Osam tona kokaina koji je zaplijenjen u inostranstvu povezuje se sa crnogorskim kriminalnim grupama (u 2019.godini bilo je, primjera radi, 39 kilograma), a akcije su izvedene u saradnji sa inostranim policijskim službama, navodi se u izvještaju Evropske komisije (EK) o Crnoj Gori. Kako se ističe, osam članova organizovanih kriminalnih grupa takođe je uhapšeno u Crnoj Gori na osnovu naloga za hapšenje koji su stigli preko Interpola.
U oblasti krijumčarenja duvana, kako se tvrdi, Crna Gora mora uspostaviti sistem praćenja duvanskih proizvoda kako bi poboljšala kontrolu lanca snabdijevanja i pojačala borbu protiv nezakonite trgovine duvanom.
“Neke poboljšane funkcije (instalirane rampe i video nadzor na ulazno-izlaznim tačkama) dodate su IT funkciji u Luci Bar, čime se osigurava bolji nadzor kretanja duvana i lučkih operatera. Ipak, i dalje ostaju značajni izazovi u smanjenju nezakonite trgovine duvanom. Konkretno, veliki izvor zabrinutosti predstavlja prisustvo ofšor firmi – poštanskih sandučića – u Slobodnoj zoni u luci Bar i njihova uloga u lancima snabdijevanja duvanom. Šira kontrola kompanija koje posluju u Slobodnoj zoni i njihovih aktivnosti učinila bi borbu protiv šverca cigareta efikasnijom”, ističe se u izvještaju.
EK ukazuje da treba uložiti dalje napore u izgradnju kapaciteta, zapošljavanje ljudskih resursa i jačanje međunarodne saradnje u tom pogledu.
“Odluka o zabrani skladištenja duvanskih proizvoda u Slobodnoj zoni luke Bar, koju je Vlada donijela u julu 2021. godine, pozdravlja se, iako se njeno sprovođenje morati pomno pratiti”, naveli su iz EK.
Kako se ističe u dokumentu, Crna Gora je proširila svoje učešće u Evropskoj multidisciplinarnoj platformi protiv kriminalnih prijetnji (EMPACT) vezano za oružje i eksplozive, sprečavanje ilegalnih migracija, sajber kriminala, šverca droge i za zaštitu životne sredine.
“EMPACT platforma za borbu protiv narkotika bila je ključna za otkrivanje lanaca krijumčarenja droga i doprinijela je jednom broju hapšenja i velikim konfiskacijama droga. Crnogorska policija je 2021. godine bila učesnik u dvije operativne akcije iz Operativnog plana EMPACT za vatreno oružje”, navodi se u izvještaju.
Ističe se da je broj finansijskih istraga nastavio da raste. Specijalno tužilaštvo sprovelo je 25 finansijskih istraga u vezi sa 104 osobe i 14 pravnih lica u 2020. godini, a 15 u 2019.godini.
“Većina njih su velike, složene i resursno zahtjevne istrage. U većini slučajeva, finansijska istraga je pokrenuta nakon krivične istrage s ciljem prelaska na produženo oduzimanje, ali se povećao broj slučajeva u kojima je finansijska istraga pokrenuta paralelno sa krivičnom istragom. Koriste se standardni operativni postupci za sprovođenje finansijskih istraga. Nastavljena je obuka osoblja u ovoj oblasti. Centralni registar bankovnih računa Centralne banke uključuje samo račune rezidentnih banaka, što ometa prikupljanje podataka o računima nerezidenata. Nepotpuni katastar zemljišta ometa efikasnost finansijskih istraga i oduzimanja imovine”, upozorila je Evropska komisija.
Ističe se da se kapaciteti Crne Gore za oduzimanje imovine stečene kriminalom postepeno poboljšavaju, ali je broj konačnih odluka na tom planu i dalje ograničen.
“Oko 5,8 miliona eura vraćeno je u državni budžet 2020. godine zbog konfiskacija. Donijeto je 12 odluka o privremenom oduzimanju imovine, uključujući značajne nekretnine, vozila, obveznice i novac”, istaknuto je u izvještaju.
Istaknuto je da je ostvaren ograničen napredak u rješavanju nasilja nad novinarima i medijima.
“Određeni napredak je postignut u istrazi napada na istraživačkog novinara 2018. godine, međutim, efikasno sudsko praćenje ovog slučaja i drugih kritičnih starih slučajeva, uključujući ubistvo glavnog urednika dnevnih novina “Dan” 2004. godine, ostaje tek da se osigura. Tužilaštvo je 2020.godine pokrenulo šest krivičnih postupaka i jedan prekršajni predmet zbog nasilja nad novinarima i imovinom medija. Sudovi su se bavili sa osam krivičnih i prekršajnih slučajeva napada i uznemiravanja novinara, osuđujući pet optuženih i odbacujući optužbe protiv jedne osobe”, piše u izvještaju.
EK navodi da su u decembru 2020.godine dvije osobe uhapšene zbog sumnje da su planirale ubistvo istraživačkog novinara, dok je policija podnijela krivične prijave protiv šest osoba u vezi sa napadom na istog novinara u maju 2018. godine.
“Novinar je dobio policijsku zaštitu. Potpuno i efikasno sudsko praćenje ovog slučaja tek treba da bude osigurano”, navedeno je u izvještaju.
Navodi se i da je pandemija korona virusa dodatno pogoršala ionako tešku ekonomsku situaciju novinara i medijskih radnika, uključujući nesigurnost posla i niske plate.
“Novinari su generalno ekonomski visoko zavisni od vlasnika medija, bez obzira na to da li se radi o privatnim licima, nacionalnim ili lokalnim vlastima, što na kraju rezultira pristrasnim izvještavanjem i stvara rizik od autocenzure, političkog pritiska i uplitanja vlasnika u uređivačku politiku”, istakla je Evropska komisija.
Takođe, podvučeno je da je u martu 2021. godine Vlada objavila odluku da ne produži primjenu šeme davanja državljanstva investitorima od kraja 2021.godine.
“Tokom izvještajnog perioda izdate su licence za tri posrednika i dva agenta. Do sredine 2021. godine izdata su pozitivna rješenja o državljanstvu za 81 podnosioca zahtjeva i 185 članova njihovih porodica, uglavnom zbog ulaganja u hotelsko-turističke komplekse. Crna Gora bi trebalo da efikasno ukine ovu šemu davanja državljanstva investitorima”, ukazala je EK.