Integrisanje Uprave za sprečavanje pranja novca i finansiranje terorizma u policijsko odjeljenje u okviru Uprave policije dovelo je do automatskog isključenja Crne Gore iz Egmont grupe, platforme za pružanje sigurne razmjene obavještajnih podataka o pranju novca širom svijeta, konstatuje se u radnoj verziji Radnog dokumenta Evropske komisije (EK) o stanju u poglavljima 23 i 24 za Crnu Goru. U dokumentu je konstatovano da Crna Gora zbog nove reorganizacije policije nema pristup ključnim međunarodnim podacima o sumnjivim transakcijama koje prolaze kroz njene finansijske i nefinansijske sektore.
– Da bi podnijela zahtjev za članstvo u Egmontu, Crna Gora mora da izmijeni svoje zakone o unutrašnjim poslovima i o sprečavanju pranja novca i finansiranja terorizma. U toku procesa prijave, koji može trajati do dvije godine, Crna Gora nema pristu p ključnim međunarodnim podacima o sumnjivim transakcijama koje prolaze kroz njene finansijske i nefinansijske sektore upozoreno je iz EK.
Prema navodima iz dokumenta koji ubrzo treba da bude usvojen, upozoreno je da novi hijerarhijski odnos, koji je uspostavljen između Uprave policije i Specijalnog policijskog tima, dovodi do rizika od jače kontrole izvršne vlasti nad istragama iz oblasti organizovanog kriminala. Navodi se da je reorganizacijom UP iz aprila ove godine formirano posebno odjeljenje posvećeno borbi protiv organizovanog kriminala (Sektor za borbu protiv organizovanog kriminala i korupcije, na čijem je čelu Zoran Lazović, pomoćnik direktora UP Veselina Veljovića), koja obuhvata pet jedinica i oko 80 službenika, uključujući Specijalni policijski tim.
– Dok glavni specijalni tužilac za borbu protiv organizovanog kriminala zadržava pravo da imenuje šefa Specijalnog policijskog tima (shodno Zakonu o Specijalnom tužilaštvu), on ne imenuje njegovog nadređenog, odnosno šefa novoosnovanog odjeljenja. Ovaj novi hijerarhijski sloj između Uprave policije i Specijalnog policijskog timaunosi rizik de fakto jače kontrole izvršne vlasti nad istragama organizovanog kriminala ukazala je EK.
U radnom dokumentu se konstatuje da je nedavna revizijska misija ukazala da sudovi usko shvataju pranje novca, te da zahtijevaju dokaze o povezanosti opranog novca i krivičnog djela, iako su ciljevi krivičnog djela upravo na zamagljivanju ove veze, što, kako cijene u EK, onemogućava adekvatno procesuiranje ovih slučajeva.
Izražena je i zabrinutost zbog ponovnog, trećeg, imenovanja Vesne Medenice za predsjednicu Vrhovnog suda, uprkos ustavnom ograničenju na dva mandata, navodeći da to izaziva zabrinutost u pogledu tumačenja Ustava i važećeg zakonodavstva o Sudskom savjetu. EK je u radnoj verziji Radnog dokumenta o stanju u poglavljima 23 i 24, koji se upućuje državama članicama EU, ukazala i na činjenicu da je više čelnika pravosuđa i tužilaštva dobilo stanove ili stambene kredite po povoljnim uslovima.
– Činjenica da je određeni broj sudija i tužilaca, uključujući i one na višim pozicijama, dobio stanove ili kredite pod povoljnim uslovima pokrenula je niz pitanja navodi se u radnom dokumentu, čije se usvajanje očekuje ubrzo.
EK je ukazala i na način izbora novih sudija, navodeći da izvještaji o sadržaju i kvalitetu intervjua sa kandidatima i navodi o sukobu interesa pojedinih članova Sudskog savjeta u pogledu određenih kand i data ukazuju na izazove u pogledu transparentnosti i regrutovanju sudija po zaslugama.
EK je ukazala da je Agencija za sprečavanje korupcije (ASK) ostvarila napredak u administrativnim kapacitetima, ali da i dalje ostaju izazovi i kritike koji se odnose na nezavisnost ASK-a, selektivan pristup i kontroverzno tumačenje zakona, te kvalitet pojedinačnih odluka.
– Nekoliko odluka ASK-a u politički osjetljivim slučajevima koji su vodili razrješenju članova Savjeta ASK-a i RTCG-a poništene su od strane Upravnog suda – ukazala je Evropska komisija.
U dokumentu u koji je “Dan imao uvid navodi se da je parlament u julu ove godine imenovao novi Savjet ASK-a, te da je tumačenje poslanika o obaveznom us lovu u vidu položenog stručnog ispita za rad u državnim institucijama doveo do isključenja kompetentnih kandidata iz organizacija civilnog društva iz postupka izbora za novi Savjet Agencije.
– I dalje su oskudni rezultati dubinskih provjera imovine zvaničnika na slučajnom uzorku, uključujući nelegalno bogaćenje, promjene i kretanje imovine i utvrđivanje porijekla imovine ocijenila je EK.
Navodi se primjer da je ASK u februaru utvrdila da je vladajuća stranka – DPS prekršila zakon tokom parlamentarne izborne kampanje 2016. godine primanjem donacije u iznosu od 47.500 eura. Ukazuje se i da primjena važećeg Zakona o slobodnom pristupu informacijama nije doprinijela obezbjeđivanju veće transparentnosti i odgovornosti vlasti, navodeći da je zakon trenutno ureviziji.
Evropska komisija izrazila je zabrinutost i zbog stanja sa ukupnom situacijom na polju slobode medija.
– Komisija za praćenje slučajeva nasilja protiv medija ima pristup dokumentima u kojima imena nijesu zatamnjena, ali i dalje postoje poteškoće da se dobiju blagovremene i potpune informacije od relevantnih organa. Ostaje nedostatak napretka u rješavanju i nedavnih i starih slučajeva ozbiljnih napada na novinare u pogledu identifikacije materijalnih počinilaca i onih koji stoje iza napada, ali i nedostaci i odlaganja koji su ometali istrage navodi se u tom dokumentu.
EK je kazala da nepotrebno političko uplitanje i pritisci u rad Javnog servisa ostaju zabrinjavajuće pitanje.
SDP: Nije čudo što je vlast dovela u blokadu pregovore
Ivan Vujović iz SDP-a smatra da neformalni dokument EU o stanju u oblasti vladavine prava pokazuje da je Crna Gora blokirana u procesu EU integracija isključivo zahvaljujući nepostojanju unutrašnje političke volje.
Rezultata nema, a ni nakon šest godina od početka pregovora u ovim oblastima Crna Gora još nema završna mjerila, što upućuje na to da nijesmo ni na polovini puta kada su u pitanju pregovori u poglavljima 23 i 24. Sa takvim tzv. rezultatima i odsustvom političke volje za reformama nije nikakvo čudo što nas je ova vlast dovela u blokadu pregovora sa EU ocijenio je Vujović.
Uljarević: Registrovana regresija Crne Gore u određenim oblastima
Izvršna direktorica Centra za građansko obrazovanje (CGO) Daliborka Uljarević ocjenjuje da predstavljeni Radni dokument EK o stanju u poglavljima 23 i 24 potvrđuje navode da Crna Gora u ovim oblastima stagnira, a u nekim djelovima bilježi i regresiju. Upozorila je da ovaj dokument nastavlja da eksplicitnije i dublje ukazuje na probleme koji su rezultat izostanka suštinske političke volje da se proces pregovora sa EU i demokratizacije Crne Gore izvede valjano, kao i na primat partijskog nad javnim interesom.
Evropska komisija ukazuje i na pitanja koje je ranije i CGO, sa kolegama u sektoru, problematizovao a koji se osobito odnose na stanje u pravosuđu, medijima i borbi protiv korupcije – naglasila je ona.
Uljarevićeva dodaje da se sloboda medija označava kao jedna od najkritičnijih oblasti sa fokusom na izostanak učinka u procesuiranju napada na novinare i na partijskom zauzimanju RTCG.
– Danas je RTCG upravo onakav kakav ga je DPS i htio zatvoren za argumentovana, drugačija i kritička mišljenja sa povremenim simuliranjima te drugosti kroz već prepoznate i nove snage među igračima DPS-a. Dobro je što je to toliko očigpedno da se i u Briselu jasno vidi zaključila je ona.