Gusinje, jedna od najmlađih opština u Crnoj Gori, smještena je u podnožju Prokletija, jednog od najvećih planinskih masiva na prostoru Balkanskog poluostrva, koji čini 40 planinskih vijenaca.
Sektor turizma jedan je od njenih glavnih stubova ekonomskog razvoja. Iako je Gusinje već poznato kao atraktivna turistička destinacija, prema riječima Anele Čekić, predsjednice opštine, tek predstoji afirmacija njegovog punog turističkog potencijala, pišu Dnevne novine.
Sezona iznad očekivanja
“Imamo sve predispozicije za pozicioniranje Gusinja u sami vrh aktivnog turizma, što je cilj na kojem predano radimo. Ovogodišnja turistička sezona je bila iznad očekivanja, ako se uzme u obzir prošlogodišnja i situacija sa koronom. Prema određenim parametrima, prevazišla je 2019. godinu koja se smatra rekordnom kada je broj posjeta u pitanju. Gusinje, i Prokletije prepoznati su kao atraktivna destinacija za aktivni odmor. Većina turista koja posjećuje ove krajeve dolazi zbog planinarenja, biciklizma ili drugih vidova aktivnog odmora. Turisti uglavnom dolaze iz istočne Evrope, prije svega iz Poljske, ali je značajan broj posjeta i iz Francuske i Njemačke – najviše zbog obilaska staze „Vrhovi Balkana“, koja prolazi kroz Crnu Goru, Albaniju i Kosovo i koja generiše veliki broj posjeta”, kazala je Čekić.
“Vrhovi Balkana“ mame turiste
Staza Vrhovi Balkana (192 km) jedna je od najljepših planinarskih staza u Evropi, sa usponom od 2.300+ metara nadmorske visine. Osvojila je prvu nagradu Svjetskog savjeta za turizam i putovanja (WTTC) u Abu Dabiju 2013. godine.
Tokom proteklih mjeseci staza „Peaks of the Balkans“ je dobila ažurirano izdanje mape, „Huber Kartographie“ čijom izradom je koordinisalo Ministarstvo ekonomskog razvoja u saradnji sa GIZ-om (Njemačkom vladinom organizacijom za međunarodnu saradnju) i turističkim organizacijama Plava, Gusinja, Peći i Skadra.
“Unapređenjem mape pružena je mogućnost turistima da uz originalnu (vanila) verziju staze, iskuse novu avanturu dugu više od 37 km bogatu drevnom kulturnom baštinom, prirodnim kuriozitetima i najljepšim panoramskim vidikovcima u Crnoj Gori pa i šire. „Peaks of the Balkans“ od sada pokriva prostorne cjeline Alipašini izvori i Grebaje, uvećavajući ukupnu dužinu staze na teritoriji opštine Gusinje za čitavih 17 km – što je značajan uspjeh koji će doprinijeti razvoju turizma. Odavde se staza dalje nastavlja preko Tepishta i Bordolecita do Theth-a u Albaniji. Na inicijativu Turističke organizacije Gusinje, Opština Gusinje je konačno uvrštena kao jedan od ključnih partnera na međunarodnoj stazi “Vrhovi Balkana”, ističe Čekić.
Vodopadi, Hamdova i Zijova staza…
Sagovornica Dnevnih podsjeća da su ove sezone imali bogat sportski i kulturno-umjetnički program u okviru manifestacije „Gusinjsko ljeto 2021“.
„Turistima je bio omogućen pristup novim, do sada široj javnosti nepoznatim, kuriozitetima kao što su vodopadi Kusije ili praistorijskim crtežima „Grupe lovaca“ na stijeni iznad Alipašinih izvora (VIII p.n.e.). Njima su upotpunjeni tradicionalni planinarski pohodi, koji imaju za cilj popularizaciju boravka na planini, a koji se organizuju i 10-15 godina uzastopno: Hamdova i Zijova staza. Na zadovoljstvo dijasporaca, Zavičajni susreti: 13. jula i 2. avgusta krunisani su koncertom muzičkog ambasadora ovog kraja, Bekija Bekića, u dolini Grebaje 31. jula povodom „Dana dijapore””, objasnila je Čekić.
Ona podsjeća i na Eko-kamp Prokletije, povodom 12. avgusta Međunarodnog dana mladih kojeg su organizovali turističke organizacije Gusinja i Plava u saradnji sa NVO “EUROMOST”.
Tom prilikom blizu 50 učesnika iz Podgorice, Bijelog Polja, Rožaja, Plava, Gusinje, Prijepolja i Priboja – uzrasta od 15 do 25 godina, kampovalo je u Gusinju i Plavu gdje su imali predavanje na temu „Priroda oko nas“.
Takođe, organizovan je i okrugli sto na temu „Moja lokalna zajednica, moj problem“. U saradnji sa Plavom organizovane su i manifestacije koje povezuju dvije opštine,a to su IV Revijalna biciklistička trka „Osmica“ kao i XI polumaraton „Plav – Gusinje“.
Promocija i države i opštine
“Tradicionalni turnir u malom fudbalu pod nazivom „Memorijalni turnir Elmaz Mazo Čekić“, koji je trajao od 10. jula do 1. avgusta, zaokupio je veliku pažnju kako među gledaocima na tribinama, tako i među ekipama iz cijele Crne Gore, ali i Srbije koje su učestvovale na njemu. Prokletije Skyrunning je najljepša, najatraktivnija planinska trka koja je održana na prostorima ne samo Crne Gore već i Balkana. Ovaj sport kombinuje planinsko trčanje i laki alpinizam. To je prva Skyrunning međunarodna sportska manifestacija sa sertifikatom za Svjetski kup na prostorima bivše Jugoslavije. Ova trka promoviše nebesko trčanje kroz netaknute i divlje predjele Prokletija, iznad 2000 mnv”, kazala je Čekić.
U dvije discipline nastupilo je čak 300 takmičara iz 18 zemalja, što ovu trku svrstava u najveću manifestaciju za aktivni turizam Crne Gore već u prvom izdanju.
Anketa govori da je u prosjeku svaki drugi trkač došao sa porodicom ili prijateljima. Dok je svaki deseti učesnik došao na nedjelju dana, a prije ili nakon toga išao na more sa porodicom.
Po procjeni te nedjelje je preko 600 posjetilaca došlo namjenski u Gusinje zbog trke, čak je većina odabrala Crnu Goru za svoj ljetnji odmor u 2021. spajajući manifestaciju i more.
Na taj način, popunjeni su svi smještajni kapaciteti u Opštini Gusinje, izvršeno je odlično promovisanje prirodnih i kulturnih resursa opštine Gusinje, čime je dokazana održivost i stvoreni uslovi za nadogradnju inicijative.
“Trka se spremala dvije godine, a pandemija je pomjerila premijerno izdanje, ali je omogućila organizatorima da pripreme teren i logistiku za najljepšu i najatraktivniju stazu Balkana. Pobjednici takmičenja dolaze iz Hrvatske, Francuske, Velike Britanije, Crne Gore… Vrijedi pomenuti i to da je najmladji učesnik je imao 12 godina, a najstariji 67, dok je značajan broj učesnika dolazio iz Zapadne Evrope. Naš cilj je da od ove manifestacije napravimo svjetski poznatu trku, i u tom pravcu aplicirano je za Evropsko prvenstvo 2023. godine”, kazala je Čekić.
Kulturno-istorijsko nasljeđe
Pored navedenih aktivnosti manifestacija „Gusinjsko ljeto“ obuhvatala filmski program, pozorišne predstave, zatim folklorne večeri na kojima su učestvovali umjetnička društva iz drugih gradova Crne Gore, promocije knjiga, kao i organizovanje likovnih izložbi, a je jedna od njih bila je izložba grafika Zuvdije Hodžić pod nazivom “Crnom Gorom“.
„Kulturno-istorijsko nasljeđe Gusinja veoma je bogato i raznoliko. Pravi primjer toga je gusinjska musafirska Etno soba koju je osnovala Ifeta Rašić, a koja je smještena u Centru za kulturu i takva predstavlja seharu punu blaga u kojoj su se posjetioci Gusinja preko programa Dani otvorenih vrata Gusinjske sobe upoznali sa našom tradicijom, kulturom i načinom nekadašnjeg života“, kaže Čekić.
Podsticaj razvoju poljoprivrede
Programom mjera za podsticaj razvoja poljoprivrede za 2021. godinu predviđena budžetom opštine opredijeljeno je 20.000 eura.
“Poljoprivredne proizvođače pomažemo oko pripreme dokumentacije kao i zahtjevima za ostvarivanje prava za sve javne pozive za dodjelu podrške srestava opredijeljenih Agrobudžetom za 2021. god. Pored ostalih aktivnosti, pomažemo im oko pripreme dokumentacije za biznis planove za IPARD projekte, kao i popune zahtjeva za dodjelu sredstava podrške za Mjeru 7 – Diverzifikacija gazdinstva i razvoj poslovanja, podmjera 7.1 koja se tiče podrške investicijama za razvoj ruralnog turizma. Sekretarijat za privredu razvoj I finansije u saradnji sa Ministarstvom poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede omogućava građanima da podnose zahtjeve za staračku naknadu gdje se vrši prikupljanja potrebne dukumentacije za ostvaranja prava na istu i šalju se MPŠV”, kazala je Čekić.
Podsjeća da je Opština Gusinje, u saradnju sa predstavnicima Turske agencija – TIKA i Ministarstva poljoprivrede, održala je edukaciju iz oblasti plasteničke i biljne proizvodnjem, nakon čega su poljoprivrednim proizvođačima dodijeljeni sertifikati.
Održana je prezentacija IPARD projekata-podrška investicijama za razvoj ruralnog turizma, kao i radionica za farmere na temu podizanje kvaliteta mlijeka na gazdinstvima.
Sa predstavnicima Ministarstva poljoprivrede dogovoreno je da se višak proizvedenog krompira sa područja Gusinja od oko 302 tone uz njihovu pomoć plasira na tržištu.