U Svečanoj sali Fakulteta za crnogorski jezik na Cetinju održan je omaž nedavno preminulom crnogorskom istoričaru Branislavu Maroviću. O Marovićevu životu i radu govorili su Boban Batrićević, Vukota Vukotić i Aleksandar Radoman.
U svom obraćanju Radoman je podsjetio na bogatu biografiju i bibliografiju Branislava Marovića, obraćajući posebnu pažnju na njegove dvije posljednje objavljene knjige, Komunisti Crne Gore i crnogorsko nacionalno pitanje 1919–1989. i Crna Gora u Kraljevini Jugoslaviji i njene neostvarene privredne nade 1918–1941. i ukazujući na podatak da je Marović u posljednjih 5 godina objavio čak 4 značajne knjige iz domena istoriografije. Radoman se osvrnuo i na lično iskustvo druženja i saradnje s Marovićem:
„Tokom čestih susreta i razgovora Branko je, iako već uveliko u devetoj deceniji života, uz urođenu gospodstvenost i rijetku srdačnost, zračio izuzetnom intelektualnom vitalnošću, s osobitom strašću planirajući nove knjige i koncipirajući vrijedne istoriografske projekte. U tim je razgovorima, baš kao i u njegovim istoriografskim radovima, neizostavna tema bila Crna Gora i njena sudbina. I posljednjih dvije i po godine, tokom kojih je Crna Gora izložena novim prijetnjama po njen opstanak, Branko je nalazio snage i hrabrosti da se pridruži brojnim apelima i peticijama u odbranu građanskih, sekularnih i antifašističkih vrijednosti. Napustio nas je tiho, kako je i živio, s nepokolebivim uvjerenjem da će antifašistička, ili kako je sâm često govorio ‘partizanska Crna Gora’, imati snage da savlada i najnovije anticivilizacijske udare.“
Istoričar Vukota Vukotić istakao je na izuzetan doprinos Branislava Marovića crnogorskoj istoriografiji naglašavajući da mu uz Mirčetu Đurovića pripada pionirsko mjesto u domenu proučavanja ekonomske istorije Crne Gore. Vukotić je ukazao na značaj proučavanja ekonomske istorije apostrofirajući nedostatnosti pozitivističke istoriografije koja je zanemarivanjem interesovanja za proučavanje privrednoga razvitka Crna Gore dovela do generalnoga nerazumijevanja osnovnih pravaca razvoja i procesa u crnogorskome društvu. Ističući posebno značaj Marovićeve kapitalne dvotomne Ekonomske istorije Crne Gore Vukotić je ukazao na specifičnosti Marovićeva istoriografskoga pristupa:
„U svom djelu on se ne bavi striktno ekonomskim problemima, već u najvećoj mjeri pokušava da uđe u sve društvene aspekte. Njega isto zanimaju kretanja stanovništva i njihov broj, kvalitet života u gradovima, kao i osnivanje prvih trgovačkih društava, banaka i novčanih zavoda ili stanje finansija. Za njega bitniji je pokazatelj da početkom XX vijeka Crnoj Gori nedostaje 183.000 stari žita iliti hrane za 47.000 njenih stanovnika, od ukupne stope rasta privrede za određeni period. U svom radu Marović se ne oslanja na statistike, grafikone i poređenje ekonomskih pokazatelja, već vodeći se manirom dobrog istoričara, pokušava da oslika procese koji su se zbivali u crnogorskom društvu tokom vjekova. U njegovom fokusu je život malog čovjeka, prośečnog Crnogorca i sve ono što ga je opterećivalo u ekonomskom smislu.“
Istoričar Boban Batrićević ukazao je na značaj djela Branislava Marovića za crnogorsku istoriografiju, dajući detaljniji osvrt na knjigu Komunisti Crne Gore i crnogorsko nacionalno pitanje 1919–1989.
Osvrćući se na širi istorijski kontekst koji je uslovio probleme u samodefiniciji i samorefleksiji crnogorske nacije, Batrićević je konstatovao kako je konstituisanje nacija u XIX vijeku zaobišlo Crnu Goru budući da je umjesto nacionalnoga programa crnogorska elita izgrađivala ideološko-nadnacionalni koncept, usmjeren ka širenju državnih granica, interslovenskome oslobođenju i političkom profitiranju dinastije, a ne zaštiti i definisanju sopstvenoga identiteta.
U tom svijetlu, Batrićević je ukazao i na poziciju Komunističke partije koja je od početka 20-ih godina XX vijeka – iako više okrenuta internacionalizmu i klasama – u svojim programskim načelima konstruisala dalje nacionalne tokove. Batrićević je naglasio da je Marovićeva knjiga reprezentativna monografija posvećena upravo analizi toga problema.
„Marovićevu knjigu odmah možemo definisati kao – naučno provokativnu, metodološki jasno uokvirenu i prije svega naučnim aparatom usaglašenu – pošto je autor koristio izvore različite provenijencije, izbjegavajući tendencioznost i dogmatski determinizam. Galantnost i lakoća stila stoje paralelno s težinom tema koje se konceptualizuju u djelu – viđenje crnogorskoga nacionalnog pitanja u očima crnogorskih komunista. Autor hermeneutičkom marljivošću iščitava i analizira sva partijska dokumenta od 1919. do 1989. godine u kojima komunisti tretiraju pitanja crnogorske nacije dovodeći ih u kontekst s političkim dešavanjima koja su pratila njihove zaključke. Marović razobličava teze hegemonijske i pansrpske istoriografije koja nastoji komuniste predstaviti kao ‘očeve’ Crnogoraca i pravi zasebnu periodizaciju komunističkog odnosa prema crnogorskom nacionalnom pitanju“, istakao je Batrićević.
Omaž istoričaru Branislavu Maroviću upriličen je kao jedan od programa kojima Fakultet za crnogorski jezik i književnost podstiče kulturu śećanja na istaknute crnogorske pisce, naučnike i intelektualce.