U Crnoj Gori se, od kako se vodi statistika živorođenih i umrlih po polu, rađa manje djevojčica nego dječaka. Tako i u 2021. godini od ukupnog broja živorođenih 48,1 odsto su djevojčice i od ukupnog broja umrlih 46,6 odsto su žene, pokazala je Publikacija “Žene i muškarci u Crnoj Gori” koju je krajem 2022. godine objavila Uprava za statistiku MONSTAT.
Analiza polne strukture stanovništva prema starosti pokazuje da je više muškaraca u svim dobnim grupama do 40 godina starosti, dok je u starijim dobnim grupama više žena nego muškaraca. Takođe, navode u MONSTAT-u analiza polne strukture umrlih pokazuje da broj preminulih muškaraci veći nego žena.
Za djevojčice rođene u Crnoj Gori u 2021. godini očekivano trajanje života je 77 godina, dok je za dječaka rođenog iste godine očekivano trajanje života 70,8 godina. Ukupan broj živorođene djece opada, s tim da učešće dječaka u broju živorođenih blago raste.
U pomenutoj Publikaciji se navodi da je od dvadesetih godina prošlog vijeka, kada je na teritoriji današnje Crne Gore živjelo 311 341 stanovnika, do posljednjeg sprovedenog popisa 2011. godine, (620 029) broj stanovnika se skoro udvostručio. Ovakav rast jednim dijelom može se pripisati relativno visokom prirodnom priraštaju, iako su na demografske promjene značajan uticaj imala i migraciona kretanja.
Prema podacima Popisa 2011. godine u najmlađoj starosnoj grupi stanovništva ima više dječaka (52 odsto), dok u najstarijoj starosnoj grupi stanovništva ima više žena (56,7 odsto). Podaci iz tog Popisa govore da 65,5 odsto žena i 63,2 odsto muškaraca žive u gradskim naseljima.
Prirodni priraštaj
Prirodni priraštaj u Crnoj Gori u 2021. godini je negativan i iznosi -2 119. Ovo je ujedno i najniži prirodni priraštaj u prikazanom periodu. Najviši prirodni priraštaj je je zabilježen 1954. godine i iznosio je 10566.
Pozitivan migracioni saldo je evidentiran u dva crnogorska regiona, s tim što je veći u središnjem i iznosi 745, dok u primorskom regionu iznosi 522. U sjevernom regionu Crne Gore je evidentiran negativan migracioni saldo i iznosi 1 267 lica.
O brakovima
U posljednje tri decenije, najveći broj sklopljenih brakova zabilježen je 2003. godine (4 050), a razvedenih brakova 2018. godine (849).
Prosječna starost žena i muškaraca, pri sklapanju prvog braka, konstantno raste i 2021. godine iznosi 28 godina za žene i 31 godina za muškarce.
Rizik od siromaštva
U periodu od 2013-2018. godine, izloženost riziku siromaštva kod žena se smanjivala, dok je kod muškaraca ostala relativno nepromijenjena. U 2019. godini stopa rizika od siromaštva je blago porasla i kod žena i kod muškaraca, dok je u 2020. i 2021. godini došlo do značajnijeg pada izloženosti riziku od siromaštva kod obje kategorije.
Više žena fakultetski obrazovano
Tokom 2021. godine, na osnovnim studijama, diplomiralo je 2 759 studenata, što je za 9,4 odsto manje u odnosu na prethodnu kalendarsku godinu. Od ukupnog broja diplomiranih na osnovnim studijama 59,2 odsto je ženskog, a 40,8 odsto muškog pola.
Magistarske/master studije u toku 2021. godine završilo je 398 studenata. Magistarske/master studije završilo je 64,1 odsto ženskog, a 35,9 odsto studenata muškog pola.
Zvanje doktora nauka u 2021. godini steklo je 14 osoba. Od navedenog broja doktora nauka, ženskog pola je 64,3 odsto, a muškog 35,7 odsto.
U 2021. godini 82,7 odsto muškaraca je koristilo Internet u posljednja tri mjeseca, dok kod žena taj procenat iznosi 81,7 odsto.
Procenat muškaraca koji nikada nijesu kupovali ili naručivali robu ili usluge putem Interneta iznosi 58,8 odsto, dok taj procenat kod žena iznosi 47,2 odsto.
Muškarci dominantno počinioci krivičnih djela
U toku 2021. godine osuđen je 101 maloljetni učinilac krivičnih djela, što je za 11 odsto više nego u 2020. godini. Učešće osoba ženskog pola je dva odsto, a učešće osoba muškog pola je 98 odsto.
Za krivična djela protiv imovine, koja su u 2021. godini bila najzastupljenija, udio osuđenih maloljetnih počinilaca krivičnih djela iznosi 39,6 odsto. Svi počinioci su muškog pola. Po svim grupama krivičnih djela, počinioci muškog pola dominiraju.
Najveći broj osuđenih maloljetnih počinilaca krivičnih djela, njih 48, je sa 17 godina starosti. Svi počinioci su muškog pola.
U toku 2021. godine osuđena su 2002 punoljetna učinioca krivičnih djela, što je za 5,3 odsto manje nego u 2020. godini. Učešće osoba ženskog pola je 9,1 odsto, a učešće osoba muškog pola je 90,9 odsto.
Za krivična djela protiv zdravlja ljudi, koja su u 2021. godini bila najzastupljenija, udio osuđenih punoljetnih počinilaca krivičnih djela iznosi 28,9 odsto. Počinioci muškog pola su 93,4 odsto, dok je 6,6 odsto počinilaca ženskog pola. Po svim grupama krivičnih djela, počinioci muškog pola dominiraju.
Najveći broj osuđenih punoljetnih učinilaca krivičnih djela, njih 538, je od 30-39 godina starosti. Od tog broja, 486 počinioca su muškog pola, dok je njih 52 ženskog pola. U svim starosnim grupama, dominiraju muški počinioci krivičnih djela.
Nasilje
U Crnoj Gori je svaka peta žena (20,2 odsto) izjavila da je doživjela nasilje od partnera tokom života. Ukupno 6,2 odsto žena je izjavilo da je doživjelo nasilje u odrasloj dobi od strane lica koje nije partner.
Tokom odrasle dobi, ukupno 7,5 odsto žena je izjavilo da je doživjelo nasilje u porodici, dok je od bilo kojeg počinioca nasilje doživjelo 11,7 odsto žena.
Seksualno uznemiravanje na poslu tokom života, prema izjavi, doživjelo je 17,5 odsto žena.
Zaposlenost
U sektoru Saobraćaj, skladištenje i veze zaposleno je znatno više muškaraca (10,7 hiljada) nego žena (2,4 hiljada), dok je u sektoru Obrazovanja veći broj žena (11,4 hiljada) nego muškaraca (3,2 hiljada).
Stope aktivnosti su najveće u starosnoj grupi od 25-49 godina i iznose 81 odsto kod muškaraca odnosno 69 odsto kod žena.
Najveća stopa nezaposlenosti je u starosnoj grupi od 15 do 24 godine i iznosi 32,7 odsto za žene, odnosno 40 odsto za muškarce.
Od zaposlenih lica u 2021. godini prema radnom statusu, najviše je zaposlenih radnika 172,1 hiljada, od toga 88,4 hiljade muškaraca odnosno 83,7 hiljade žena. Broj porodičnih radnika je 4,6 hiljada.
Ukupan broj radno angažovanih lica u Crnoj Gori anketiranih u Istraživanju o strukturi poljoprivrednih gazdinstava u 2016. godini iznosio je 99 236. U odnosu na broj radno angažovanih lica popisanih u popisu poljoprivrede 2010, veći je za 0,3 odsto.
U 2016. godini udio muškaraca je iznosio 57,7 odsto, dok u popisu 2010. godine iznosio je 60,4 odsto. Udio žena u 2016. godini iznosio je 42,3 odsto, dok je u popisu 2010. godine iznosio 39,6 odsto.
Podaci popisa poljoprivrede sprovedenog 2010. godine pokazuju da su muškarci najčešće nosioci porodičnih poljoprivrednih gazdinstava, preciznije 87,1% muškaraca su nosioci gazdinstva. Ostale članove gazdinstva koji rade na gazdinstvu u najvećem broju čine žene i to 32 593 ili 66 odsto.
Publikacija “Žene i muškarci u Crnoj Gori” daje kratak prikaz stanja žena i muškaraca u našem društvu. Nastala je kao odgovor na sve veće potrebe korisnika/ca da se stanje u društvu, između ostalog, prati i preko statističkih podataka prikazanih prema polu. Publikacija je prvi put objavljena 2006. godine i od tada se publikuje svake druge godine.