Sjedinjene Države su produbile svoje obaveze prema skoro autokratskom predsjedniku Srbije i preorijentisale svoje regionalno držanje u središte spoljnopolitičkih prioriteta Beograda, napisao je u analizi za Foreignpolicy Jasmin Mujanović, politikolog specijalizovan za politiku jugoistočne Evrope.
Od bezbroj predviđanja o uticajima ruske invazije na Ukrajinu u februaru 2022. godine, jedno od najizraženijih na Zapadnom Balkanu — drugoj velikoj geopolitičkoj granici Evrope — bila je nada da će to označiti konačni kraj zapadnih iluzija o mogućnosti prilagođavanja autoritarnih i šovinističkih režima.
Konkretno, u Sarajevu, Prištini i Podgorici očekivalo se da će SAD i Evropska unija konačno vidjeti Srbiju i režim Aleksandra Vučića onakvima kakvi jesu: kao satelitsku državu Kremlja koja sije razdor kroz mrežu regionalnih zastupnika u cilju širenja sopstvenih kvazi-imperijalnih mahinacija i, u koordinaciji sa Moskvom, zaustavlja aspiracija Bosne i Hercegovine, Kosova i Crne Gore za članstvo u NATO i EU. I, kao rezultat, konačno bi uslijedile posljedice po Beograd.
To se nije desilo. U stvari, tokom protekle godine, Sjedinjene Države, čak i više nego EU, agresivno su produbile svoje obaveze prema skoro autokratskom predsjedniku Srbije, dok su istovremeno preorijentisale svoj širi regionalni stav na centar Beograda i njegove spoljnopolitičke prioritete. Dok u ukrajinskom kontekstu Bajdenova administracija insistira na principu „ništa o Ukrajini bez Ukrajine“ – što znači da Ukrajinci moraju biti uključeni u sve pregovore u vezi sa ratom – i svoju podršku Kijevu je uokvirila kao izraz šire prodemokratske agende američkog predsjednika, nijedan princip se ne odnosi na njene napade na Zapadni Balkan.
Ovdje se sa Vučićem sastaju američki ambasadori u Sarajevu i Beogradu kako bi razgovarali o ispadima secesionističkog poručnika predsjednika Srbije u Bosni Milorada Dodika. Oni to čine dok ističu „važnost podrške [bosanskom] suverenitetu, teritorijalnom integritetu i multietničkom karakteru i funkcionalnim institucijama na državnom nivou“—ali bez ijednog prisutnog bosanskog zvaničnika.
Ambasador SAD-a u Srbiji, Kristofer Hil, rutinski kritikuje vladu obližnjeg Kosova zbog, kako tvrdi, nepoštovanja Briselskog sporazuma iz 2013. godine – koji je imao za cilj da stvori put ka međusobnom priznavanju i diplomatskoj normalizaciji između dvije države – na oduševljenje ozloglašenih režimskih tabloida Srbije. Hil, međutim, ima malo toga da kaže o odbijanju Srbije da realizuje ključne odredbe tog sporazuma, kao i nekoliko novijih. U stvari, Beograd je toliko nepopustljiv po pitanju Kosova da je nedavni sporazum Brisela i Ohrida, u kojem je posredovala Evropska unija da (ponovno) započne proces normalizacije, doveo do toga da je Vučić odbio čak i da potpiše dokument. Umjesto toga, on je tvrdio da je pristao na to usmeno, ali je zatim u roku od nekoliko sati jasno stavio do znanja da nema namjeru da se pridržava bilo kojeg aspekta dokumenta.
U međuvremenu, Sjedinjene Države su se u Crnoj Gori pojavile kao glavni strani pokrovitelj, zajedno sa Srbijom, heterodoksne koalicije navodnih reformatora čiji najznačajniji članovi pripadaju bloku srpskih nacionalističkih i klerikalističkih partija koje čak i Vašington prepoznaje kao direktno uključenim na ruski platni spisak. Novi predsjednik zemlje, Jakov Milatović, predstavio se kao proevropski umjereni, a predviđa se da će njegova novoformirana partija, Evropa sad, dominirati na predstojećim parlamentarnim izborima u junu.
Ali Milatović je ranije bio ministar ekonomskog razvoja u kratkotrajnom kabinetu Zdravka Krivokapića, tvrdokornog srpskog nacionaliste koji je blizak i sa Beogradom i sa Moskvom. Kada je Krivokapićeva vlada pala 2022. godine, Milatović je smijenjen u portfelju. Njegovu kasniju predsjedničku kampanju podržao je cjelokupni srpski nacionalistički establišment u Crnoj Gori, pa čak i osuđeni srpski ratni zločinci kao što je Vojislav Šešelj. Kada je došlo vrijeme da njegove pristalice
