Blinken: SAD podržava političku tranziciju u Siriji; Muhamed el Bašir premijer prelazne sirijske vlade

Zamenik američkog savjetnika za nacionalnu bezbjednost Džon Fajner izjavio je da će američke trupe ostati u Siriji nakon pada predsjednika Bašara al Asada u okviru antiterorističke misije usmjerene na uništavanje militanata Islamske države

Fajner je rekao da su američke trupe prisutne u Siriji u cilju borbe protiv IS, čemu SAD ostaju posvećene, prenosi Rojters.

Izraelski premijer Benjamin Netanjahu izjavio je da Izrael želi da uspostavi odnose sa novim režimom u Siriji, ali da neće okijlevati da napadne ako on bude predstavljao prijetnju po državu Izrael.

Netanjahu je u video poruci upozorio da će Izrael odgovoriti snažno ako Sirija dozvoli Iranu da ponovo uspostavi snage na toj teritoriji, ako dostavi iransku ili bilo koju drugu vrstu oružja Hezbolahu, ili ako napadne Izrael, prenio je Tajms of Izrael.

"Staće se na put svakoj prijetnji, a režim koji bude dozvolio ovakve aktivnosti platiće visoku cijenu", naglasio je Netanjahu.

Izraelski premijer Benjamin Netanjahu negirao je na sudu da je odobrio regulatorne odluke koje su finansijski koristile većinskom akcionaru telekomunikacionog giganta ''Bezek'', Šaulu Eloviču, u iznosu od više stotina miliona šekela, a da je zauzvrat dobio pozitivnu medijsku pokrivenost veb-stranice Vala, čiji je Elovič takođe bio vlasnik.

Netanjahuov branilac Amit Hadad rekao je da se premijer i Elovič nisu dobro poznavali, čak i nakon večere 2012. koju su Netanjahu i njegova supruga Sara priredili za Eloviča i njegovu suprugu, a za koju tužilaštvo tvrdi da je bila početak ilegalnog aranžmana između njih dvojice, prenosi Tajms of Izrael.

Netanjahu je tvrdio da se ne sjeća da je 2012. potpisao ovlašćenja kojim je Elovič dobio vlasništvo nad ''Bezekom'', rekavši da je potpisao ''hiljade“ takvih ovlašćenja tokom svog mandata.

On je, tokom svjedočenja, više puta insistirao na tome da nema ničeg nelegitimnog ili nezakonitog u tome što su zvaničnici njegove stranke Likud zahtevali izmjene ''Valinog'' izvještavanja, uključujući određene članke, ili zahtijevajući da taj sajt objavi tekstove po zahtevu članova vladajuće partije.

Netanjahu je na sudu rekao da su takve interakcije između političara i štampe ključni dio demokratije, i uporedio se sa američkim liderima Tomasom Džefersonom i Aleksandrom Hamiltonom, za koje je rekao da su nastojali da iskoriste štampu u političku korist.

Premijerovi argumenti o medijskom izvještavanju i njegovoj interakciji sa vlasnicima medija ključni su za njegovu odbranu, jer on ne poriče da je nastojao da promijeni i poboljša izvještavanje ''Vale'', ali poriče da se radi o mitu zarad bolje medijske slike, navodi Tajms of Izrael.

On je takođe negirao krivicu za korupciju pred sudom i optužbe da je dobijao velike količine šampanjca i cigara i koristio svoj položaj da bi nelegalno dobijao velike svote novca.

"To su potpune laži. Radim po 17 -18 sati dnevno. Svi koji me poznaju to znaju. Tako radim. Obroci mi stižu u kabinet", rekao je Netanjahu.

Kako prenosi AP, Netanjahu je djelovao opušteno iznoseći pred sudom svoju verziju događaja i detalje o svom životu koji bi mogli da oblikuju percepciju sudija o njemu.

Netanjahu je prvi izraelski premijer koji je pred sudom svedočio kao optuženi, a suočava se sa tri tačke optužnice za korupciju, uključujući optužbe za prevaru i povredu povjerenja, kao i optužbama za mito, prevaru i povredu povjerenja.

Prema izraelskom zakonu, optuženi izraelski premijeri nisu obavezni da podnesu ostavku.

Sjedinjene Države ponovo su potvrdile punu podršku političkoj tranziciji koju predvode Sirijci, u nadi da će ovaj proces dovesti do kredibilnog, inkluzivnog i nesektaškog upravljanja zemljom u skladu sa principima Rezolucije 2254 Savjeta bezbjednosti Ujedinjenih nacija, saopštio je državni sekretar SAD Entoni Blinken.

U saopštenju Stejt departmenta se navodi da proces tranzicije i nova sirijska vlada moraju da se obavežu da će poštovati prava manjina, olakšati protok humanitarne pomoći, spriječiti korišćenje Sirije kao terorističke baze i obezbijedi ili uništi zalihe hemijskog i biološkog oružja.

''Sirijski narod će odlučiti o budućnosti Sirije. Sve nacije treba da se obavežu da će podržati inkluzivan i transparentan proces i uzdržati se od spoljnog miješanja. Sjedinjene Države će priznati i u potpunosti podržati buduću sirijsku vladu koja proizilazi iz ovog procesa'', dodaje se u saopštenju.

Izraelska vojska objavila je da je tokom vikenda izvela udare na 320 “strateških ciljeva” u Siriji od pada Asadovog režima, uništavajući napredno oružje za koje se Izrael plaši da bi moglo pasti u ruke neprijatelja, uključujući Hezbolah.

Vojska procjenjuje da je uništila preko 70 odsto strateških vojnih kapaciteta bivšeg Asadovog režima.

Udari su počeli kasno u subotu, prvo su uništili sirijsku protivvazdušnu. Prema IDF-u, 320 ciljeva je pogođeno širom Sirije, od Damaska do Tartusa.

Ciljevi uništeni u napadima uključivali su sirijske sisteme protivvazdušne odbrane, skladišta raketa, proizvodne pogone, bespilotne letjelice, helikoptere, borbene avione, tenkove, radare, mornaričke brodove i drugo, prema izraelskim odbrambenim snagama.

IDF je takođe gađao nekoliko lokacija hemijskog oružja u Siriji tokom talasa napada.

Agencija Ujedinjenih nacija za izbjeglice ocijenila je da je situacija u Siriji jedna od najvećih kriza raseljavanja na svijetu.

U 2023. godini procenjeno je da je oko 6,4 miliona Sirijaca izbjeglo iz zemlje, od kojih 5,1 milion živi u susjednim državama – Egiptu, Iraku, Jordanu, Libanu i Turskoj, piše Politiko.

U Turskoj je 3,2 miliona Sirijaca, u Libanu 784.900, u Njemačkoj 705.000, a u Jordanu skoro 650.000.

Još 7,2 miliona ljudi napustilo je svoje domove, ali su ostali unutar zemlje.

Prema podacima UN-a, 13 miliona ljudi, što je više od polovine sirijske populacije, suočava se sa nestašicom hrane.

Otprilike 96 odsto stanovništva živi sa manje od sedam dolara dnevno.

Rat je uništio ključnu infrastrukturu zemlje, od zdravstvene zaštite do sistema kanalizacije i elektro-mreže.

Više od 40 odsto bolnica nije bilo u potpunosti funkcionalno u 2023. godini, navodi UN-Habitat, agencija UN-a za ljudska naselja.

Izraelski ministar odbrane Izrael Kac uputio je upozorenje sirijskim pobunjenicima, rekavši da će svaki entitet koji predstavlja prijetnju Izraelu biti nemilosrdno gađan.

Obilazeći bazu mornarice u Haifi dan nakon što je sirijska flota uništena projektilima ispaljenim sa ratnih brodova, Kac je informisan o tome kako je operacija izvedena.

“IDF je djelovao u posljednjih nekoliko dana kako bi napao i uništio strateške kapacitete koji prijete Izraelu”, rekao je Kac, upozoravajući pobunjenike da će „ko god bude slijedio postupke Bašara el Asada završiti kao Asad.

Kac je takođe naveo da su izraelski vojni brodovi uništili sirijsku flotu tokom noćašnje operacije, kao dio šire akcije da se eliminišu strateške prijetnje državi.

Kac je ponovio da IDF stvara demilitarizovanu zonu, bez stalnog prisustva Izraela, izvan tampon zone koju je preuzela u graničnom području.

Muhamed el Bašir imenovan je za privremenog premijera prelazne sirijske vlade do 1. marta 2025. godine.

Bašir je to rekao u televizijskom obraćanju.

Vodio je pobunjeničku vladu spasa prije nego što je munjevita ofanziva zahvatila Damask.

Portparol izraelske vojske rekao je da Izrael ne interveniše u Siriji osim operacija na zaštiti svoje granice i sprečavanju da strateško oružje padne u neprijateljske ruke.

Potpukovnik Nadav Šošani ponovio je da izraelske snage nisu napredovale ka Damasku.

Naveo je da su trupe IDF ostale u demilitarizovanoj zoni između Sirije i Golanske visoravni koju je okupirao Izrael, osim “nekoliko dodatnih tačaka” u blizini tampon zone.

Sirijska pobunjenička komanda naredila je svojim borcima da se povuku iz gradova i naložila raspoređivanje policijskih jedinica i snaga unutrašnje bezbjednosti povezanih sa Hajat Tahrir el Šamom (HTS), rečeno je Rojtersu iz dva izvora bliska pobunjenicima.

Palestinske vlasti saopštile su da je više od 44.786 osoba ubijeno, a 106.188 ranjeno od početka izraelske ofanzive u Gazi od 7. oktobra 2023. godine.

Katar smatra neprihvatljivim to što Izrael “koristi” trenutnu situaciju u Siriji i narušava suverenitet zemlje, rekao je portparol tamošnjeg Ministarstva spoljnih poslova Majed El Ansari.

Na pitanje novinara o bilo kakvoj komunikaciji sa vodećom sirijskom pobunjeničkom frakcijom Hajat Tahrir el Šam, Ansari je rekao da su vrata Katara otvorena za sve strane u Siriji.

Portparol izraelske vojske negirao je navode da su izraelske snage prodrle na sirijsku teritoriju izvan tampon zone sa Golanskom visoravni.

Sirijski izvori rekli da je upad dosegao do 25 kilometara od glavnog grada Damaska.

“Nije tačno, snage nisu napustile tampon zonu“, rekao je portparol IDF.

Američke vlasti objavile su optužnicu protiv dvojice bivših visokih sirijskih zvaničnika za ratne zločine.

Optužnica, koja je otpečaćena u sjevernom okrugu Ilinoisa, tereti bivše zvaničnike sirijske obavještajne službe da su učestvovali u zavjeri da počine okrutno i nehumano postupanje prema civilima zatočenicima, uključujući američke državljane, tokom građanskog rata u Siriji.

Tužioci su identifikovali optužene kao bivše obavještajne oficire sirijskih vazduhoplovnih snaga Džamila Hasana (72) i Abdula Salama Mahmuda (65), navodi se u saopštenju američkog Ministarstva pravde.

Kako se dodaje u saopštenju, nalozi za hapšenje optuženih su raspisani a oni su i dalje na slobodi, dodaje Ministarstvo pravde.

Tvrdi se da su učestvovali u „zavjeri za činjenje ratnih zločina kroz nanošenje okrutnog i neljudskog postupanja prema pritvorenicima pod njihovom kontrolom, uključujući državljane SAD, u pritvorskim objektima na vojnom aerodromu Meze kod Damaska“.

Od 2012. do 2019. godine, zvaničnici su navodno „bičevali, šutirali, udarali strujom i palili svoje žrtve, vješali ih za zglobove na duži vremenski period, prijetili im silovanjem i smrću i lažno im govorili da su članovi njihovih porodica ubijeni”, rekao je američki državni tužilac Merik Garland.

Dok su u toku istrage o Asadovim pritvornim centrima, sirijski pobunjenici tvrde da su u bolničkoj mrtvačnici u Damasku pronašli skoro 40 tijela na kojima se vide tragovi torture, prenosi BBC.

Jedan od boraca pobunjenika tvrdi da kada je otvorio vrata mrtvačnice video užasan prizor – oko 40 tijela sa tragovima jezivog mučenja.

Agencija AFP je imala uvid u fotografije i video-zapise tijela sa tragovima navodnog mučenja, navodi BBC.

Kremlj je saopštio da se ne planira sastanak Vladimira Putina sa Bšarom al Asadom koji se sa porodicom sklonio u Moskvu, prenosi Al Džazira.

Članovi osoblja sirijske ambasade takođe su potvrdili da je Asad u Moskvi, ali kažu da nije kontaktirao diplomatsku misiju. Dodaju da čekaju uputstva od predstavnika nove vlasti kako da postupe sa slučajem doskorašnjeg predsjednika.

Za Rusiju je sada najvažnije pitanje sudbina njenih vojnih baza u Siriji, koje se nada da će zadržati. Lideri sirijske opozicije su navodno garantovali bezbjednost ruskih vazdušnih i pomorskih baza u Latakiji i Tartusu, kao i ruskih diplomatskih misija u zemlji.

Administracija predsjednika SAD Džozefa Bajdena traži načine da stupi u kontakt sa sirijskim pobunjeničkim grupama koje su zbacile sirijskog predsjednika Bašara al Asada, i obraćaju se partnerima u tom regionu, kao što je Turska, za pomoć u pokretanju neformalne diplomatije, izjavio je portparol Stejt departmenta Metju Miler.

Miler je na konferenciji za novinare rekao da Vašington ima nekoliko načina za komuniciranje sa različitim grupama u Siriji, od kojih je jednu Vašington proglasio terorističkom organizacijom, prenio je danas Rojters.

“Učestvovali smo u tim razgovorima tokom prethodnih nekoliko dana. Sekretar (Entoni Blinken) je lično bio uključen u razgovore sa zemljama koje imaju uticaj unutar Sirije, i mi ćemo nastaviti to da radimo”, rekao je Miler.

Miler je potvrdio da je državni sekretar Entoni Blinken telefonom razgovarao sa regionalnim liderima, i da je u protekla četiri dana dva puta razgovarao sa turskim ministrom inostranih poslova Hakanom Fidanom.

Na pitanje da li SAD žele da imaju komunikaciju sa vođom grupe Hajat Tahrir al Šam, Miler nije konkretno odgovorio.

“Vjerujemo da imamo sposobnost da komuniciramo na jedan način ili drugi, direktno ili indirektno, sa svim relevantnim strankama”, rekao je Miler.

Sulejmana Asada, rođaka svrgnutog sirijskog predsjednika Bašara al Asada, navodno su ubili naoružani ljudi u nedjelju u gradu Latakiji, objavili su sirijski mediji.

Nekoliko sirijskih opozicionih aktivista objavilo je sinoć na društvenim mrežama vijest o navodnom ubistvu Sulejmana Asada, uz njegovu fotografiju.

Sulejman Asad je bio uhapšen u avgustu 2015. godine nakon ubistva režimskog pukovnika Hasana al Šeika poslije spora na ulicama Latakije zbog vožnje, a 2016. godine osuđen je na 20 godina zatvora.

Pušten je na slobodu nakon samo oko pet godina u zatvoru, objavili su sirijski opozicioni mediji 2020. godine.

Njemački kancelar Olaf Šolc i francuski predsjednik Emanuel Makron saglasili su se u telefonskom razgovoru da rade zajedno na jačanju angažmana EU u Siriji, uključujući podršku inkluzivnom političkom procesu u toj zemlji, saopštio je portparol njemačke vlade Štefen Hebeštrajt.

Prema njegovim riječima, Šolc i Makron su pozdravili kraj režima sirijskog predsjednika Bašara al Asada zbog toga što je on, kako su naveli, nanio ogromne patnje sirijskom stanovništvu i veliku štetu svojoj zemlji.

Makron i Šolc su se saglasili da su spremni da rade sa novim vlastima u Siriji na zaštiti osnovnih ljudskih prava, kao i etničkih i vjerskih manjina, naveo je sinoć Hebeštrajt.

Komandant iranske Revolucionarne garde kaže da Teheran nije oslabljena nakon pada njenog saveznika Bašara al Asada u Siriji, dodavši da u toj zemlji više nema iranskih trupa, prenose tamošnji mediji.

„Nismo oslabljeni i moć Irana se nije smanjila“, rekao jeHosein Salamiposlanicima parlamenta na zatvorenoj sjednici.

“Zbacivanje cionističkog režima nije skinuto sa dnevnog reda“, istakao je Salami na sjednici na kojoj se razgovara o najnovijim dešavanjima u Siriji.

Dodao je da više nema iranskih vojnika u Siriji.

Izraelske odbrambene snage (IDF) saopštile su da su u vazdušnom napadu eliminisano deset Hamasovih operativaca koji su, kako se tvrdi, odgovorni za jučerašnju smrt trojice vojnika na sjeveru Pojasa Gaze.

Kako se navodi, tom prilikom ranjeno je 12 vojnika.

Pripadnici Hamasa ispalili su protivtenkovske projektile i otvorili vatru na vojnike koji su se spremali da krenu iz Gaze na odmor.

Izraelske trupe nalaze se na jugu Sirije na samo 25 kilometara jugozapadno od glavnog grada Damaska, rekli su tri tamošnja bezbjednosna izvora za Rojters.

Kako su naveli snage IDF stigle su do Katane, koja se nalazi 10 kilometara na sirijskoj teritoriji istočno od demilitarizovane zone koja razdvaja Golansku visoravan koju je okupirao Izrael od Sirije.

Izraelska vojska je odbila da dâ komentar za britansku agenciju.

Izraelski napadi na Siriju su sistemski i cilj im je uništenje sirijskih baza, javlja Al Jazeera.

Danas su pogodili tri velika aerodroma, u Qamishiliju na sjeveru zemlje, u Homsu, trećem po veličini gradu u zemlji, a potom i Mezzeh u Damasku.

Mete nisu samo vojne vazdušne baze. Izrael takođe napada strateške objekte, uključujući vojni štab i skladišta municije, kao i mjesta za koja tvrde da su skladišta i proizvodna postrojenja hemijskog oružja.

Takođe su rekli da su uništili desetine helikoptera i letjelica, a tvrde da to čine jer su zabrinuti da bi ti strateški objekti i vojna oprema mogli pasti u ruke opozicije koja je preuzela Damask.