Privredna komora Crne Gore, Udruženje francusko-crnogorskih preduzeća (UFCP) i Ambasada Francuske organizovale su konferenciju „Francuska rješenja i iskustva u oblasti digitalizacije“, 18. novembra 2019. godine.
Eksperti iz Francuske su sa predstavnicima crnogorskih institucija i preduzeća razmjenili znanja i iskustva iz oblasti digitalizacije javne uprave, posebno u oblasti katastra nepokretnosti, odnosno upravljanja zemljištem. Jedna od tema bila je i digitalizacija kao podrška odlučivanju i praćenju poljoprivrednih aktivnosti.
Uvodne riječi imali su Ljiljana Filipović, potpredsjednica Privredne komore Crne Gore, Christine Toudic, ambasadorka Francuske u Crnoj Gori, dr Dragoljub Janković, savjetnik potpredsjednika Vlade Crne Gore za ekonomsku politiku i finansijski sistem i Rajko Uskoković, predsjednik Udruženja francusko – crnogorskih preduzeća. Skupom je moderirala sekretarka Odbora udruženja ICT Privredne komore Nada Rakočević.
Potpredsjednica Filipović je istakla da Privredna komora podržava i učestvuje u radu Udruženja francusko-crnogorskih preduzeća, sa željom da ojača veze sa Francuskom kako bi se privrednici iz te zemlje zainteresovali za Crnu Goru i svoje poslovne interese realizovali u saradnji sa našom biznis zajednicom.
Filipović je kazala da su Crna Gora i Francuska u 2018. godini razmijenile roba u vrijednosti 55,9 miliona eura, što je 9,4% više nego 2017. godine. Našu zemlju je u 2018. godini posjetilo 77.096 turista iz Francuske, što je rast od 26,7%, i ostvarili su 388.715 noćenja, 32,9% više u odnosu na prethodnu godinu. U prvih devet mjeseci 2019. godine nastavljen je trend rasta dolazaka i noćenja turista iz Francuske u Crnu Goru.
Ukupne direktne investicije iz Francuske od 2010. do marta 2019. godine iznosile su 42 miliona eura. U prvoj polovini ove godine iz Francuske je investirano 3,8 miliona eura.
– Osim sektora turizma koji tokom poslednjih godina ostvaruje značajnu tendenciju rasta i svjedoči o sve većem interesovanju francuskih turista za našu zemlju, ostale sfere poslovne saradnje ukazuju na činjenicu da postoji značajan prostor za njihovo unapređenje, te da je sinergijskim djelovanjem dvije države potrebno promovisati investicioni ambijent Crne Gore koji, sigurni smo, ima najpovoljnije uslove za poslovanje od svih zemalja Regije – rekla je Filipović.
Prema njenim riječima, digitalizacija otvara novo polje saradnje, posebno u sferi prenosa znanja i iskustava, stvaranja poslovnih veza i otvaranja kompanija iz sektora informaciono-komunikacionih tehnologija u kojima bi bili angažovani crnogorski stručnjaci.
– Informaciono komunikacione tehnologije predstavljaju izvor ekonomskog rasta i dinamike, višeg nivoa konkurentnosti, otvaranja novih radnih mjesta. Polazište uspješne digitalizacije je adekvatna telekomunikaciona infrastruktura, koja je u Crnoj Gori jako dobro razvijena – rekla je potpredsjednica Komore.
Dodaje da jedan od nedostataka na crnogorskom IT tržištu predstavlja mali broj inovativnih start-up i spin-off kompanija za čije intenzivnije učešće treba obezbijediti neophodne administrativne i tržišne uslove.
Navela je da Strategija razvoja informacionog društva od 2016-2020. godine kao jedan od stubova razvoja identifikuje elektronsku upravu, čiji je cilj da poveća dostupnost javnih službi građanima i privredi. Sve relevantne EU direktive u ovoj oblasti transponovane su crnogorske propise. Aktivnosti iz Digitalne agende EU i drugih strateških dokumenata prepoznate su u ključnim strateškim planovima Crne Gore.
Govoreći o digitalizaciji agrara, kazala je da je njen cilj upravljanje zemljištem u poljoprivrednoj proizvodnji. Ovakav pristup podrazumjeva da se cijela teritorija, nakon potrebnih prethodnih testiranja i mapiranja, raspodijeli tako da se tačno zna u je kojem području pogodna određena kultura za uzgoj. Smisao ovakvog strukturiranja aktivnosti je da se određena zemlja, uzimajući u obzir klimatske uslove i kvalitet tla, prilagođava uzgoju određene kulture.
– Za ovakve aktivnosti potrebno je uključiti i jedinice lokalne samouprave koje bi usmjeravale poljoprivredu određenog područja kroz digitalizaciju – zaključila je potpredsejdnica Filipović.
Ambasadorka Christine Toudic istakla je da je digitalni ekosistem u Francuskoj, kao i u Crnoj Gori, u velikom usponu.
– Pored velikih preduzeća iz digitalne industrije imamo preko 10.000 start-apova. Oni učestvuju sa više od 5,5 odsto u bruto domaćem proizvodu naše zemlje – rekla je Toudic.
Potencijal za razvoj digitalne ekonomije vidi u Crnoj Gori koja se, prema njenim riječima, na evropsku mapu pozicionirala osnivanjem Centra izvrsnosti i Naučno-tehnološkog parka.
Ističe da su lideri u digitalnom sektoru kompanije koje se bave razvojem vještačke inteligencije, bezbjednošću informacija i blockchain tehnologijama.
– Francuska je lider u primjeni digitalne tehnlogije u poljoprivredi – rekla je ona.
Podsjetila je da Francuska u saradnji sa Glavnim gradom relizuje projekat Smart City, sa ciljem da se razviju njeni tehnološki potencijali Podgorice.
Predstavnik Vlade, prof. dr Dragoljub Janković istakao je da je Crna Gora usvojila Zakon o elektronskoj upravi i niz strateških dokumenata koji uključuju digitalizaciju.
– U Strategiji razvoja informacionog društva Crne Gore do 2020. godine sadržan je cilj elektronske uprave – uspostavljanje jedinstvenih elektronskih usluga, horizontalno i vertikalno integrisanih u državnoj administraciji i prije svega okrenutost korisnicima i dostupnost preko različitih kanala 24 sata dnevno, sedam dana u nedjelji – rekao je Janković.
Nedavno donijeta Strategija pametne specijalizacije 2019-2024. godine jasno prepoznaje značaj i ulogu informaciono komunikacionih tehnologija, dodaje on.
– Pojedini pokazatelji, kao što je istraživanje Svjetskog ekonomskog foruma, ukazuju na relativno dobru poziciju Crne Gore kada su u pitanju informaciono komunikacione tehnologije. Naša zemlja je po nekoliko parametara svrstana na 44. mjesto po potencijalnom razvoju, 47. po spremnosti za usvajanje mjera i pravaca razvoja IC tehnologija, a 55. po osnovu stepena njihove primjene. Prema Balkanskom barometru, Crna Gora je u samom vrhu našeg regiona po pet parametara razvoja ICT – rekao je on.
Naglasio je da je u Crnoj Gori nedavno uspostavljen jedinstven informacioni sistem u koji je uključeno pet institucija. To će biti jako bitno u budućnosti, jer će se mnogobrojni podaci u državnoj upravi razmjenjivati elektronski, čime će privreda i građani u dobroj mjeri izbjeći šaltere da bi dobili državne usluge.
– Ono što je najbitnije za iduću godinu je da će se uspostaviti jedinstveni informacioni sistem i time digitalni identitiet – rekao je Janković.
Ukazao je da razvoj IT sektora dobija na dinamici u mnogim zemljama, a to je velika šansa i za Crnu Goru. U Sloveniji je 3.000 firmi u ovoj oblasti, u Srbiji 2.000, ali im je zajednički nedostatak kadrova. To je prema njegovim riječima, prilika za obrazovni sistem naše zemlje da se brže i više okrene edukaciji u ovoj oblasti.
Rajko Uskoković, predsjednik Udruženja francusko-crnogorskih preduzeća, izrazio je očekivanje da će konferencija doprinijeti da se ekonomske i tehnološke veze izmedju dvije prijateljske zemlje još više ojačaju i poboljšaju. Ukazao je da je cilj ovog udruženja, formiranog 2017. godine uz pomoć Ambasade Republike Francuske, da se kroz projekte i ekspertsku saradnju Crna Gora integriše u evropsko društvo.
– Danas kada je razvoj tehnologije brži od razvoja društva i čovjeka jednostavno je potrebno biti digitalno pismen i zato se nadam da ćete učestvovati u obostranom interaktivnom dijalogu i argumentaciji – rekao je Uskoković.
U nastavku konferencije Nicolas Rabrenović iz organizacije French Tech prezentovao je njihovu djelatnost i ciljeve, aktivnosti na obuci, zapošljavanju programera, te razvoju vještačke inteligencije. French Tech je vladina organizacija formirana 2014. godine, kao zajednica start-apova sa ciljem da podstiče inovacije, podršku kompanijama i globalno promoviše poslovni ekosistem te države. Imaju mrežu koja se prostire u 100 gradova širom svijeta.
– U 2018. smo plasirali 19 milijardi eura kroz direktne investicije, 8,7 milijardi kroz zajmove banaka i time pomogli 80.000 kompanija – rekao je Rabrenović.
French Tech je zastupljen i u našem regionu, preko kancelarije u Beogradu. Nadaju se skorom širenju aktivnosti i na ostale države Zapadnog Balkana.
Projekat BESME predstavio je Philippe Geffroy iz Expertise France. On je kazao da su ključne tri komponente projekta razvijanje strateškog i operativnog okvira za sprovođenje industrijske i politike MSP, u cilju povećanja konkurentnosti i inovacija; osnaženi institucionalni, tehnički i administrativni kapaciteti za njihovu realizaciju, ojačani klasteri i privredni subjekti, poboljšana produktivnost i profitabilnost poslovanja.
Pojasnio je da pametna specijalizacija omogućava državama da se fokusiraju na prednosti i snage njihovih ekonomija, te da se bazira na partnerstvu poslovne zajednice, javnog sektora i obrazovnih institucija. Crna Gora je definisala četiri strateške osovine razvoja – održivu poljoprivredu, obnovljive izvore energije i energetsku efikasnost, održivi turizam, a sve njih povezuju informaciono komunikacione tehnologije. On je predstavio doprinos BESME projekta u otklanjanju izazova implementacije pametne specijalizacije.
Na temu „Upravljanje zemljištem – rješenja koja omogućavaju prikupljanje, naručivanje i vizuelizaciju svih ovih podataka, posebno za najviši nivo države“, govorio je Cristophe Dekeyne, direktor Nacionalnog geografskog instituta (IGN).
Prema njegovim riječima, IGN FI je aktivan u svim sektorima u kojima je potrebna geografska informacija. Savjetuje, pomaže u razvoju, sprovodi ili prati klijente u svim etapama njihovih geomatskih projekata. Njihove aktivnosti se odnose na globalno upravljanje i koordinaciju projektima, tehničku primjenu i transfer znanja, obuku i podizanje svijesti. Prisutni su u gotovo svim državama svijeta.
IGN FI učestvuje u svim komponentama projekata u oblasti upravljanja zemljištem: izradi katastra, nadzoru i kontroli katastarskih poslova, razvoju geografskog informacionog sistema. Time se dobija bolji kvalitet informacija o zemljištu i organizovanije upravljanje, što doprinosi i većim poreskim prihodima za državu.
Izlaganje na temu „Digitalizacija za podršku odlučivanju i praćenje poljoprivredne aktivnosti” imao je Alexandre Petrović direktor Clever Farm/Pixel, kompanije koja je zastupljena i u Vojvodini.
Rješenja ove kompanije su digitalna upravljačka platforma, IoT senzori, daljinsko izviđanje terena, precizna poljoprivreda i upravljanje imovinom. Platforma evidentira poljoprivredne aktivnosti, sadrži opisane planove sjetve, regulisanu usklađenost korišćenih supstanci, upravljanje zalihama, izvještavanje, podatke o vremenskoj prognozi, te GPS sistem za praćenje mašina.
Digitalna rješenja u sektoru poljoprivrede i prehrambene industrije prezentovala je Eugénie Cornu iz Naučno-istraživačkog klastera VITAGORA.
Misija ovog klastera je rast i jačanje konkurentnosti članica na lokalnom i globalnom nivou, podrška preduzetništvu i podsticanje inovacija. Imaju 550 aktivnih članica. Predstavila je ključne članice i projekte koje realizuju.
Konferencija je bila prilika da se predstave i domaće kompanije Win Soft i Telegroup.
Win Soft je prezentovao ključne projekte koji se odnose na monitoring kvaliteta vode za kupanje, organizaciju luka i zaštićena područja u zoni morskog dobra, geografski informacioni sistem privremenih objekata, GEOportale Ministarstva poljoprivrede i ruralnog razvoja, zatim niskonaponske energetske mreže za CEDIS, te katastar zelenih površina i kartu buke Glavnog grada.
Fokus predstavljanja TeleGroupa bio je na platformi AgroLIFE kojom se prati poljoprivredna proizvodnja i automatizovano upravlja zemljištem. Riječ je o jednoj od vodećih platformi u poljoprivredno-prehrambenoj industriji koja pruža pouzdanu cjelodnevnu tehničku podršku tokom sedmice. Platformom je obuhvaćeno više od milion hektara zemljišta, a koristi je preko 2.000 farmera. Svi proizvođači organske hrane u Srbiji su obuhvaćeni ovom platformom.
Konferencija „Francuska rješenja i iskustva u oblasti digitalizacije“ okončana je bilateralnim razgovorima predstavnika francuskih i crnogorskih kompanija.