Posljednjih dana rezultati određenih istraživanja koja se odnose na mlade izazvali su oprečne reakcije u javnosti. Naime, Studija o mladima u državama jugoistočne Evrope 2018/19. je pokazala da polovina mladih želi da emigrira iz Crne Gore. Takođe, kancelarija Vestminsterske fondacije za demokratiju sprovela je istraživanje koje je pokazalo da oko 70 odsto mladih u Crnoj Gori želi da napusti zemlju. Međutim, ministar sporta Nikola Janović za Dnevne novine napominje da je u pitanju samo percepcija određenog broja ispitanika, a ne i realna slika.
“Često imamo prilike da gledamo rezultate raznih istraživanja koja se odnose na položaj mladih, ali se zaboravlja činjenica da je u pitanju samo percepcija određenog broja ispitanika, ali ne i realna slika koja se odnosi na brojne aktivnosti i mehanizme koji mladim ljudima stoje na raspolaganju”, kazao je Janović.
Prema njegovim riječima, rezultati istraživanja Westminsterske fondacije za demokratiju bi mnogo više trebalo da zabrinu one koji najviše kritikuju bez argumenata, jer se istraživanje odnosilo na percepcije i stavove mladih o politici u Crnoj Gori, a samo jedno od pitanja u cijelom istraživanju se odnosilo na razmišljanje o odlasku.
“Rezultati istraživanja ukazuju na veliko nepovjerenje mladih prema političarima a kao rezultat tog nepovjerenja i nezadovoljstva javlja se razmišljanje o potencijalnom odlasku”, pojasnio je Janović.
On, takođe, ističe da se nigdje ne govori o trajnom odlasku i iseljavanju, te da je prije riječ o obrazovnoj i radnoj mobilnosti mladih, koja je karakteristična za sva društva.
“Mladi žele da putuju, da se usavršavaju, upoznaju nove kulture. Takođe, postoje brojni programi, kao npr. „Work and Travel Program”, koji podrazumijeva da mladi ljudi borave tri mjeseca u inostranstvu, da rade i putuju, ali se nakon tog perioda vrate u Crnu Goru. Tako da ukupnu mobilnost mladih ne smijemo zloupotrebljavati kao trajni odlazak ili iseljavanje iz Crne Gore”, ističe Janović.
On podsjeća da je Crna Gora bila jedna od najmanje razvijenih članica Jugoslavije i da je proces migracija tada a i prije, bio mnogo veći.
“Nakon obnove nezavisnosti Crna Gora je postala članica NATO i najbliža je da postane prva naredna članica EU. Svakog ljeta imamo potrebu da uvozimo radnu snagu, što znači da je Crna Gora atraktivna ne samo kao turistička destinacija. Nikad nismo imali više mladih političara, samo što je njihovo shvatanje političke participacije bojkot parlamenta, a sa druge strane primaju platu… Takođe, imamo veliki broj mladih gradonačelnika i predsjednika opština. Dakle, mladi su uključeni u procese donošenja odluka”, kazao je Janović.
On ističe da postoji veliki broj istraživanja koje ponavljaju već poznate podatke, a skoro da ne postoji nijedno istraživanje koje se bavi stvarnim pokazateljima koliko je mladih zaista otišlo.
“Evidentan je problem kompetencije i kapaciteta, uglavnom se samo kritikuje na osnovu spekulacija a kada treba biti konstruktivan, tj. predlagati potencijalna rješenja, onda je takvih sagovornika vrlo malo. Ne rješavaju se svi problemi prelaskom granice. Da li su iste šanse građana EU ili onih koji to nisu? Potreban je konstruktivan pristup, pozitivne i afirmativne priče da bi i mladi bili zadovoljniji i motivisaniji. Stoga ovoj osjetljivoj temi moramo pristupiti sa mnogo više odgovornosti jer je ovo izazov za cijelo društvo, a ne samo za jednu instituciju. Tako da odgovornost snose svi segmenti društva”, kaže Janović.
On je kazao i da Vlada Crne Gore ulaže konstantne napore sa ciljem poboljšanja položaja mladih jer je pitanje mladih od multiresorskog značaja.
“Kroz različite Vladine programe i politike sprovode se brojne aktivnosti i programi koji zadovoljavaju potrebe mladih u različitim oblastima, kao što su: Stop sivoj ekonomiji, program aktivne politike zapošljavanja koji, između ostalog, obuhvata mjere profesionalne rehabilitacije i zapošljavanja mladih osoba sa invaliditetom, program osposobljavanje za samostalan rad, subvencije za otvaranje novih radnih mjesta u vrijednosti od 3.000 do 10.000 eura”, podsjeća Janovi.
Prema njegovim riječima, jedan od projekata koji se može izdvojiti kao primjer dobre prakse, jeste i “Evropska omladinska kartica EYCA”
“Naša Vlada, vodeći se ključnim principima mobilnosti, aktivizma i umrežavanja mladih definisanih Parcijalnim sporazumom Savjeta Evrope o mobilnosti mladih, se uključila u projekat Evropske omladinske kartice u cilju unapređenja njihovog ličnog i društvenog razvoja. Omladinska kartica predstavlja međunarodno priznatu benefit karticu za mlade uzrasta od 13 do 29 godina koji mogu da koriste preko 130 popusta u Crnoj Gori na više od 300 prodajnih mjesta i 70.000 popusta u Evropi”, kazao je Janović.
Kako napominje, zahvaljujući naporima Vlade Crne Gore i Ministarstvu sporta i mladih, mladi u Crnoj Gori karticu koriste besplatno. Pored naše zemlje, to je još jedino slučaj na Malti.
“Ovaj podatak je posebno značajan imajući u vidu da kartica u nekim državama Evrope košta i do 17 eura. Ovu karticu koristi više od sedam miliona mladih na nivou Evropske unije, a doprinosi jačanju omladinskog aktivizma i mobilnosti, neformalnoj edukaciji mladih, umrežavanju sa vršnjacima i smanjenju nezaposlenosti”, naglašava Janović.
Kartica se preuzima u prostorijama Ministarstva sporta i mladih, koji je generalni pokrovitelj projekta, dok je implementator NVO Centar za omladinsku edukaciju. Ovim projektom, objašnjava Janović, Vlada i Ministarstvo, imaju za cilj da mladim ljudima približi evropske vrijednosti i da im pruže mogućnost da upoznaju druge evropske države i kulture.
“Za samo godinu, u saradnji sa našim partnerima na nacionalnom i lokalnom nivou, uspjeli smo da distribuiramo blizu 5.000 besplatnih kartica mladima širom Crne Gore koji su tako postali korisnici benefita i popusta koje nudi kartica u 37 evropskih država. Analiza potreba mladih, koju je sredinom 2019. godine sprovelo naše ministarstvo, pokazala je da, za samo godinu rada na promociji i razvoju kartice, čak 87 odsto ispitanika ima pozitivan utisak o njenom korišćenju. Ovaj podatak ohrabruje i predstavlja dodatnu motivaciju da, u saradnji sa svim relevantnim subjektima, Vlada i Ministarstvo sporta i mladih nastave da osnažuju mobilnost i aktivizam mladih upravo ulažući u razvoj omladinske kartice”, naglasio je Janović.