U skladu sa zakonom, crnogorski pravosudni organi su odlučili da američke državljane Mariettu Terebelian i Richarda Ayvazyana izruče SAD, gdje su optuženi za višemilionske prevare, saopšteno je iz Ministarstva pravde Crne Gore za Radio Slobodna Evropa (RSE) 31. oktobra.
S druge strane, njihov advokat Ratko Pantović tvrdi za RSE da je u toj proceduri povrijeđeno pravo na pravično suđenje i odbranu njegovih branjenika.
On navodi da su oni, iz istražnog zatvora gdje su bili u ekstradicionom pritvoru, bez uručenog rješenja, prije osam dana prebačeni u zatvor. Smatra da su iz ekstradicionog pritvora trebali biti pušteni na slobodu zbog isteka roka za izručenje.
U saradnji sa sa američkim Federalnim istražnim biroom (FBI) Mariettu Terebelian i Richarda Ayvazyana je crnogorska policija uhapsila 23. i 24. februara ove godine na crnogorskom primorju.
Kako je navela policija, oni se u SAD sumnjiče za više krivičnih djela – prevare, pronevjere i pranja novca u iznosu većem od 16 miliona dolara.
Advokat tvrdi da je prekršena zakonska procedura
S obzirom da je ekstradicioni pritvor za Terebelian i Ayvazyana istekao 23. oktobra u dva sata, oni su tada morali biti pušteni, jer je do tog roka trebalo okončati ekstradicioni postupak, tvrdi njihov advokat.
“Umjesto toga, oni su ih poslali u ZIKS (Zavod za izvršenje krivičnih sankcija), a da im za to nisu dali nikakav papir. Do danas ga ni meni nijesu dali. Evo sedam, osam dana niko neće da mi da papir”, kazao je Pantović 31. oktobra.
“Mi još nismo dobili ni rješenja iz Apelacionog suda na žalbe mog branjenika Richarda Ayvazyana. Dok ne dobijem rješenje o njegovom izručenju, ono nije pravosnažno”, dodao je Pantović.
Ekstradicioni pritvor može da traje najduže šest mjeseci, ali država zamolnica može da zatraži produženje tog roka za još dva mjeseca, objašnjava Pantović.
“To je Amerika i uradila i znači to je ukupno osam mjeseci. To je plafon”, kazao je Pantović.
Šta kažu u Ministarstvu?
Ekstradicioni postupci su okončani i protiv pravosnažnih odluka u ovim postupcima ne postoji pravo žalbe, saopštili su iz Ministarstva pravde na upit RSE o ovom slučaju.
Navode da je Marieta Terebelian dala saglasnost da bude izručena, zbog čega je Viši sud dozvolio njeno izručenje u skraćenom postupku, dok je rješenje o izručenju Ayvazyana potvrdio Apelacioni sud, nakon čega je Ministarstvo donijelo rješenje o izručenju.
Kao pravni osnov da nakon rješenja o izručenju ta lica ostanu lišena slobode do preuzimanja od strane SAD, iz Ministarstva se pozivaju na domaće i međunarodne propise koji to omogućavaju.
Navode i Evropsku konvenciju o ljudskim pravima, kojom je, kako kažu, dozvoljeno “lišenje slobode lica protiv koga se preduzimaju mjere u cilju izgona ili ekstradicije”.
RSE je uputio pitanja Ministarstvu kojeg datuma je donijeta odluka o izručenju, kada je ona dostavljen strankama u postupku i kada se očekuje da budu izručeni SAD, no na ta pitanja nije odgovoreno.
U saopštenju Ministarstva je samo navedeno da nakon obavijesti o izručenju, ta država ima rok od 30 dana da lica preuzme.
Rok za ekstradiciju može biti produžen za još 15 dana na zahtjev države u ovom slučaju SAD, a ukoliko se i do tada ne okonča, lica se puštaju na slobodu.
Višemilionske prevare
Mariett Terebelian i Richard Ayvazyan su bili na listi traženih osoba FBI-ja.
Oni su optuženi da su od marta do oktobra 2020. godine planirali prevare američkih institucija preko sredstava namijenjenih za pogođene pandemijom COVID-19.
“Oni su prvostepeno osuđeni, ali ta presuda nije pravosnažna, postupak kod Apelacionog suda u Kaliforniji nije završen”, kaže Pantović.
Ministarstvo pravde SAD je 16. novembra 2021.godine objavilo da su tri osobe, među njima Terebelian i Ayvazyan u odsustvu, osuđene na višegodišnje kazne “zbog planiranja da na prevaru pribave više od 20 miliona dolara u okviru programa zaštite plata i zajma u slučaju ekonomskih šteta uzrokovanih pandemijom COVID-19”.
Richard Ayvazyan je osuđen na 17 godina zatvora, njegova supruga Marietta Terabelian na šest, a Richardov brat Artur Ayvazyan je dobio petogodišnju zatvorsku kaznu.
FBI je ponudio i nagradu do 20.000 dolara za informacije koje bi dovele do hapšenja Richarda Ayvazyana i Terabelian.
Oni su u iščekivanju izricanje presude, navodno 29. augusta presjekli svoje narukvice za praćenje i pobjegli, navedeno je tada iz američkog ministarstva.
Šest mjeseci kasnije uhapšeni su na teritoriji Tivta i Budve, na Crnogorskom primorju.
U istom slučaju, prethodno su u Los Angelesu osuđene još četiri osobe na zatvorske i uslovne kazne.