Podnijete tužbe za klevetu protiv BIRN-a u Sarajevu, u Podgorici protiv Jovanović i Tomović

Opštinskom sudu u Sarajevu juče je protiv Balkanske istraživačke mreže – BIRN predato osam tužbi za klevetu zbog skandoloznog targetiranja crnogorskih novinarki i građanskih aktivista i boraca za ljudska prava koje je ova mreža u novembru prošle godine označila kao ekstremne desničare i vjerske fanatike.

U Osnovnom sudu u Podgorici juče je predata i prva tužba za naknadu nematerijalne štete zbog povrede časti, ugleda i dostojanstva protiv autorke spornog izvještaja za Crnu Goru, novinarke koncerna Vijesti Jelene Jovanović i urednice BIRN-ovog sajta Balkaninsight Dušice Tomović, kao direktno odgovornih za sačinjavanje i objavljivanje neistinitog i zlonamjernog izvještaja.

U amaterskom uratku novinarke koncerna Vijesti, objavljenom u novembru u sklopu BIRN-ovog projekta „Mapiranje ekstremističkih grupa u regionu“, kao krajnji desničari i vjerski fanatici su označene dvije novinarke Pobjede, Kaćuša Krsmanović i Tanja Pavićević, i građanski aktivisti i borci za ljudska prava Aleksandar Saša Zeković, Predrag Peđa Vušurović, Nebojša Mrvaljević, Draško Martinović, Tanja Knežević-Perišić, Maja Miličković i Tijana Lopičić.

Nezapamćeno etiketiranje

Pred Osnovnim sudom u Podgorici tužbu je prva pokrenula Pavićević, a pravni zastupnik osmoro targetiranih, pred Sudom u Sarajevu, je advokat Senad Pećanin.

On je za Pobjedu potvrdio da je Opštinskom sudu u Sarajevu predao tužbe zbog klevete protiv BIRN-a i njihovog zakonskog zastupnika Denisa Džidića.

– Oni su odgovorni za klevetu koju su nanijeli sredinom novembra prošle godine objavljivanjem interaktivne mape podataka pod naslovom „Krajnji desničarski ekstremizam na Balkanu: grupe, trendovi i politička podrška“. Navedena mapa predstavlja nezapamćen primjer neodgovornog, sramnog, uvredljivog etiketiranja grupe uglednih crnogorskih građanskih aktivista, intelektualaca i novinara, koji su bez ikakve osnove smješteni u kontekst desničarskog ekstremizma – rekao je Pećanin.

Osim toga, kako kaže, blaćenje imena hrabrih, časnih, uglednih antifašista i dugogodišnjih boraca protiv diskriminacije, nacionalizma i klerikalizma, kao što su Krsmanović, Mrvaljević, Pavićević, Zeković, Knežević-Perišić, Martinović, Vušurović i Miličković istovremeno je i prepoznatljiv metod borbe koji Moskva demonstrira na globalnom, Beograd na regionalnom, a koncern Vijesti i Javni RTV servis na nivou Crne Gore.

– Dovođenje pobrojanih osoba kao meta borbe protiv terorizma, kako je to navodnim istraživanjem učinio BIRN, predstavlja zastrašujući pokušaj gušenja slobode i otpora klerofašizmu. Ja sam uvjeren da će i presudama, nakon ogorčenja koje je ovim BIRN izazvao i u crnogorskoj i u regionalnoj javnosti, i nadležni sud u Sarajevu potvrditi klevetnički, propagandni karakter sramnog BIRN-ovog dosjea – poručio je Pećanin.

Targetiranje devetoro građanskih aktivista, po receptu ruskog hibridnog djelovanja, kojim je novinarka koncerna Vijesti Jelena Jovanović, uz podršku urednice Balkaninsighta Dušice Tomović, takođe dugogodišnje novinarke istog medija, i regionalne direktorke BIRN-a Marije Ristić koja je početkom decembra podnijela ostavku, od objavljivanja 16. novembra prošle godine izazivalo je reakcije uglednih organizacija civilnog društva, intelektualaca i novinara širom regiona.

Nakon velikog pritiska javnosti, apsolutnog ćutanja BIRN-a koje traje do danas, potpunog raskrinkavanja nepostojeće istraživačke metodologije, ali i namjere, te ostavke regionalne direktorice BIRN-a, Nadzorni odbor te mreže je sredinom decembra odlučio da spornu mapu ukloni sa interneta.

Nije bilo slučajno

Ćutanje BIRN-a na brojne reakcije iz Crne Gore i sa Zapadnog Balkana navode na zaključak da targetiranje građanskih aktivista i antifašista u Crnoj Gori nije bio plod slučajnosti.

Kao što nije slučajnost što je targetiranje došlo od novinarke Vijesti. Izjednačavanje građanskih aktivista i nezavisnih novinarki sa ljudima iz ekstremnih nacionalističkih organizacija povezanih sa Crkvom Srbije i fundamentalističkih islamskih grupa iz Rožaja i Plava bio je samo nastavak narativa koji odavno sprovodi koncern Vijesti. Narativa o navodnom crnogorskom ekstremnom nacionalizmu kojim bi se relativizovao sve agresivniji srpski kleronacionalizam i otvorio takozvani „treći put“ političkim pulenima uticaja uvijek gladnih osnivača Vijesti.

Riječ je bila o prizemnoj, ali vrlo intenzivnoj crnoj propagandi koja ima za cilj da se crnogorski suverenisti – ne samo pojedinci već i organizacije, mediji i partije koje se programski zalažu za građansku i multietničku Crnu Goru – obilježe kao ekstremisti i izjednače sa brojnim stvarnim ekstremistima, pravoslavnim bratstvima i organizacijama koje su puki instrumenti velikodržavnog projekta koji logistički podržavaju zvanični Beograd i Moskva.

S obzirom na zakašnjelo postupanje BIRN-a i uklanjanje mape usljed nedostatka relevantnih dokaza i izvora, a imajući u vidu načine na koje su neki ljudi okarakterisani u tom izvještaju, može se vrlo argumentovano, na osnovu toga kome je ovakvo istraživanje služilo, govoriti o široj koordinisanoj akciji.

Ono zadovoljava sve elemente propagande, ali i hibridne prijetnje, koja je u skladu sa kriterijumima sistema oformljenog u Rusiji tokom prvog Putinovog mandata a koji je podrazumijevao da se stvar koja se želi etablirati kao istina plasira kroz respektabilne organizacije koje su vidljive i poštovane u zapadnom svijetu.

Ovome u prilog ide i informacija da će BIRN, kako saznaje Pobjeda, voditi internu istragu o tome kako je do ovakvog skandaloznog propusta uopšte došlo. Ono što obeshrabruje je činjenica da se ova organizacija ipak i dalje ponaša hermetički, odbija komunikaciju sa novinarima, a interes javnosti da zna stavlja na posljednje mjesto.