Samoubistvo je jedan od vodećih uzroka smrti mladih uzrasta 15-29 godina širom svijeta. Nacionalna dječja SOS linija 116-111, roditeljska SOS linija 080 888 888 i jačanje socio-emocionalnih vještina adolescenata kroz školske i vanškolske aktivnosti ključni su za prevenciju samoubistava u Crnoj Gori.
Povodom Svjetskog dana prevencije samoubistava, koji se obilježava 10. septembra, UNICEF i Udruženje „Roditelji“ pozivaju na razbijanje tabua o problemima mentalnog zdravlja i pružanje bolje podrške djeci, mladima i njihovim porodicama kako bi se samoubistva spriječila i kako bi se svakoj djevojčici i dječaku u Crnoj Gori omogućilo da u potpunosti ostvare svoje potencijale.
Globalno, više od 700.000 ljudi izvrši samoubistvo svake godine, a još je mnogo više onih koji to pokušaju. Samoubistvo je jedan od vodećih uzroka smrti u svijetu – izaziva više smrti nego malarija, HIV/AIDS, rak dojke, ratovi i ubistva. Takođe je i globalno četvrti vodeći uzrok smrti mladih uzrasta 15-29 godina, nakon saobraćajnih nesreća, tuberkuloze i nasilja.
„Samoubistva se mogu spriječiti. Iz tog razloga je UNICEF u Crnoj Gori podržao uspostavljanje nacionalne dječje SOS linije 116-111 i roditeljske SOS linije 080 888 888. Takođe, podržavamo jačanje socio-emocionalnih vještina adolescenata kroz školske i vanškolske aktivnosti. Pozivamo nacionalne i lokalne vlasti da kao prioritet postave razbijanje stigme koja prati probleme mentalnog zdravlja, kao i da aktivnije podrže mlade i njihove porodice da traže stručnu podršku“, istakao je šef predstavništva UNICEF –a u Crnoj Gori Huan Santander.
Mladi reporteri UNICEF-a u Crnoj Gori učestvovali su u promociji nacionalne dječje SOS linije116-111.
„Nekada imamo potrebu da razgovaramo s nekim ko nije naš roditelj, nastavnik ili prijatelj, a ko je osoba od povjerenja i ko nam može dati korisne savjete. To je svrha ove dječje SOS linije, barem je ja tako vidim“, objašnjava Jana Kostić, mlada reporterka UNICEF-a Crne Gore koja je učestvovala u produkciji TV reklame za ovu liniju i njenoj kampanji na društvenim mrežama.
Više od 2,000 djece i mladih pozvalo je ovu liniju od kada je počela da radi u decembru 2018. godine. Njom upravljaju stručne osobe s licencom za taj posao koje su zaposlene u Dječijem domu „Mladost“ u Bijeloj. Najčešći zahtjevi za pomoć tiču se problema s vršnjacima, roditeljima, braćom i sestrama, nerazumijevanja potreba djece od strane njihovih roditelja, gubitka člana porodice, depresije, diskriminacije i seksualnosti.
Udruženje „Roditelji“ upravlja roditeljskom SOS linijom 080 888 888 od njenog osnivanja u februaru 2017. godine. Ovu SOS liniju, koja je licencirani servis od strane Ministarstva finansija i socijalnog staranja, do sada je koristilo više od 8,000 roditelja, a najčešća pitanja odnosila su se na uvođenje granica djeci u ranom uzrastu, izazove u periodu adolescencije i odnose sa djecom u toku i nakon razvoda.
„Dosadašnje iskustvo u radu SOS Roditeljske linije nam pokazuje da se roditelji mogu osjetiti nemoćnim zbog problema s kojim se suočavaju u odnosima sa djecom ali i zbog nepostojanja adekvatnih servisa podrške. Odnosi s roditeljima i porodicom temelj su razvoja ličnosti i zbog toga su presudno važni kako za prevenciju određenih problema tako i za njihovo rješavanje. Pomaganjem i podrškom roditeljima mi pomažemo djeci, samo je pitanje koliko donosioci odluka to prepoznaju i pokušavaju da uvaže uspostavljanjem i razvojem servisa podrške“, kazala je Lepa Žunjić, iz udruženja Roditelji.
Pandemija COVID-a-19 pogoršala je probleme mentalnog zdravlja ljudi širom svijeta. Pružanje redovne podrške putem SOS linija postalo je još značajnije tokom perioda potpunog zatvaranja, karantina i uopšte života s brojnim ograničenjima zbog poštovanja epidemioloških mjera koje su neophodne u borbi protiv koronavirusa. Povećanje siromaštva tokom pandemije, kao i smrt bliskih osoba i njihovo suočavanje sa COVID-om-19, izložili su mentalno zdravlje ljudi još većim izazovima. Da bi jedna zemlja adekvatno odgovorila na ovu situaciju različiti sektori – zdravstvo, obrazovanje, socijalna i dječja zaštita, policija, pravosuđe i mediji – moraju kontinuirano raditi zajedno. Neophodno je i obezbijediti odgovarajući budžet za pružanje kvalitetnih usluga podrške mentalnom zdravlju porodica širom Crne Gore.