Gore, suprotno crkveno-kanonskome pravu, biti „moneta za potkusurivanje” u mogućem obnavljanju odnosa Carigrada i Beograda?
Čak i da su ovi razgovori Vaseljenske i Srpske patrijaršije možda bili neuspješni, činjenica je da se, ovih dana, o jednome od vitalnih pitanja opstanka Crne Gore, kao i toliko puta u istoriji, opet razgovaralo i odlučivalo u Beogradu.
„Ispred Crne Gore” je tamo bio Amfilohije Radović, osoba koju je upravo Beograd još 1990. sa poznatim zadacima prekomandovao u Crnu Goru?!
Sve to nas podśeća na realnost – Crna Gora, uprkos svečanim izjavama njezinih zvaničnika i nominalnim odrednicama ustavnoga i međunarodnoga prava, de facto još nije nezavisna država, jer uopšte ne odlučuje – niti u skladu sa crkveno-kanonskim pravom Istočno-pravoslavne crkve pokazuje interesovanje da odlučuje – o pitanjima svojega „duhovnoga suvereniteta”.