Vlada Ujedinjenog Kraljevstva smatra da nije potrebna promjena državnog rukovodstva Crne Gore, poručila je u intervjuu portalu CdM, ambasadorka Velike Britanije u našoj zemlji, Alison Kemp.
Naglašava da je Crna Gora saveznik, partner i prijatelj Ujedinjenog Kraljevstva. Kemp kaže da u Crnoj Gori ima više britanskih investitora nego što se obično misli, te da im uvijek poručuje da je Crna Gora sjajna lokacija za biznis. Ohrabruje britranske turiste da dođu i vide prelijepu Crnu Goru. Ambasadorka posebno ističe da uživa u Podgorici, koja ju je preobratila u kulturu ispijanja “dojč” kafe!
CdM: Velika Britanija bi uskoro mogla da napusti EU. Da li će se i koliko promijeniti Vaša uloga u Crnoj Gori nakon definitivnog istupanja iz EU?
Kemp: Britanska Vlada namjerava da napusti Evropsku uniju sa sporazumom u najkraćem mogućem roku kako bi ispoštovala rezultate referenduma iz 2016. godine. Ujedinjeno Kraljevstvo je dogovorilo produžetak pregovora sa Evropskom unijom o izlasku iz zajednice do 31. oktobra, ali se period produženih pregovora može okončati ranije, ukoliko britanski parlament prihvati sporazum.
Dok god je član zajednice, Ujedinjeno Kraljevstvo će konstruktivno, aktivno i angažovano doprinositi zajednici Evropske unije, i nastaviće da podržava Crnu Goru u procesu reformi. Nastavićemo sa pružanjem podrške i nakon napuštanja Evropske unije. Kao što je premijerka Mej rekla tokom Samita zemalja Zapadnog Balkana u Londonu, u julu 2018. godine: “Izlazimo iz EU, ali ostajemo potpuno posvećeni unapređenju prosperiteta i sigurnosti Zapadnog Balkana i Evrope, kako sada tako i u budućnosti”.
Tokom prethodne godine, Ujedinjeno Kraljevstvo je uložilo preko 1,4 miliona eura u Crnu Goru, u vidu podrške čitavom nizu programskih aktivnosti. Ove godine povećavamo ulaganja, povrh doprinosa Ujedinjenog Kraljevstva Evropskoj uniji i programima pomoći koji se sprovode u Crnoj Gori.
CdM: Da li nedavni susret odbjeglog biznismena Duška Kneževića sa britanskim poslanikom iz vladajuće Konzervativne strane, Zakom Goldsmitom, sugeriše da Vlada UK podržava zahtjeve Kneževića “o hitnoj protrebi za promjenom rukovodstva” u Crnoj Gori? Da li to znači je stav Vlade UK da je potrebna promjena državnog rukovodstva Crne Gore?
Kemp: Ne. Crna Gora je saveznik, partner i prijatelj Ujedinjenog Kraljevstva, a britanska Vlada ima snažne odnose sa svojim kolegama u Crnoj Gori. Vlada Ujedinjenog Kraljevstva ostaje posvećena pružanju podrške Crnoj Gori u sprovođenju reformi za jačanje vladavine prava, demokratije i ljudskih prava. Efikasni postupci za borbu protiv korupcije i jačanje vladavine prava su ključni znakovi napretka kojim se mjeri napredak Crne Gore ka članstvu u EU.
CdM: Prema Vašem mišljenju, koliko je Crna Gora daleko od članstva u EU? Može li ovim tempom integracija postati dio evropske porodice do 2025?
Kemp: Evropska komisija će u maju objaviti novi izvještaj o napretku Crne Gore u procesu pristupanja. Ne bi bilo primjereno da prejudiciram sadržaj izvještaja. Uprkos činjenici da je predsjednik Evropske komisije, gospodin Junker, bio jasan u izjavi da neće biti daljeg proširivanja Evropske unije prije 2025. godine, to ne znači da Crna Gora ne može da nastavi sa procesom reformi koje će dovesti do zaključivanja poglavlja, što bi zemlju dovelo u najbolji mogući položaj da se pridruži zajednici kada se Evropska unija saglasi sa tim. Pitanje članstva Crne Gore je odluka koju će donijeti države članice kada Crna Gora zaključi sva pregovaračka poglavlja, odnosno kada se usaglasi sa vrijednostima i stavovima Evropske unije. Iz razgovora sa predsjednikom Vlade Duškom Markovićem, poznato mi je da ostaje posvećen daljem radu na reformama na toj osnovi.
CdM: Kako gledate na prilike u regionu, koji izazovi stoje pred Crnom Gorom i okruženjem, te koliko je značajno to što smo članica NATO?
Kemp: Protesti se trenutno organizuju širom regiona. Ovi pokreti imaju različite oblike, i različite katalizatore. Ujedinjeno Kraljevstvo podržava pravo na mirne proteste, i podržavam potvrdu takvog stava od strane crnogorske Vlade, iznesenog tokom razgovora o protestima u zemlji. Pitanja koja se odnose na korupciju, nedostatak transparentnosti i slobode medija čine suštinu protesta u regionu. Ova ključna pitanja se, u slučaju Crne Gore, nalaze u srži procesa pridruživanja Evropskoj uniji. Ne smatram da je bojkot parlamenta najefikasiji način na koji opozicione partije mogu predstavljati interese svojih glasača. Smatram da je važno da se svi koji se zalažu za bolju budućnost i jačanje demokratije posvete podršci smislenih reformi i jačanju nezavisnih institucija.
Region na raspolaganju ima snažne mehanizme za uspostavljanje regionalne saradnje i razvoja, uključujući Savjet za regionalnu saradnju, CEFTA i Regionalnu kancelariju za saradnju mladih. Crna Gora aktivno učestvuje u ovim mehanizmima. Međutim, u kontekstu regionalne stabilnosti, dosta toga zavisi od odnosa između Srbije i Kosova.
Crna Gora ove godine obilježava dvije godine od pridruživanja NATO savezu, kada Savez obilježava sedamdeset godina postojanja. Prije svega, članstvo u NATO savezu je važan pokazatelj stabilnosti i strateškog pravca koji je u skladu sa demokratijom i inkluzivnim razvojem. U tom smislu, cijenim trud koji je Crna Gora uložila u saradnju sa zemljama regiona koje su iskazale interesovanje za pridruživanje NATO savezu. Crna Gora ima jednako pravo glasa u procesu donošenja odluka u NATO savezu – odluka koje utiču na sigurnost i budućnost svih nas – kao u slučaju Samita lidera NATO saveza u decembru. Smatram da je pridruživanje NATO savezu za Crnu Goru faktor koji doprinosi porastu broja stranih investicija u zemlju. Ulaganja stranih investitora iz zemalja Alijanse su se udvostručila. Proces pristupanja NATO savezu 2017. godine je pokazao da Crna Gora može uspješno sprovesti kompleksan proces reformi, što je još jedan od razloga zbog kojih sam optimistična po pitanju procesa pridruživanja Crne Gore Evropskoj uniji.
CdM: Dvije godine ste u Crnoj Gori. Da li biste danas, poznavajući prilike u Crnoj Gori, pozvali britanske investitore da ulažu novac ovdje i pokreću svoj biznis?
Kemp: U Crnoj Gori ima više britanskih investitora nego što se obično misli. Prema podacima Monstata, Ujedinjeno Kraljevstvo je bilo peti najveći izvor stranih investicija prethodne godine (35 miliona eura). Prošle sedmice sam se sastala sa britanskom kompanijom Energean, koja je na FTSE 250 listi (250 najvećih kompanija na londonskoj berzi), i koja je jedna od dvije kompanije sa dozvolom za istraživanje ugljovodoničkog potencijala u Crnoj Gori.
Ujedinjeno Kraljevstvo je svjesno potencijala Crne Gore, zbog čega fond za izvoz Ujedinjenog Kraljevstva, koji finansira britanska vlada, nudi preko 500 miliona eura kreditne podrške za izvoz u cilju jačanja poslovnih odnosa između Ujedinjenog Kraljevstva i Crne Gore. Britanskim investitorima uvijek poručujem da je Crna Gora sjajna lokacija za biznis: poreske stope su među najnižim u Evropi, država ulaže u poboljšanje regionalnih transportnih veza, i engleski jezik je u upotrebi na tržištu. Vrlo je važno da potencijalni investitori sprovedu adekvatno istraživanje tržišta.
Pejzaži koji oduzimaju dah
CdM: Koliko je Crna Gora turistički atraktivna za Britance? Zašto biste im Vi preporučili da posjete našu zemlju?
Kemp: Crnu Goru je posjetilo preko 130.000 Britanaca tokom prošle godine, i nadamo se da će sezona biti jednako dobra ove godine. Mislim da citat Lorda Bajrona “najljepši susret kopna i mora” rezimira utiske britanskih turista o Crnoj Gori. Međutim, Crna Gora može da ponudi mnogo više; riječima jednog britanskog investitora “Crna Gora nudi obilje avantura i pejzaže koji oduzimaju dah, a od Ujedinjenog Kraljevstva je udaljena svega 2.5h letom”.
Stoga bih ohrabrila britanske turiste da isprobaju neobična iskustva – kanjoning u Starom Baru, uživanje na Velikoj plaži ili Adi Bojani, rafting Tarom, ili vožnju bicikla dolinom rijeke Lim. Kako Crna Gora radi na produžavanju turističke sezone, preporučila bih britanskim posjetiocima da posjete zemlju izvan popularnog perioda između jula i avgusta – sve više hotela i turističkih servisa nude usluge van ljetnje sezone, tako da posjetioci mogu uživati u dobrom vremenu i manjim gužvama.
Vize neće ukinuti
CdM: Da li i kada se može računati da Velika Britanija ukine vize za državljane Crne Gore?
Kemp: Trenutno ne postoje planovi za ukidanje viza za crnogorske građane. Nedavno smo poboljšali sistem za prijavljivanje za vize, čime smo omogućili da podnosioci zahtjeva još brže predaju neophodna dokumenta. Novi sistem za predaju dokumenata je još intuitivniji i brži i dostupan je na mobilnim uređajima, a dodatna dokumenta se prije odlaska u vizni aplikacioni centar skeniraju i šalju sa samim zahtjevom.
CdM: Kada ste sa tribina, na košarkaškoj utakmici navijali za Budućnost, pobrali ste brojne simpatije. Javnost je s oduševljenjem dočekala ovaj Vaš gest. Kažite mi, kako se Vi osjetćate u Crnoj Gori, kakva Vam je komunikacija sa građanima, imate li neko mjesto koje posebno volite u našem gradu?
Kemp: Hvala vam. Kao ambasadorka, smatram da je Podgorica vrlo pogodna za život, iako ovaj grad raste tolikom brzinom da je infrastruktura pod velikim pritiskom. Drago mi je da Ujedinjeno Kraljevstvo, kroz doprinose Evropskoj banci za obnovu i razvoj, Evropskoj investicionoj banci, Evropskoj Uniji i Investicionom fondu za Zapadni Balkan, podržava razvoj infrastrukture u Podgorici, uključujući kroz podršku inicijativi EBRD-a, Zeleni gradovi.
Ovdje sam skoro dvije godine, i najduže vremena mi je trebalo da se priviknem na kulturu kafića, u čemu sada najviše uživam. Podgorica me preobratila u kulturu ispijanja “dojč” kafe!
Drago mi je da vidim da su sport i kultura značajan dio života u Crnoj Gori: od dolaska u zemlju, imala sam priliku da prisustvujem vaterpolo, karate, košarkaškim i fudbalskim mečevima.
Najveći dio vremena provodim u razgovorima sa donosiocima odluka, ljudima koji oblikuju javno mnjenje i kreatorima javnih politika. Uživam u svakoj prilici koja mi se pruži da razgovaram sa Podgoričanima, bilo da se radi o izazovnim razgovorima o NATO savezu i korupciji sa vozačima taksija, ili o razgovorima sa aplikantima za stipendije britanske vlade o načinima na koje bi promijenili stanje u Crnoj Gori.
Moje omiljeno mjesto u Podgorici, ako malo proširimo granice opštine, je Nacionalni park Skadarsko jezero. Veliki sam obožavalac nacionalnih parkova u Crnoj Gori, za koje smatram da su ogroman izvor nacionalnog ponosa, ali i sjajna prilika za privlačenje turista. Činjenica da mi je Skadarsko jezero praktično na pragu od kuće je sjajna prilika za hajking, plivanje, posmatranje ptica, obilaženje vinskih staza, pa čak i skakanje sa mosta u Dodošima!
Dva puta sam se pridružila akciji čišćenja otpada u Virpazaru tokom prethodnih dvanaest mjeseci, a idućeg vikenda planiram da vozim kanu po jezeru.
Lično mi je veoma važno da se prema sredini ophodimo sa poštovanjem. Upravo zbog toga u Britanskoj ambasadi do kraja godine planiramo da u potpunosti ukinemo praksu upotrebe plastike za jednokratnu upotrebu. Smanjujemo količinu plastike koju koristimo, a kada moramo da koristimo plastiku, koristimo recikliranu plastiku, pa i sami recikliramo kada god je to moguće. Ohrabrujemo naše pružaoce usluga da postupaju po tom uzoru.