Piše: Ari Edelkopf, vrhovni rabin Crne Gore
U januaru svake godine, dvadeset sedmog dana u mjesecu, je Međunarodni dan sjećanja na žrtve Holokausta.
Ove godine, iznimno, komemoracija je zbog epidemiološke situacije u svijetu održana onlajn, uz učešće zvaničnika Izraela i Evropske unije, predsjedavajućeg savjeta Jad Vašem Vrhovnog rabina Jisrael Meir Lau-a, predsjedavajućeg Jevrejske Agencije g-na Isak Hercog-a i drugih, članova parlamenta i jevrejskih lidera iz cijele Evrope, da bi zajedno odali počast žrtvama Holokausta.
Ovog dana svi se sjećamo miliona žrtava, ubijenih i onih čiji su životi izmijenjeni zauvijek.
U Crnoj Gori imamo dvoje ljudi, dvoje Jevreja, koji su preživjeli Holokaust i koji su mu živi svjedoci, a dvoje su preminuli prošle godine, u svojstvu rabina sam ih ispratio.
27. januara 1945. Crvena armija je oslobodila Aušvic-Birkenau, najveći nacistički koncentracioni logor. Tone naočara, proteza za ruke i noge, cipela.
To su sovjetski vojnici zatekli kada su ušli u Aušvic 1945.
Većina ljudi kojima su ovi predmeti pripadali bili su mrtvi.
I mada je logor izgledao napušten, vojnici su ubrzo shvatili da je pun ljudi — hiljadama ljudi koje su SS-ovci ostavili tu da umru, nakon što su evakuisali logor u pokušaju da sakriju svoje zločine. Izmučeni, izgladnjeli zarobljenici su krenuli ka vojnicima, mnogi su zbog iznemoglosti morali puziti, plačući od sreće…
Nakon pet godina pakla, Aušvic je napokon bio oslobođen.
Na ovaj dan mi se sjećamo žrtava, no to nije dovoljno. Mi se obavezujemo da dok smo živi nećemo dozvoliti da se ponove progoni i zločini.
Šta je Holokaust?
Holokaust se dogodio tokom Drugog svjetskog rata između 1941 i 1945.
Njemačka Nacistička partija predvođena Adolfom Hitlerom je ubila šest miliona Jevreja iz cijele Evrope, u pokušaju da potpuno istrijebe jevrejsku populaciju.
Ovdje moram istaći da je Crna Gora jedna od rijetkih zemalja na čijoj teritoriji nije bilo koncentracionih logora i gdje Jevreji nisu bili proganjani, naprotiv Crnogorci su nam pružali skrovište i utočište. Mi to pamtimo.
Oni Jevreji koji su ubijeni nijesu počinili nikakvo zlo. Oni su bili meta samo zato što su bili Jevreji.
Nacisti su ubili milione drugih ljudi samo zbog toga ko su bili – na primjer Rome, homoseksualce, invalide.
Nacisti su ove ljude smatrali inferiornim ljudskim bićima i ubijali su ih da bi ih se oslobodili.
Skoro sedam od svakih 10 evropskih Jevreja ubijeno je tada.
Šta je genocid?
Genocid je kada je grupa ljudi targetirana da bude ubijena samo zbog svoje nacionalnosti ili vjere.
Genocid se ne dešava sam po sebi. To je proces, koji počinje diskriminacijom i rasizmom.
Korijen genocida izrasta iz sjemena mržnje bez razloga, iz neprihvatanja različitosti i nepoštovanja ljudskih prava.
Etnicitet, državljanstvo i pol, drugi određujući faktori i pravna jurisdikcija ne smiju uticati na posjedovanje univerzalnih prirodnih prava. To je osnovna ideja koncepta ljudskih prava.
Ljudska prava zasnovana su na urođenom ljudskom dostojanstvu i imaju univerzalni i neotuđivi karakter.
Na privatnom, ličnom planu, svako od nas mora težiti da postane bolji, tolerantniji, progresivniji u smislu uvažavanja drugih ljudi, pogotovo onih koji se na ovaj ili onaj način razlikuju od nas.
Zašto je važan ovaj dan?
Trast Memorijalnog dana Holokausta navodi:
“Moramo misliti o onima koji su preživjeli, da budemo sigurni da ćemo učiti iz njihovih iskustava, kada se radi o odlukama koje donosimo u sadašnjem vremenu.”
Sjetimo se danas koliko je bitno da ne širimo mržnju, da ne isključujemo ljude zbog njihove boje kože, ili zbog njihove vjere.
Mi treba svi zajedno da stvaramo bezbjedniju i bolju budućnost.