Martinović: SPC uporno nastoji da pokaže da je moćnija od države

Srpska pravoslavna crkva u Crnoj Gori uporno nastoji, što joj donekle i uspijeva, da pokaže da je moćnija od države i da može uvoditi nova pravila, makar u prvom koraku, od uobičajenih koja važe za sve ostale – ocijenio je za Pobjedu ugledni crnogorski advokat Nikola Martinović komentarišući privremenu mjeru koju je donio Osnovni sud u Podgorici po tužbi SPC, a kako bi se država onemogućila da Crnogorskoj pravoslavnoj crkvi ustupi jednu parcelu u glavnom gradu.

On vjeruje da će sud biti nezavisan i nepristrasan i da će, kako kaže, „odoljeti religijskom naletu koji je u Crnoj Gori već godinu dana evidentan i donijeti odluku kakve donose i za sve ostale stranke, koje nijesu SPC, u takvim postupcima“

Sutkinja Osnovnog suda u Podgorici Sanja Došljak donijela je, po tužbi SPC, veoma spornu odluku i donijela privremenu mjeru kojom je zabranila državi Crnoj Gori i glavnom gradu Podgorica pravo raspolaganja svojom imovinom, odnosno, kako se navodi u rješenju, otuđenje i opterećenje katastarskih parcela broj 2280/4 površine 289 metara kvadratnih i broj 2280/7 površine 1.649 metara kvadratnih.

Vlada Crne Gore je na sjednici 15. oktobra odlučila i taj zaključak procesuirala glavnom gradu, da ove katastarske parcele budu ustupljene Crnogorskoj pravoslavnoj crkvi, pa je ova tačka uvrštena i na dnevni red sjednice Skupštine Podgorice, ali je u utorak skinuta zbog odluke suda.

Govoreći o sadržaju rješenja sutkinje Došljak, sagovornik Pobjede ističe da je ključna stvar u pravnom postupku da stranka mora da ima stranačku sposobnost.

“Kod pravnih lica stranačka sposobnost utvrđuje se uvidom u odgovarajući registar, a koliko se da zaključiti iz ovog rješenja sud uopšte nije tražio strankama da se stranački legitimišu, odnosno, da dokažu svojstvo pravnog lica. To je bilo nužno da bi se moglo provjeriti da li je ovlašćeno lice dalo punomoćje advokatu koji ih zastupa. U svim uređenim pravnim sistemima uvedeno je da se pravna lica registruju, odnosno da se evidentiraju na određeni način kako bi se moglo provjeriti da li ovlašćeno lice zastupa stranku koju predstavlja u formalnom dijelu postupka. U Crnoj Gori je to, u konkretnom slučaju, regulisano Zakonom o slobodi vjeroispovijesti”, pojašnjava Martinović.

On ukazuje i na činjenicu da „kod ovakvih slučajeva sudovi obično traže da lice koje je u postupku dokaže da je sljedbenik lica na čije se pravo poziva“.

“Ovdje sud utvrđuje da postoji neka tapija iz ’30. godina prošlog vijeka i u toj tapiji je potpuno drugo, drugi naziv lica u odnosu na ono koje sada traži zaštitu nekog svog prava. Sud se upošte nije bavio izvođenjem dokaza da je lice koje je danas u postupku sljedbenik onog lica koje je bilo u toj tapiji, iako je očigledno da se radilo o dva različita naziva”, kaže Martinović.

Kategoričan je i da je sud zanemario da ta tapija više nije važeća.

“Dokumenti koji su nastali između dva rata za one subjekte koji su bili predmet nacionalizacije, a poslije Drugog svjetskog rata je sprovedena i nacionalizacija određenih površina, kasnije opet vraćanje ranijim vlasnicima, tako da se u parničnom postpuku više ne može tražiti povraćaj oduzetih prava, jer je to riješio Zakon o restituciji ili Zakon o vraćanju poljoprivrednog zemljišta ukoliko se radi o poljoprivrednom zemljištu”, naglasio je Martinović.

Sutkinja Došljak, svojom odlukom, smatra on, ničim nije uskratila bilo kakvo pravo državi i glavnom gradu.

“Uobičajeno je da se određuju privremene mjere, ali je pitanje da li su ovi dokazi bili dovoljni za određivanje privremene mjere. Prema mom mišljenju nijesu”, kaže on.

Objašnjava da se privremenom mjerom ne ograničavaju prava zato što onaj koji je „ishoduje, a izgubi spor, duguje naknadu štete“.

“To znači da u eventualnom ishodu da SPC izgubi spor bila bi dužna da nadoknadi štetu koju je prouzrokovala vođenjem takvog postupka – ne samo troškove nego i štetu”, dodaje Martinović.

Smatra i da Osnovni sud u Podgorici ovakvom odlukom ne prejudicira ishod postupka pred drugim sudom.

“U drugom sudskom procesu izvodiće se dokazi i na osnovu njih donijeti odluka. Privremena mjera, kako joj i ime kaže, je privremena i ona zamrzava postojeće stanje, a ne prejudicira i ne donosi odluku u pogledu uspjeha u drugom sporu”, zaključuje Martinović.

Na sjednici Skupštine opštine Pdgorica u utorak je odlučeno da se prijedlog odluke o prenosu prava svojine Crnogorskoj pravoslavnoj crkvi na građevinskom zemljištu u zahvatu DUP-a ,,Nova Varoš“ skine sa dnevnog reda, zbog rješenja Osnovnog suda o privremenoj mjeri.

Postupak pred Osnovnim sudom u Podgorici, za donošenje privremene mjere inicirala je, kako se navodi u rješenju, Mitropolija crnogorsko-primorska – Crkvena opština Podgorica, a zastupa je punomoćnik Jugoslav Krpović.

Navodi se da se „usvaja prijedlog tužioca za određivanje privremene mjere pa se zabranjuje tuženima državi i glavnom gradu otuđenje i opterećenje katastrske parcele broj 2280/4 površine 289 metara kvadratnih i broj 2280/7 površine 1.649 metara kvadratnih iz lista nepokretnosti broj 5791 KO Podgorica II do pravosnažnog okončanja postupka“.

Prigovor na rješenje ne odlaže izvršenje.

U rješenju se ukazuje i da je SPC svoj zahtjev obrazložila navodima da su dvije parcele „po tapijskoj evidenciji nepokretnosti iz perioda Zetske banovine pa nadalje i nakon Drugog svjetskog rata bile vlasništvo Srpske pravoslavne crkvene opštine Podgorica“. Piše i da su „evidentirane u tapiji zavedenoj u knjizi Tapija pod brojem 1 koja je vođena za opštinu podgoričku“.

“Preklapanjem starog stanja po tapijskoj evidenciji i katastra nepokretnosti koje je za potrebe tužioca uradio geodeta Momo Ljubov Radulović 1992. godine može se utvditi da nepokretnost iz Tapije br. 1 zahvataju po katastru nepokretnosti kat. parcela br. 2280/4 površine 289 metara kvadratnih i br. 2280/7 površine 1.649 metara kvadratnih KO Podgorica II. Nepokretnost iz tapije zavedene u knjizi Tapija za opštinu podgoričku pod brojem 1 nije nacionalizovana. Sa navedenih razloga predloženo je određivanje privremene mjere kao u izreci rješenja”, piše u odluci.

Sutkinja Došljak ističe i da „u konkretnom slučaju sud nalazi da je tužilac učinio vjerovatnim svoje potraživanje imajući u vidu da je učinio vjerovatnim da je sporna nepokretnost svojevremeno bila u vlasništvu tužioca“.

Ocijenila je i da „postoji objektivna opasnost od osujećenja potraživanja tužioca, odnosno opasnost da bi bez određivanja privremene mjere ostvarivanje njegovog potraživanja bilo znatno otežano“, a pozivajući se na zaključak Vlade od 15. oktobra o odluci kojom je dala saglasnost glavnom gradu „za otuđenje nepokretnosti“.

Srpska crkva od kada je Vlada donijela odluku preko medija je parvila pritisak i najavljivala da neće dozvoliti da bude sprovedena.

Politički spor

Advokat Nikola Martinović ocijenio je i da je postupak koji je inicirala Srpska crkva u suštini politički spor.

“Ako se ima u vidu, kako to piše u rješenju, da je neki nalaz, nekog geometra iz ’92. već bio u posjedu SPC, onda je malo neobično da tek sada iniciraju postupak. Potpuno je jasno da je taj dokumnet bio beskoristan u mnogim drugim postupcima koje je SPC vodila protiv Opštine Podgorica. Da su mislili da će da uspiju u takvom sporu imali su vremena od ’92 do sada da to pravo ostvare, osobito ako su već postigli poravnanje za vrijeme gradonačelnika (Miomira) Mugoše u pogledu svojih prava kod Crkve Svetog Đorđa”, ističe Nikola Martinović.