Piše: Balša Knežević
Koliko dugo čovek može da preživi bez hrane, ili u još ekstremnijem slučaju - bez hrane i vode? Koliko dugo je ljudski organizam sposoban da funkcioniše normalno i da obavlja najjednostavnije svakodnevne funkcije, uključujući i one fiziološke, ako u sebe ne unosi hranu i tečnost.
Ljekari i nutricionisti prema javno dostupnim podacima, procjenjuju da dobro uhranjena, zdrava osoba može da preživi bez hrane, odnosno samo unoseći vodu do 30 dana.
Kada je u pitanju neunošenje vode, radi se o višestruko kraćem vremenskom periodu. Barem 60 odsto tijela odrasle osobe je sačinjeno od vode i svakoj ćeliji u tijelu voda je potrebna da bi funkcionisala. Pri tom, opštepoznate su činjenice da voda radi kao lubrikant za zglobove, reguliše temperaturu tijela kroz znojenje i disanje, pomaže da se iz tijela izbace toksini.
Prema procjeni najvećeg broja ljekara i nutricionista, maksimalan period koji prosječna osoba može da preživi bez vode je do nedelju dana ili još kraće u uslovima velikih vrućina.
Slučaj Milivoja Katnića
Nakon što smo na početku ovog teksta iznijeli nekoliko trivijalnih informacija koje svako može da ''izgugla'', dolazimo do Crne Gore i slučaja bivšeg glavnog specijalnog tužioca Milivoja Katnića, koji je uhapšen 14. aprila po nalogu Specijalnog državnog tužilaštva (SDT), zbog sumnje za stvaranje kriminalne organizacije i zloupotrebu službenog položaja.
BEMAX mediji naklonjeni uhapšenom bivšem GST-u od tada pišu da Katnić štrajkuje glađu, navodno odbijajući da uzima hranu već više od mjesec dana. Takođe pišu da Katnić odbija da uzima vodu sada već fascinantnih 13 dana, što ga stavlja u ravan medicinskog čuda!
Za očekivati je da čovjek, koji se toliko samokažnjava uskraćivanjem vode i hrane, ne može norlmalno da funkcioniše i da je na ivici kome. Uostalom, mediji bliski Katniću već desetak dana objavljuju informacije kako se njegovo stanje ’’dramatično pogoršava’’ i ta drama se produžava, čini se do unedogled… Međutim i pored svega toga Katnić je izuzetno aktivan - već sedmicama preko BEMAX medija vodi rat protiv institucije na čijem je čelu bio godinama.
Bivši GST i njegovi saradnici iz takozvanog BEMAX klana svako malo preko pisama, medijske posluge ili advokata sprovode nezapamćenu hajku na tužilaštvo, glavnog specijalnog tužioca, vrhovnog državnog tužioca i posebno na tužioca koji vodi slučaj. Iako navodno gladuje i uskraćuje sebi uzimanje vode, Katnić nesmetano piše tužbe, šeta spuškim zatvorom i govori ostalim zatvorenicima da će Apelacioni sud da ga oslobodi, piše pisma i iznosi baraž opskurnih optužbi na račun postupajućeg tužioca. U javnosti je procurio snimak ''izmrcvarenog'' Milivoja koji nakon 20 dana štrajka glađu grana rukama i više sati revnosno i pun elana daje izjavu pred specijalnim tužiocem. Zaista impresivno s obzirom na okolnosti u kojima se navodno nalazi i s obzirom da bi po, do sad ustanovljenoj medicinskoj praksi, trabalo odavno da pređe granicu iznemoglosti i normalnog biološkog funkcionisanja.
Fenomen za ginisa
S obzirom da ne želimo da vjerujemo u sve glasnije spekulacije da Katnić uopšte ne štrajkuje glađu i žeđu i da je to sve propaganda BEMAX medijske posluge koja mu je u službi, ostaju mogućnosti koje prevazilaze naučno objašnjenje.
Postoje zapanjujući slučajevi iz istorije koji dokumentuju ekstremne dužine vremena koje su ljudi proveli bez uzimanja hrane. Tokom 1960-ih, Britanac po imenu Angus Barbieri preživio je impresivnih 382 dana bez čvrste hrane. Istina, čovek iz Tejporta, Fajf, Škotska, bio je gojazan prije početka izgladnjivanja, unosio je čaj, kafu, vodu, gaziranu vodu i vitamine tokom boravka u bolnici Merifild u Dandiju.
Kada je u pitanju štrajk žeđu, najduži zvanično zabilježeni slučaj preživljavanja bez hrane i vode je 18 dana kod Austrijanca Andreasa Mihaveca. On je 1. aprila 1979. godine, stavljen u ćeliji lokalne policije u Bregenzu, i tu je zaboravljen. Našli su ga 18. aprila i bio je na ivici smrti, ali ipak živ.
Osim ovih medicinskih fenomena, u istoriji postoje slučajevi zabilježeni kroz religijska predanja, indijskih fakira i jogija, ali i hrišćanskih podvižnika koji su mjesecima preživljavali bez hrane i vode! Stoga i ne čudi što je Katnić među svojim poštovaocima dobio nadimak ''spuški podvižnik''.
U svakom slučaju, Milivoje Katnić, ako je vjerovati BEMAX medijima koji promovišu njegov navodni štrajk glađu i žeđu, je svakako već ušao u rang medicinskog fenomena, na dobrom putu je da obori svjetski rekord u preživljavanju bez vode i da za to eventualno bude upisan u Ginisovu knjigu rekorda.
Za mističnu titulu ''spuškog podvižnika'' moraće malo više da se potrudi i da ''uskraćuje'' sebe za hranu i vodu još makar nekih dva, do tri mjeseca. S obzirom da su fakiri, jogini i hrišćanski podvižnici tokom apstinencije od hrane i vode, prema sopstvenom priznanju, imali ''božiju'' pomoć ili pomoć sveca zaštitnika da izdrže svoje iskušenje, možda bi bilo prikladno da Katnić u molitvama pozove u pomoć Amfilohija Radovića, koga prema sopstvenom priznanju veoma cijeni, da mu pruži duhovnu podršku.
Štiti ga Malteška deklaracija
Da će Katnićeva prava biti ispoštovana, garancija je Deklaracija o osobama koje štrajkuju glađu, koju je u oktobru 2006. usvojila Svjetska medicinska asocijacija, a koja je poznata kao Malteška deklaracija.
Kako se navodi u Deklaraciji, dok god zadržite psihičku sposobnost, hranjenje vještačkim putem biće započeto samo uz vašu saglasnost. Ukoliko postanete psihički nesposobni, ljekari koji vas liječe imaće obavezu da procijene da li će vas hraniti vještačkim putem u skladu s Malteškom deklaracijom.
’’Prisilno hranjenje neće se preduzimati. Ukoliko želite unaprijed dati uputstva u vezi s vašim tretmanom, ona će biti poštovana u skladu s Malteškom deklaracijom. Prema tome, ukoliko izrazite odlučnost da ćete istrajati u svom protestu do konačnog završetka, biće vam omogućeno da umrete dostojanstveno bez resuscitacije protiv vaše volje’’, navodi se u Malteškoj deklaraciji.
Stoga je jasno da Milivoje nema nikakvih prepreka da nastavi, navodni, štrajku glađu i žeđu, uđe u Ginisovu knjigu rekorda, ili čak postane podvižnik. Samo je pitanje da li će iko taj rekord priznati, jer osim izvještaja BEMAX medija, ne postoji nijedna nezavisna potvrda da je Milivoje podvrgnut teškim iskušenjima. Istina, prema riječima ministra pravde Andreja Milovića, odbio je da mu se ugradi klima u zatvorskoj sobi.